Bệnh gút có ăn được xôi không? Cần lưu ý gì khi ăn đồ nếp?

Bệnh gút có ăn được xôi không là một trong những thắc mắc của nhiều người khi không may mắc phải bệnh này. Gút là bệnh lý về xương khớp không thể chữa khỏi hoàn toàn, vì vậy, dinh dưỡng hợp lý là yếu tố quan trọng để kiểm soát sức khỏe hiệu quả, hạn chế các cơn đau. Do đó, những câu hỏi như “Dinh dưỡng dành cho người bị gút như thế nào?”, “Người bệnh gút có ăn được xôi không?”… sẽ được giải đáp trong bài viết này.

Nguyên nhân gây bệnh gút

Bệnh gút là một dạng viêm khớp thường gặp, gây ra cơn đau khớp – triệu chứng điển hình của bệnh.

Gút là tình trạng dư thừa acid uric của cơ thể. Các tinh thể urat sản sinh từ lượng acid uric dư thừa sẽ tích tụ bên trong khớp, lâu dần sẽ lắng động vào phần mềm quanh khớp. Đây là nguyên nhân trực tiếp gây ra cơn đau gút. Quá trình tích tụ này có thể diễn ra âm thầm trong thời gian dài mà không có bất cứ triệu chứng nào. Người bệnh chỉ biết mình bị gút khi cơn đau đã xuất hiện.

Purine là một chất tồn tại trong đa dạng các loại thực phẩm với hàm lượng khác nhau. Thịt đỏ và hải sản là những thực phẩm chứa hàm lượng purine cao. Ví dụ 100 gr thịt heo chứa đến hơn 200 mg Purine; 100 gr cua chứa khoảng 152 mg purine.

Cơ thể tiêu hóa purine trong thực phẩm bằng cách sản sinh ra acid uric để thực hiện chức năng này. Nếu lượng purine nạp vào cơ thể quá nhiều sẽ dẫn đến tình trạng sản sinh dư thừa lượng aicd uric và gây ra bệnh gút.

Do vậy, các chuyên gia y tế đã khuyến cáo mỗi người trưởng thành nên thu nạp tối đa 400 mg purine/ngày để không bị dư thừa lượng acid uric, tăng nguy cơ bị bệnh gút.

Bệnh gút có thể xảy ra ở mọi đối tượng và mọi nhóm tuổi. Dù vậy, thống kê các ca bệnh cho thấy phụ nữ có khả năng bị gút cao hơn nam giới, đặc biệt là phụ nữ trung niên, sau khi mãn kinh. Cần lưu ý rằng, bệnh gút không thể điều trị hoàn toàn, người bệnh chỉ có thể kiểm soát lượng acid uric bên trong cơ thể để không bị tái phát cơn đau gút.

Do đó, cẩn trọng trong chế độ dinh dưỡng cho người bị gút và tạo dựng thói quen sinh hoạt lành mạnh giúp người bệnh duy trì lượng acid uric ổn định hơn.

Bệnh gút có ăn xôi được không?

Để biết người bệnh gút có ăn được xôi không thì cần hiểu rõ thành phần dinh dưỡng có trong món ăn này.

Thành phần chính của xôi là gạo nếp. Trong 100 gr gạo nếp chứa 50.3 mg purine. Một phần xôi có thể dao động từ 150g – 250g, tương đương với lượng purine dao động từ 75.5 – 125.75 mg. Nếu không tính những thức ăn đi kèm thì 125.75mg là lượng purine từ xôi khá an toàn. Do đó, người bệnh gút có thể ăn được xôi, tuy nhiên cần kiểm soát lượng xôi và các thức ăn đi kèm nếu có.

Nếu xôi là món ăn an toàn cho người bệnh gút, gạo nếp từ xôi cũng cung cấp các dưỡng chất tốt cho sức khỏe. Theo đó, trong 100g gạo nếp chứa: 97kcal (chỉ số năng lượng), 8.2g đạm, 74.9g tinh bột, 32 mg canxi, 282 mg kali, 1.2mg sắt, 1.5g chất béo; các vitamin như A, C, D, B-1, B-2, E… (1)

Một số lưu ý cho người bệnh gút khi ăn xôi hoặc đồ nếp

1. Lưu ý cho người bệnh gút khi ăn xôi

Xôi nhìn chung không gây hại cho người bệnh gút. Tuy nhiên, người bệnh gout cần lưu ý với các loại xôi mặn, ăn kèm với thịt. Bởi vì thịt đỏ, thịt gà, hải sản và nội tạng động vật là những loại thực phẩm giàu purine, đòi hỏi người bệnh gút cần ăn có kiểm soát để tránh rơi vào tình trạng dư thừa acid uric. (2)

Ngoài ra, đậu xanh và đậu phộng cũng là được xếp vào các loại thực phẩm có lượng purine tương tối cao ( 50 – 150mg purine/100g). Người bệnh gút cũng cần chú ý khi ăn các món xôi đi kèm với 2 loại đậu này.

Như vậy, trong các món xôi phổ biến trong ẩm thực Việt Nam, người bệnh gút không nên ăn, hoặc ăn có kiểm soát các món như: xôi mặn, xôi xéo, xôi đậu phộng, xôi đậu xanh. Bởi vì những thức ăn kèm trong các loại xôi này đều có lượng purine từ trung bình đến cao (thịt heo, gà, nội tạng động vật, đậu phộng, đậu xanh,…)

Người bệnh gút có thể lựa chọn các món xôi đảm bảo cho sức khỏe hơn như: xôi gấc, xôi lá cẩm, xôi hạt sen, xôi khoai mì… vì chứa các loại đậu, hạt có lượng purine thấp, và hàm lượng dưỡng chất cao.

2. Lưu ý cho người bệnh gút khi ăn đồ nếp

Gạo nếp là một loại thực phẩm tốt cho người bệnh gút với lượng purine thấp. Dù vậy, chế độ dinh dưỡng tốt dành cho người bệnh gút là cân bằng các nhóm chất và hạn chế các thực phẩm giàu purine. (3)

Với 100 gr gạo nếp nấu chín, có chỉ số năng lượng lên đến 344 kcal, cao gấp 3 lần so với 100gr gạo thông thường. Chỉ số GI trong gạo nếp >73, được xếp vào các thực phẩm có lượng đường huyết cao. Không chỉ người bệnh gout và bất cứ ai cũng nên kiểm soát các thực phẩm có lượng đường huyết cao để phòng ngừa bệnh đái tháo đường, thừa cân – béo phì…

Gạo nếp cẩm sẽ là một lựa chọn thay thế tốt cho gạo nếp với chỉ số GI khoảng 42,3. Hơn nữa, gạo nếp cẩm còn có những công dụng khác như:

• Điều hòa lượng đường huyết
• Bảo vệ tim mạch và hệ tiêu hóa
• Tăng sức đề kháng
• Hỗ trợ thải độc cho cơ thể

Nguyên tắc dinh dưỡng cho người bị gút

Nguyên tắc dinh dưỡng quan trọng nhất cho người bệnh gút là hạn chế tối đa tiêu thụ các thực phẩm chứa lượng purine cao. Việc này giúp người bệnh kiểm soát tốt nồng độ acid uric, hạn chế bệnh gút trở nặng hơn hoặc tái phát. Ngoài ra, cần xây dựng một chế độ ăn cân bằng các chất đa lượng gồm: tinh bột, đạm và chất béo tốt. Nên bổ sung thêm các vitamin và khoáng chất tốt để tăng cường sức đề kháng cho cơ thể, xây dựng nền sức khỏe toàn diện.

1. Những thực phẩm có thể ăn và nên kiêng

Thực phẩm mà người bệnh gút cần hạn chế: (4)

• Thịt đỏ, bao gồm thịt bò, thịt heo, thịt dê,… dù có lượng đạm lý tưởng, nhưng cũng là nguồn thực phẩm chứa hàm lượng purine cao, khiến cơ thể tăng lượng lớn acid uric để tiêu hóa. Người bệnh gout có thể chuyển sang ăn các nguồn đạm thực vật thay cho thịt đỏ
• Nội tạng động vật: Tương tự thịt đỏ, nội tạng động vật chứa hạm lượng purine cao. Không những vậy, ăn nội tạng động vật cũng khiến các triệu chứng đau, sưng khớp trở nên nặng nề hơn.
• Thịt gà, thịt ngỗng: Hai loại thịt này được xếp vào danh sách thực phẩm có lượng purine tương đối cao. Người bệnh gout vẫn có thể ăn thịt gà, tuy nhiên chỉ trong 1 lượng cho phép. Cứ 100 gr thịt gà sẽ có khoảng 175 mg purine, và hàm lượng purine tối đa được nạp vào cơ thể mỗi ngày là 400 mg.
• Hải sản: Cá biển, động vật có vỏ như tôm, cua, sò, ốc,… chứa nguồn dinh dưỡng lớn, trong đó có cả purine. Vì vậy, người bị bệnh gout cần hạn chế ăn hải sản để tránh tình trạng dư thừa acid uric.

Tham khảo: Một số loại cá tốt cho người mắc gout

• Các loại rau và đậu có hàm lượng purine cao như: đậu phộng, đậu xanh, đậu trắng, yến mạch, súp lơ, rau bina,….

Thực phẩm người bệnh gút nên ăn gồm:

• Thịt trắng gồm cá sông, thịt ức gà: Các thực phẩm này chứa lượng đạm tương đối cao, cùng lượng purine thấp, phù hợp với người bị gout. Lượng thịt trắng được khuyến cáo sử dụng trong 1 ngày là 100 – 170 gr.
• Đậu nành: Đậu nành được xem là nguồn đạm thực vật tốt, có thể sử dụng thay thế cho nguồn đạm động vật đến từ thịt đỏ. 100 gr đậu hũ chứa khoảng 8 gr đạm. Lượng purine trong đậu hũ là 55,5 mg. Đây không phải là một lượng purine thấp. Nhưng tương tự với thịt trắng, thịt gà, người bệnh có thể kiểm soát được lượng đậu hũ ăn vào một ngày để vừa cung cấp đạm cho cơ thể, vừa hạn chế được tình trạng dung nạp quá nhiều purine
• Trứng: Là một nguồn đạm mà người bị gút có thể dùng để thay thế cho đạm từ thịt đỏ vì lượng purine thấp, dễ kiểm soát.
• Các loại trái cây có nhiều vitamin C: Vitamin C có vai trò hỗ trợ quá trình cân bằng nồng độ acid uric bên trong cơ thể diễn ra nhanh hơn. Ngoài ra, vitamin C còn được biết đến là dưỡng chất “vàng” giúp chống oxy hóa, chống viêm và làm tăng sức đề kháng cho cơ thể.

2. Các loại nước uống tốt cho người bị gút

Nguyên tắc cuối cùng mà người bệnh gout cần lưu ý là uống đủ nước. Điều này rất cần thiết cho người bệnh gout trong và sau quá trình điều trị bệnh.

Nước đóng vai trò là chất bôi trơn cho khớp, hỗ trợ duy trì tính linh hoạt trong chuyển động. Ngoài ra, nước cũng thúc đẩy quá trình đào thải acid uric, giúp việc điều trị bệnh được diễn ra tối ưu trong thời gian ngắn.

Người bệnh gút nên uống những loại nước sau đây:

• Nước lọc: Trung bình người trưởng thành cần uống khoảng 2 lít nước mỗi ngày. Công thức tính lượng nước bạn cần tối thiểu trong 1 ngày: 0.4 x cân nặng (kg)
• Nước có chất kiềm như điện giải ion kiềm, nước khoáng và soda nguyên chất (không thêm chanh hay đường). Các loại nước này có công dụng điều chỉnh lượng pH trong máu, giúp làm giảm các triệu chứng gout cấp cho người bệnh. Đồng thời, bảo vệ thận khỏi các tinh thể urat, hạn chế hình thành sỏi thận.
• Cafe nguyên chất: Cafein có khả năng hỗ trợ giảm lượng acid uric, thuyên giảm cơn đau gút. Do vậy, người bệnh gout cũng có thể uống cafe đen nguyên chất trong quá trình điều trị để rút ngắn thời gian.

Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Hệ thống BVĐK Tâm Anh, là nơi quy tụ đội ngũ chuyên gia đầu ngành, bác sĩ ngoại khoa giàu kinh nghiệm, tận tâm, nhiệt tình như: TTND.GS.TS.BS Nguyễn Việt Tiến; PGS.TS.BS Đặng Hồng Hoa; TS.BS Tăng Hà Nam Anh; ThS.BS.CKII Trần Anh Vũ; BS.CKI Trần Xuân Anh, ThS.BS.CKI Lê Đình Khoa; TS.BS Đỗ Tiến Dũng; TS.BS.CKII Vũ Hữu Dũng… Đây cũng là một trong những đơn vị tiên phong trong việc chẩn đoán và điều trị các bệnh về cơ xương khớp với kỹ thuật hiện đại theo phác đồ cập nhật quốc tế.

Bệnh viện còn được trang bị hệ thống máy móc, trang thiết bị chẩn đoán hình ảnh hiện đại như: máy chụp CT 768 lát cắt Somatom Drive, máy cộng hưởng từ thế hệ mới Magnetom Amira BioMatrix, robot Artis Pheno, máy đo mật độ xương, máy siêu âm…; hệ thống kính vi phẫu thuật Opmi Vario 700 Zeiss, bàn mổ Meera-Maquet… để có thể phát hiện sớm các tổn thương và điều trị hiệu quả các bệnh lý về cơ xương khớp…

BVĐK Tâm Anh còn sở hữu hệ thống phòng khám khang trang, khu nội trú cao cấp; khu vực phục hồi chức năng hiện đại; quy trình chăm sóc hậu phẫu toàn diện giúp bệnh nhân nhanh chóng hồi phục và ổn định sức khỏe sau phẫu thuật.
Để đặt lịch khám và điều trị với các chuyên gia đầu ngành tại Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:

Người bệnh gút ăn xôi được không là một thắc mắc chung khi nói về chế độ dinh dưỡng cho người bệnh. Xôi được làm từ những thành phần có lượng purine thấp, vì vậy không gây nguy hiểm hay chống chỉ định ăn cho người bệnh gout. Quy tắc này áp dụng tương tự với đồ nếp. Tuy nhiên, hạn chế tối đa dung nạp purine và cân bằng dinh dưỡng là chìa khóa giúp người bệnh quản lý tốt chỉ số acid uric và tình trạng sức khỏe xương khớp của mình.