Sau giai đoạn 9 tháng 10 ngày mang thai vất vả, giờ là lúc bạn háo hức mong đến ngày gặp mặt con yêu. Chuẩn bị tốt về cả thể chất lẫn tinh thần sẽ giúp bạn trải qua quá trình sinh con an toàn. Đây là tất tần tật những gì bạn cần biết về hành trình đón bé yêu chào đời.
Sinh con là giai đoạn gần cuối (trước giai đoạn xổ nhau thai) của quá trình chuyển dạ. Thời gian sinh kéo dài trung bình từ 12 – 20 giờ cho lần sinh con đầu lòng và ngắn hơn ở những lần sinh sau đó. (1)
Khoảng 280 ngày sau khi thụ thai (40 tuần), quá trình sinh em bé sẽ bắt đầu. Những bé chào đời khi được trên 37 tuần thai được gọi là sinh đủ tháng, dưới 37 tuần thai gọi là sinh thiếu tháng. Trong trường hợp thai phụ đã quá 40 tuần mang thai mà chưa có dấu hiệu chuyển dạ, khi đó, bác sĩ sẽ tính tới biện pháp kích thích chuyển dạ hoặc mổ lấy thai.
BS.CKII Lê Thanh Hùng, Trung tâm Sản Phụ khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM cho biết, khi thai nhi đã gần đủ ngày đủ tháng, bạn hãy chú ý những dấu hiệu sắp sinh quan trọng dưới đây, vì chúng báo hiệu quá trình sanh con sắp bắt đầu: (2)
Sắp đến ngày “lâm bồn”, tử cung sẽ tạo ra những cơn gò để kích thích cổ tử cung giãn ra, tạo điều kiện cho em bé lọt lòng. Lúc đầu, cơn đau giống như chuột rút trong kỳ kinh nguyệt, trở nên mạnh hơn khi ngày sinh đến gần. Nếu các cơn gò mạnh hơn, đều đặn hơn và đến dồn dập hơn, rất có thể bạn sắp hoặc đang chuyển dạ.
Nhưng nếu các cơn gò không đều đặn và biến mất khi bạn thay đổi tư thế, rất có thể bạn đang chuyển dạ giả. Hiện tượng này có biểu hiện gần giống với chuyển dạ thật và sẽ nhanh chóng qua đi mà không cần bất cứ biện pháp can thiệp nào.
Cùng với những cơn gò, đau lưng là hiện tượng rất phổ biến báo hiệu bé sắp “lọt lòng”. Cơn đau thường bắt đầu ở lưng và sau đó di chuyển ra phía trước cơ thể. Bên cạnh đó, bạn có thể bị chuột rút kèm theo. Để cải thiện tình trạng, hãy thử chườm nóng, chườm lạnh hoặc massage.
Trong suốt thai kỳ, thai nhi lớn dần lên trong một túi chất lỏng bảo vệ được gọi là túi ối. Túi này sẽ vỡ khi gần đến thời điểm em bé lọt lòng mẹ. Bạn sẽ thấy xuất hiện một dòng chất lỏng chảy xuống chân hoặc chỉ một vài giọt rỉ ra từ âm đạo. Khi ấy, bạn cần đến bệnh viện ngay vì rất có thể bạn sẽ sinh em bé không lâu sau đó.
Trong nhiều trường hợp, thai phụ chuyển dạ ngay cả khi túi ối chưa vỡ. Lúc này, bác sĩ sẽ phải phá vỡ túi ối nhằm kích thích quá trình này diễn ra suôn sẻ.
Khi bạn mang thai, một chất nhầy sẽ chặn cổ tử cung (nút cổ tử cung) để bảo vệ em bé nằm bên trong. Khi cổ tử cung mềm và lớn hơn để chuẩn bị cho quá trình sinh nở, nút này sẽ lỏng ra và tụt ra ngoài. Nút có hình dạng như một chất dịch tiết màu hồng hoặc nâu, đặc như cục máu đông trong kỳ kinh nguyệt. Nút cổ tử cung thường bật ra ngay trước khi giai đoạn chuyển dạ tích cực bắt đầu.
Để đủ chỗ cho em bé chui ra, cổ tử cung phải mỏng đi và lớn hơn (mở cổ tử cung). Cho nên, khi bạn nghe bác sĩ thông báo: “Cổ tử cung mở 2cm, 4cm…”, đó là lúc bạn chính thức bước vào quá trình sinh con. Tới khi cổ tử cung giãn được ít nhất 10cm, bạn có thể bắt đầu rặn đẻ.
Cơn gò tử cung gây đau vùng bụng dưới là dấu hiệu sắp sinh em bé rõ rệt nhất.
Mẹ sẽ trải qua 3 giai đoạn chính của hành trình sinh con, bao gồm: (3)
Đây là giai đoạn dài nhất trong quá trình đẻ con, có thể kéo dài đến 20 giờ. Nó bắt đầu khi cổ tử cung của thai phụ bắt đầu hé mở và kết thúc khi cổ tử cung mở hoàn toàn (10cm). Giai đoạn này được chia thành 2 giai đoạn nhỏ:
Đây là giai đoạn báo hiệu cơn chuyển dạ bắt đầu. Bạn sẽ cảm nhận được những cơn gò nhẹ cách nhau 15 – 20 phút, mỗi cơn kéo dài từ 60 – 90 giây. Tần suất các cơn gò ngày càng ngắn lại, cho đến khi chúng cách nhau chưa đầy 5 phút.
Cơn gò khiến cổ tử cung của mẹ mở ra, đồng nghĩa với nó trở nên ngắn hơn và mỏng đi để sẵn sàng cho việc sinh nở. Trong giai đoạn này, cổ tử cung mở ra từ 0 – 4cm và âm đạo tiết dịch có màu trong suốt hoặc hơi lẫn máu.
Nhập viện là có thể chưa cần thiết khi cơn chuyển dạ sớm xuất hiện, chưa nhiều dưới 1-2 cơn trong 10 phút. Tất cả những gì bạn cần làm là thả lỏng cơ thể, chọn tư thế nghỉ ngơi khiến bản thân thấy dễ chịu và chuẩn bị chu đáo mọi thứ để sẵn sàng cho chuyến “đi biển” sắp tới.
Khi cổ tử cung giãn ra từ 4cm trở lên tức là bạn đã bước sang giai đoạn hoạt động, và bạn cần đến bệnh viện ngay lập tức. Lúc này, các cơn gò mạnh hơn và cách nhau khoảng 3 phút, kéo dài khoảng 45 giây. Kèm theo đó là những cơn đau lưng và chảy máu nhiều hơn từ âm đạo. Nếu bạn bị vỡ ối ở giai đoạn này, các cơn gò có thể mạnh hơn nhiều.
Giai đoạn này có thể kéo dài khoảng 4 – 8 giờ. Nếu được, bạn hãy nhờ tới sự giúp đỡ của chồng hoặc người thân để giảm cảm giác đau do cơn gò tử cung gây ra. Giai đoạn này tuy ngắn nhưng cũng dữ dội và gây đau đớn.Các cơn gò ngày càng trở nên dồn dập hơn, cách nhau từ 2 – 3 phút và kéo dài khoảng 1 phút mỗi cơn. Bạn có thể cảm thấy áp lực lên trực tràng, đồng thời cơn đau lưng trở nên ngày càng tồi tệ.
Bạn cảm giác muốn rặn đẩy em bé ra ngoài khi cổ tử cung mở 8-10cm, thế nhưng, bạn đừng rặn khi bác sĩ chưa yêu cầu. Nếu bạn cố gắng rặn đẻ trước khi cổ tử cung giãn ra hoàn toàn sẽ dễ khiến cổ tử cung sưng lên cũng như cản trở quá trình sinh nở.
Giai đoạn thứ hai bắt đầu khi cổ tử cung giãn ra hoàn toàn ở mức 10cm, kết thúc khi em bé chào đời. Giai đoạn này có thể kéo dài 1-2 giờ hoặc lâu hơn nếu bạn có giảm đau sản khoa.
Lúc này, các cơn co thắt tử cung diễn ra nhiều hơn, liên tục kéo dài trong khoảng 60 – 90 giây. Bạn sẽ cảm thấy bị thôi thúc rặn mạnh mẽ mỗi khi cơn gò kéo đến. Bạn cần cố gắng nghỉ ngơi, tập thở giữa các khoảng thời gian rặn đẻ, và chỉ rặn khi bác sĩ yêu cầu.
Trong lúc rặn đẻ, bác sĩ có thể dùng thuốc giảm đau hoặc cắt tầng sinh môn nếu cần. Cắt tầng sinh môn là thủ thuật trong đó bác sĩ rạch một vết cắt nhỏ giữa hậu môn và âm đạo nhằm mở rộng cửa âm đạo. Thủ thuật này giúp đưa em bé ra ngoài nhanh hơn, đồng thời ngăn chặn các vết rách lớn, bất thường xảy ra ở thành âm đạo.
Sau khi em bé ra đời, bác sĩ sẽ cắt dây rốn cho bé, lau sạch sẽ rồi đưa bé da kề da với mẹ.
Giai đoạn thứ ba của quá trình này bắt đầu sau khi em bé được sinh ra, kết thúc khi nhau thai tách khỏi thành tử cung và được lấy ra qua đường âm đạo. Đây là giai đoạn ngắn nhất, kéo dài từ vài phút đến 20 phút. Bạn vẫn cảm nhận được các cơn co thắt nhưng sẽ bớt đau hơn. Nếu bạn bị rạch tầng sinh môn trong lúc rặn đẻ, bác sĩ sẽ khâu lại trong giai đoạn này.
Tùy theo tình trạng thai phụ và thai nhi, bác sĩ sẽ chọn phương pháp sinh phù hợp. (4)
Đây là hình thức sinh an toàn và phổ biến nhất. Thuật ngữ “sinh/đẻ con tự nhiên” được sử dụng để mô tả việc sinh nở qua đường âm đạo mà không cần dùng thuốc để giảm đau hay bất cứ loại thuốc kích thích chuyển dạ nào. Bác sĩ sẽ hướng dẫn bạn rặn đẻ đúng cách. Bạn cần tập trung rặn đúng kỹ thuật để không làm tổn thương em bé cũng như làm rách cổ tử cung, rách tầng sinh môn trong lúc sinh.
Nếu quá trình sinh thường của bạn không thuận lợi, bác sĩ sẽ dùng đến một số thủ thuật hỗ trợ sinh khó để đưa em bé ra ngoài. Những thủ thuật này bao gồm:
Không phải lúc nào bạn cũng có thể sinh con qua đường âm đạo. Khi đó, phương pháp sinh mổ (sinh con bằng phẫu thuật) là cần thiết để đảm bảo an toàn cho mẹ và thai nhi. Bác sĩ sẽ rạch một đường dài để mở bụng và tử cung của người mẹ, đưa em bé ra ngoài.
Sinh mổ thường được áp dụng trong các trường hợp:
Tuy sinh mổ là phương pháp sinh nở khá phổ biến nhưng tương tự như bất kỳ cuộc phẫu thuật nào, nó có khả năng xảy ra sự cố. Những rủi ro mẹ có thể gặp phải khi sinh mổ là:
Rất nhiều phụ nữ từng sinh mổ có nguyện vọng sinh thường ở những lần sinh tiếp theo, bởi điều này mang lại nhiều lợi ích:
Một chi tiết quan trọng mà bạn và bác sĩ cần thảo luận là loại sẹo trên tử cung của bạn ở lần sinh mổ trước. Thông thường trong một ca sinh mổ, các bác sĩ sẽ chọn rạch (vết cắt ở bụng và tử cung) theo một trong hai hướng:
Dù trải qua một thai kỳ hoàn toàn khỏe mạnh, bạn vẫn có thể gặp phải những biến chứng nghiêm trọng trong lúc sinh nở, có thể ảnh hưởng đến sức khỏe mẹ và bé nếu không được xử lý đúng cách. Những biến chứng khi sinh thường gặp nhất là:
Để quá trình sinh nở diễn ra thuận lợi, mẹ bầu cần chuẩn bị kỹ những điều sau:
Bác sĩ Lê Thanh Hùng cho biết, không có tư thế nào là tốt nhất vì hầu hết thai phụ sẽ thay đổi tư thế thường xuyên trong suốt quá trình chuyển dạ, mẹ bầu nên chọn tư thế thoải mái nhất.
Ở giai đoạn sớm của chuyển dạ, các cơn gò tử cung thường nhẹ và thưa nên bạn có thể đi lại nhẹ nhàng. Nếu bạn mệt nên tắm nước ấm, nằm nghiêng một bên và cố gắng chợp mắt ngủ giữa các cơn gò.
Khi quá trình chuyển dạ bắt đầu, bạn nên cố gắng thay đổi tư thế để đỡ đau hơn khi các cơn gò xuất hiện ngày càng nhiều và dữ dội. Bạn có thể chọn tư thế lúc đứng, lúc ngồi hoặc nằm, tuy nhiên tránh nằm ngửa vì tư thế này sẽ khiến tử cung chèn lên tĩnh mạch chủ dưới (tĩnh mạch đưa máu về chân về tim), gây cản trở lưu thông máu, cơn gò tử cung ít hiệu quả, thai phụ dễ mệt và chóng mặt.
Chuyển dạ là một quá trình dài với nhiều cơn đau ngày càng tăng dần về tần suất lẫn cường độ có thể khiến thai phụ kiệt sức. Do đó, để quá trình “vượt cạn” thuận lợi đòi hỏi bạn có đủ sức khỏe, cũng như biết cách giữ sức. Một trong những cách giữ sức là biết cách hít thở ở từng giai đoạn khác nhau trong suốt quá trình chuyển dạ.
Để điều chỉnh hệ thần kinh có thể tự động đáp ứng những căng thẳng về mặt tâm lý và thể chất xảy ra khi chuyển dạ, bạn nên hít thở theo từng cơn co của tử cung. Hít thở đúng cách cũng sẽ giúp sự trao đổi dưỡng khi cho thai nhi tốt hơn, đồng thời giúp bạn giảm đau sau sinh.
Khi đăng ký Gói thai sản tại Trung tâm Sản phụ khoa BVĐK Tâm Anh, cả mẹ và bé sẽ được chăm sóc chu đáo trong suốt thai kỳ cho đến khi vượt cạn. Trung tâm được đầu tư, trang bị hệ thống máy móc tiên tiến như máy siêu âm 2D, 3D, 4D, máy siêu âm Doppler màu cho phép tầm soát dị tật mạch máu ở tim và não thai nhi, máy siêu âm Voluson E10… giúp phát hiện sớm rủi ro xảy đến trong thai kỳ. Hệ thống phòng khám, phòng sinh, phòng phẫu thuật, phòng hậu phẫu… được vô trùng tuyệt đối. Phòng nội trú, phòng sau sinh được bố trí trang thiết bị, dịch vụ cao cấp, tiện nghi, giúp mẹ và người thân luôn thoải mái như đang ở nhà mình.
Trung tâm Sản Phụ khoa BVĐK Tâm Anh quy tụ đội ngũ y bác sĩ và điều dưỡng giỏi nghề, tận tâm, sẽ theo sát và chăm sóc mẹ chu đáo, giúp mẹ trải qua thai kỳ khỏe mạnh.
Để đăng ký gói thai sản và sinh con tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, khách hàng vui lòng liên hệ:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Mang thai và sinh con là trải nghiệm tuyệt vời của người phụ nữ. Có chế độ chăm sóc bản thân và thai nhi thật tốt trong suốt thai kỳ, lựa chọn nơi sinh tốt và giữ tinh thần thoải mái trong lúc vượt cạn, bạn sẽ trải qua quá trình sinh nở nhẹ nhàng để đón thiên thần nhỏ chào đời.
