Trong quá trình làm thụ tinh ống nghiệm, để diễn ra quá trình chuyển phôi và mang thai, phôi cần đạt đến giai đoạn “phôi nang”. Thông thường, phôi nang là giai đoạn thường diễn ra khoảng 5 ngày kể từ thời điểm trứng kết hợp với tinh trùng thành công. Vậy vì sao một số trường hợp bác sĩ thông báo cần nuôi phôi lên ngày 6? Phôi ngày 6 có tốt không? Những thắc mắc này sẽ được bác sĩ Huỳnh Kha, Trung tâm Hỗ trợ sinh sản Quận 8 sẽ giải đáp trong bài viết sau.
Phôi ngày 6 là thuật ngữ được sử dụng trong lĩnh vực hỗ trợ sinh sản, gồm các phôi được nuôi đến ngày thứ 6 kể từ thời điểm chọc hút. Trong quá trình điều trị thụ tinh ống nghiệm, trứng (noãn) của người vợ sẽ được lấy ra khỏi cơ thể, sau đó kết hợp với tinh trùng của người chồng tạo thành hợp tử. Hợp tử được nuôi cấy đến ngày 3 thì được gọi là phôi ngày 3, nuôi đến ngày 5 thì được gọi là phôi ngày 5 và nuôi đến ngày 6 thì được gọi là phôi ngày 6.
Thông thường phôi nuôi đến ngày 5 sẽ đạt đến giai đoạn phôi nang và sẽ được chuyển vào buồng tử cung để tiếp tục phát triển, tuy nhiên một số phôi phát triển chậm hơn so với các tiêu chuẩn phôi nang ngày 5. Do đó phôi tiếp tục được nuôi lên ngày 6. Bản chất của phôi ngày 6 là những phôi nang được nuôi từ những phôi chậm phát triển của ngày 5, tức các phôi đang ở giai đoạn ngày thứ 5 sau thụ tinh nhưng mang đặc điểm tương đương với hình thái của phôi ngày 4 (phôi dâu).
>> Giải đáp: Tại sao phải nuôi phôi ngày 6?
Trong công nghệ hỗ trợ sinh sản, sự phát triển của phôi thai sẽ trải qua những giai đoạn sau:
Có thể hiểu rằng bản chất của phôi ngày 6 là những tế bào ở ngày thứ 5 chưa đạt đến hình thái phôi nang và cần thêm thời gian nuôi để phát triển hoàn toàn. Những phôi ngày 6 chất lượng tốt hoặc khá sẽ có độ giãn nở khoang phôi độ 3 trở lên với số lượng và chất lượng tế bào bên trong phôi (ICM) và tế bào lá nuôi bên ngoài (TE) phù hợp các điều kiện để sẵn sàng chuyển vào tử cung người phụ nữ.
Thông thường vào ngày thứ 5, phôi phải đạt được những hình thái đặc trưng của phôi nang. Phôi ngày 6 cũng được xếp vào nhóm phôi nang nhưng vì tốc độ phát triển của những phôi này chậm hơn so với phôi ngày 5. Theo đó, phôi ngày 6 được đánh giá dựa trên giai đoạn phát triển của tế bào. Dựa trên 3 tiêu chí: (1) Độ nở rộng khoang phôi, (2) Khối tế bào mầm bên trong ICM và (3) Các tế bào lá nuôi bên ngoài TE, cụ thể:
Độ nở rộng khoang phôi: Mức độ mở rộng của khoang phôi và từ 1 đến 6, trong đó:
Khối tế bào bên trong (ICM) phân cấp A đến C, trong đó A được coi là tốt nhất:
Lớp tế bào nuôi bên ngoài (TE) phân cấp từ A đến C, trong đó A được đánh giá là tốt nhất:
Đánh giá chất lượng phôi nang dựa vào 3 thành phần chính: Độ nở rộng khoang phôi, khối tế bào mầm và tế bào lá nuôi. Dựa trên các tiêu chí đánh giá phôi nang ngày 6, tiêu chuẩn để phân loại phôi ngày 6 được thể hiện như sau:
Đánh giá phôi ngày 6 loại 1 nếu thỏa các tiêu chí độ nở rộng ≥ 3; ICM và TE: AA, AB, BA. Đây là các phôi có hình thái rất tốt, cấu trúc hoàn chỉnh, tế bào phân bố đồng đều và phát triển đều đặn, tiềm năng làm tổ thành công cao.
Nếu độ nở rộng ≥ 3; ICM và TE: BB, 2AA, 2AB, 2BA, 2BB, phôi được phân loại phôi ngày 6 loại 2. Đây là những phôi có hình thái tốt, tốc độ phát triển chậm hơn, tế bào phân bố tương đối đều.
Nếu kết quả phôi là EB, 2AC, 2CB, 3CA, 3CB, 4CA, 4CB, 5CA, 5CB, 2AC, 2BC, 3AC, 3BC, 4AC, 4BC, 5AC, 5BC, 5BC (Nếu phôi sinh thiết được ghi thêm dấu (+), ví dụ 3AC+, 2BC+) thì được xếp vào phôi ngày 6 loại 3. Phôi ngày 6 loại 3 được đánh giá có hình thái trung bình, gặp nhiều bất thường về cấu trúc, phân bố tế bào và tốc độ phát triển, nguy cơ bất thường cao.
Phôi ngày 6 loại 4 là những phôi chất lượng kém, tiềm năng làm tổ thành công thấp. Đối với phôi loại 4, bác sĩ sẽ trao đổi với vợ chồng điều trị vô sinh để đưa ra quyết định nên hủy hay không đối với nhóm phôi này.
Chất lượng phôi ngày 6 và ngày 5 được đánh giá tương đương nhau với khả năng làm tổ thành công cao, sinh ra những đứa trẻ hoàn toàn khỏe mạnh. Tuy nhiên một số nghiên cứu cho thấy phôi nang chậm phát triển, nuôi phôi đến ngày 6 có tỷ lệ lệch bội cao hơn, khả năng phôi làm tổ thành công sau khi được đưa vào buồng tử cung thấp hơn so với phôi ngày 5. (2)
Phôi ngày 6 vẫn có thể làm sàng lọc tương tự phôi ngày 3, ngày 5, miễn là đủ điều kiện để sinh thiết. Tuy nhiên chỉ định sinh thiết phôi làm xét nghiệm di truyền tiền làm tổ (PGT) do bác sĩ chuyên khoa khuyến nghị khi nghi ngờ phôi bất thường nhiễm sắc thể hoặc bố mẹ mang gen di truyền cho thế hệ sau.
>> Xem thêm: Sàng lọc phôi ngày 6 khi nào?
Phôi ngày 6 là những phôi tiến triển chậm hơn so với tiêu chuẩn nên cần nhiều thời gian hơn mới đạt đến trạng thái phôi nang. Theo nhiều nghiên cứu và thực tế lâm sàng, phôi ngày 6 hoàn toàn có khả năng làm tổ và phát triển thành phôi thai khỏe mạnh tương tự chuyển phôi ngày 5.
Tuy nhiên nếu xét về tiềm năng làm tổ khi được chuyển vào buồng tử cung người mẹ, phôi ngày 6 có phần kém hơn so với phôi nang ngày 5. Nếu phôi ngày 6 phát triển đạt đến trạng thái phôi nang chất lượng tốt hoặc khá, bản thân người mẹ mang các yếu tố thuận lợi để phôi phát triển thành thì phôi nang ngày 6 có tiềm năng làm tổ rất cao.
Các nghiên cứu cho thấy, tiềm năng phôi làm tổ thành công khi chuyển phôi nang ngày 5 được đánh giá cao hơn so với các phôi ngày khác. Tuy nhiên không phải mọi trường hợp nuôi phôi lên ngày 5 đều đạt đến trạng thái phôi nang. Vì nhiều lý do khác nhau, quá trình phôi phân chia tế bào chậm hơn dự kiến, dẫn đến tình trạng phôi ngày 5 song chưa đạt đến hình thái phôi nang, cần thêm thời gian để phôi tiếp tục tiến trình phát triển để sẵn sàng được chuyển vào tử cung người phụ nữ.
Tại IVF Tâm Anh, tùy thuộc vào trạng thái phôi, bệnh sử người phụ nữ, tiền căn điều trị IVF… mà bác sĩ có những phác đồ cá thể hóa, tối ưu cơ hội mang thai thành công khi chuyển phôi.
Nuôi phôi lên ngày 5 được đánh giá là một bước tiến quan trọng trong lĩnh vực Hỗ trợ sinh sản, tăng cơ hội thụ thai thành công cho các cặp vợ chồng vô sinh. Điều kiện nuôi phôi hoàn hảo như “tử cung người mẹ” được đánh giá góp phần tăng tỷ lệ nuôi phôi đạt chất lượng cao, tiềm năng làm tổ thành công.
Hiểu được yếu tố mấu chốt này, IVF Tâm Anh trang bị hệ thống tủ nuôi cấy phôi Time-lapse mang ưu điểm có nhiều buồng nhỏ cho phép phục hồi khí và nhiệt độ nhanh chóng sau khi mở nắp. Hệ thống tủ nuôi cấy Time-lapse tích hợp camera được quan sát bởi kính hiển vi đảo ngược kỹ thuật số ghi nhận hình ảnh phôi liên tục, tạo điều kiện nuôi cấy phôi không gián đoạn.
Đặc biệt, hệ thống tủ nuôi cấy phôi tại IVF Tâm Anh được tích hợp phần mềm trí tuệ nhân tạo AI giúp đánh giá chất lượng, tiên lượng khả năng phôi làm tổ. Các kỹ thuật hiện đại được áp dụng tại Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, BVĐK Tâm Anh nhằm đảm bảo cho sự phát triển của phôi và được chứng minh cho tỷ lệ thụ tinh ống nghiệm cao hơn so với những phương pháp truyền thống.
Bên cạnh yếu tố kỹ thuật nuôi phôi nang đòi hỏi phòng lab hiện đại với các điều kiện tối ưu cho sự phát triển của phôi, chuyên viên viên phôi học cần đáp ứng tiêu chí nhiều kinh nghiệm, có khả thể đưa ra tiên lượng chất lượng phôi, từ đó đưa ra các quyết định phù hợp. Đối với trường hợp phôi ngày 5 phát triển chậm, chuyên viên phôi học và bác sĩ sẽ thống nhất với nhau để đưa ra phương án xử trí phù hợp, cụ thể là khuyến khích nuôi lên ngày 6 để phôi đạt đến giai đoạn phôi nang, sẵn sàng cho quá trình phát triển mới trong tử cung người mẹ.
Để đặt lịch tư vấn quá trình điều trị IVF với các bác sĩ, chuyên gia tại IVF Tâm Anh, quý khách hàng có thể liên hệ:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Trên đây là những thông tin liên quan đến phôi ngày 6 và ý nghĩa của quyết định nuôi phôi ngày 5 thêm 1-2 ngày trước khi chuyển vào buồng tử cung người mẹ. Mặc dù phôi ngày 6 được đánh giá chất lượng tương đương phôi nang ngày 5, song quá trình phôi phân chia tế bào chậm hơn dự kiến tiềm ẩn những nguy cơ bất thường bên trong phôi. Do đó nếu nghi ngờ phôi bất thường hoặc vợ chồng vô sinh thuộc nhóm nguy cơ cao, cặp đôi nên tham khảo ý kiến của bác sĩ điều trị để có kế hoạch điều trị phù hợp.
![Phân loại phôi IVF: Vai trò, tiêu chí đánh giá và quy trình [A-Z]](https://tamanhhospital.vn/wp-content/uploads/2024/12/phan-loai-phoi-ivf.jpg)
