Cách phòng tránh hạ đường huyết hiệu quả ít người biết tới

21/01/2023

Tư vấn chuyên môn bài viếtBS.CKI TRƯƠNG TRỌNG TUẤN

Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM

Biết được cách phòng tránh hạ đường huyết giúp người bệnh tiểu đường an tâm, vui khỏe cùng người thân, bạn bè. Cùng xem các cách phòng tránh hạ đường huyết qua bài viết này.

Hạ đường huyết là bệnh gì?

Mức đường huyết bình thường của cơ thể trước khi ăn dao động từ 90 – 130mg/dL, giữa bữa ăn 70 mg/dL đến 100 mg/dL, sau khi ăn 1-2 giờ phải dưới 180 mg/dL. Hạ đường huyết là tình trạng lượng đường (glucose) trong máu hạ dưới mức 70 mg/dL. (1)

Nếu tăng đường huyết diễn ra từ từ thì hạ đường huyết đột ngột, người bệnh có nguy cơ co giật, mất ý thức, tử vong nhanh chóng.

Có nhiều nguyên nhân gây hạ đường huyết. Người bệnh tiểu đường dùng thuốc không đúng chỉ định, quá liều insuline hoặc dùng sai loại. Ngoài ra, người bệnh luyện tập thể dục quá sức nhưng ăn uống và dùng thuốc không đúng… cũng dẫn đến hạ đường huyết.

Hạ đường huyết còn xảy ra ở người không bị tiểu đường nhưng dùng thuốc không đúng cách, vô tình uống thuốc điều trị đái tháo đường của người khác hoặc các loại thuốc quinine (qualaquin – được dùng điều trị bệnh sốt rét). Ngoài ra, uống nhiều rượu, nhịn đói quá lâu, bị bệnh mạn tính (khối u hiếm ở tụy – insulinoma) khiến người bệnh sản xuất nhiều insulin… gây hạ đường huyết. Người bệnh rối loạn tuyến thượng thận, khối u tuyến yên dễ dẫn đến ảnh hưởng đến quá trình sản xuất hoặc chuyển hóa glucose.

hạ đường huyết là bệnh gì — *Các triệu chứng gồm: tim đập mạnh, đổ mồ hôi, ngứa ran, da tái nhợt, lo lắng…*

Dấu hiệu hạ đường huyết

Thông thường, dấu hiệu hạ đường huyết xảy ra khi mức đường huyết thấp hơn 70mg/dl. Các triệu chứng gồm: tim đập mạnh, đổ mồ hôi, ngứa ran, da tái nhợt, lo lắng… Khi đường trong máu tiếp tục giảm, não không nhận đủ glucose cho các hoạt động của não bộ nên dẫn đến: mờ mắt, nói lắp, buồn ngủ. Thậm chí, người bệnh co giật, hôn mê, tử vong. (2)

Nhiều người có chỉ số đường huyết thấp hơn 70mg/dl nhưng không có dấu hiệu, thường gặp ở người bệnh đái tháo đường lâu năm. Bởi các đợt hạ đường huyết lặp đi lặp lại, não bộ không còn phản xạ tạo ra dấu hiệu, triệu chứng cảnh báo đường trong máu thấp. Điều này khiến người bệnh dễ có nguy cơ gặp tình trạng nghiêm trọng nhanh chóng: hôn mê, tử vong.

Điều trị hạ đường huyết hiệu quả

Người bị hạ đường huyết cần được cấp cứu ngay với quy tắc 15-15: ăn/uống 15 gam carbohydrate (carbs) để tăng lượng đường trong máu và kiểm tra sau 15 phút. 15 gam carbohydrate (carbs) tương đương: 2-3 viên đường, ½ ly nước trái cây, nước ngọt, sữa, 5-6 viên kẹo, 1 muỗng canh mật ong. (3)

Nếu đường huyết vẫn dưới 70 mg/dL, tiếp tục dùng một khẩu phần khác và lặp lại quy tắc 15: 15 đến khi lượng đường trong máu đạt ít nhất là 70 mg/dL. Khi lượng đường huyết trở lại bình thường, người bệnh cần ăn một bữa ăn chính hoặc bữa ăn nhẹ.

Lưu ý, nhiều người bệnh có xu hướng ăn quá nhiều đường cùng 1 lúc để cải thiện triệu chứng hạ đường huyết nhưng dễ dẫn đến tăng đường huyết ngay sau đó. Do vậy, không nên cho người bệnh ăn quá nhiều đường để tránh tăng đường huyết quá mức. Cần duy trì nguyên tắc 15:15 đến khi đường huyết trở lại bình thường.

Với trẻ em bị hạ đường huyết, cần dùng ít hơn ½ lượng thứ ăn ngọt mà người lớn dùng. Cụ thể: Trẻ sơ sinh cần 6 gam, trẻ mới biết đi cần 8 gam, trẻ nhỏ cần 10 gam.

Nếu đường huyết của người bệnh quá thấp, không thể áp dụng nguyên tắc 15-15. Lúc này, người bệnh cần được tiêm glucagon (hormone được sản xuất trong tuyến tụy có tác dụng kích thích gan giải phóng glucose dự trữ vào máu). Không nên tiêm insulin vì sẽ làm hạ lượng đường huyết nghiêm trọng hơn.

Có thể bạn chưa biết: Bệnh tiểu đường uống rượu được không?

Cách phòng tránh hạ đường huyết

Để phòng tránh hạ đường huyết, người bệnh tiểu đường cần tuân thủ chế độ luyện tập, ăn uống và dùng thuốc theo đúng hướng dẫn của bác sĩ. Không nên luyện tập quá nhiều so với lượng thức ăn nạp vào cơ thể. (4)

kiểm tra đường huyết thường xuyên để có cách xử trí phù hợp — *Kiểm tra đường huyết thường xuyên để có cách xử trí phù hợp.*

Khi ra ngoài trời tham gia các hoạt động, người bệnh nên luôn mang theo bánh ngọt, đường, kẹo, nước ngọt… ăn uống ngay khi thấy hoa mắt, chóng mặt. Đồng thời, nên đo thường huyết trước khi ra ngoài, luyện tập và ngay khi có bất thường trong cơ thể.

Những ngày Tết thường diễn ra các hoạt động du xuân, viếng chùa chiềng, thăm hỏi bạn bè… Người bệnh nên chú ý ăn đầy đủ dinh dưỡng và uống thuốc đúng chỉ định. Không nên kiêng khem uống thuốc đầu năm. Bởi bệnh tiểu đường cần uống thuốc hàng ngày để cân bằng với chế độ ăn, ổn định đường huyết.

Với người không bị tiểu đường, cần tìm nguyên nhân gây hạ đường huyết để điều trị và phòng tránh hiệu quả, không nên uống rượu bia, dùng các loại thuốc của người bệnh đái tháo đường, nhịn đói quá lâu…

Hạ đường huyết cần được cấp cứu kịp thời. Do vậy, bên cạnh nắm rõ các dấu hiệu để xử trí kịp thời thì việc phòng tránh cũng rất quan trọng. Chuẩn bị thức ăn, bánh, kẹo khi ra ngoài là điều cần thiết. Ngoài ra, người bệnh nên đo đường huyết hàng ngày.

Khi đường huyết dưới 70 mg/dL hoặc 3,9mmol/L hoặc thấp hơn, cơ thể sẽ có triệu chứng báo hiệu hạ đường huyết. Sau khi cấp cứu tạm thời bằng thức ăn, nước uống có vị ngọt, nếu tình trạng không ổn định… cần đưa đến bệnh viện để được theo dõi sức khỏe.

HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH

Hà Nội:
- 108 Hoàng Như Tiếp, P.Bồ Đề, Q.Long Biên, TP.Hà Nội
- Hotline: 024 3872 3872 – 0247 106 6858
TP.HCM:
- 2B Phổ Quang, P.2, Q.Tân Bình, TP.Hồ Chí Minh
- Hotline: 093 180 6858 – 0287 102 6789
Fanpage: https://www.facebook.com/benhvientamanh
Website: https://tamanhhospital.vn

Những ngày Tết với vô vàn thực phẩm: Bánh chưng, bánh tét, giò, chả, nem, thịt đông… người bệnh cần cảnh giác với tăng đường huyết. Bên cạnh đó, đây cũng là thời gian mọi người du xuân, thăm hỏi bà con… nên cũng cần quan tâm đến hạ đường huyết. Để bảo đảm an toàn, người bệnh đái tháo đường nên tham khảo cách phòng tránh hạ đường huyết bên trên, đo đường huyết thường xuyên, dùng thuốc và tái khám định kỳ theo chỉ định của bác sĩ khoa Nội tiết – Đái tháo đường.