7+ dấu hiệu tai biến nhẹ cần lưu ý: Nguyên nhân và chẩn đoán

Triệu chứng tai biến nhẹ (đột quỵ nhẹ) rất cần được quan tâm, chú ý. Người bị tai biến mạch máu não nhẹ cần được cấp cứu để đảm bảo an toàn, tránh biến chứng. Vậy dấu hiệu tai biến nhẹ như thế nào? Cách chẩn đoán tai biến mạch máu não nhẹ ra sao?

Tai biến nhẹ là gì?

Tai biến nhẹ (đột quỵ nhẹ) là thuật ngữ thường được sử dụng để chỉ cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA). TIA là tình trạng tắc nghẽn tạm thời dòng máu đến một phần não, tủy sống hoặc lớp mô mỏng phía sau mắt (võng mạc). Sự tắc nghẽn này có thể dẫn đến các triệu chứng như đột quỵ (tạm thời), nhưng thường biến mất sau đó.

TIA không làm hỏng những tế bào não hoặc dẫn đến tình trạng tàn tật vĩnh viễn, nhưng là dấu hiệu cảnh báo quan trọng về nguy cơ đột quỵ trong tương lai, có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe nếu tình trạng kéo dài, không được điều trị. (1)

Dấu hiệu tai biến nhẹ

Biểu hiện của bệnh tai biến nhẹ như thế nào? Một số triệu chứng của tai biến nhẹ cần được chú ý có thể gồm: (2)

1. Cơn đau đầu bất thường

Tình trạng đau đầu đột ngột, dữ dội và tự khỏi có thể là biểu hiện của tai biến nhẹ. Ước tính có khoảng 80% người bị tai biến nhẹ gặp triệu chứng đau đầu bất thường, dữ dội.

2. Hoa mắt, chóng mặt ù tai, mất thăng bằng

Ở bệnh tai biến nhẹ, khi mạch máu bị tổn thương, máu tắc nghẽn không lưu thông được lên não có thể dẫn đến các dấu hiệu như: chóng mặt, hoa mắt, loạng choạng, cơ thể không giữ được sự thăng bằng.

3. Khó nói, lắp bắp

Khi bị tai biến nhẹ hoặc trước khi bị đột quỵ, người bệnh thường khó nói, khó diễn đạt, gặp tình trạng nói ngọng. Ngay cả khi đã trải qua cơn tai biến nhẹ, người bệnh cũng có thể gặp những triệu chứng này.

4. Tê bì chân tay

Khi máu không lưu thông thuận lợi, người bệnh có thể bị tê bì ở ngón tay, ngón chân, đôi khi cảm thấy như bị kim châm. Thế nhưng, các triệu chứng này cũng có thể xuất hiện ở người bị bệnh về xương khớp, tiểu đường…

5. Rối loạn thị giác

Rối loạn thị giác thường không phải là dấu hiệu tai biến mạch máu não nhẹ chính yếu nhưng cũng cần được chú ý. Tình trạng mắt lập lòe, bị chói, hoa mắt, nhìn đôi hoặc khó nhìn ở một hoặc cả hai mắt… có thể là dấu hiệu cảnh báo chứng tai biến nhẹ. Những triệu chứng này có thể xuất hiện thường xuyên trong khoảng thời gian ngắn rồi tự khỏi.

6. Rối loạn ý thức

Người bị tai biến nhẹ có thể gặp triệu chứng hay quên, không nhớ rõ vị trí quen thuộc của đồ vật, mất định hướng về thời gian và không gian, khó tập trung, mất nhiều thời gian hơn để hoàn thành các hành động quen thuộc đơn giản…

7. Run tay chân, đi đứng không vững

Run tay chân, cơ thể bị mất thăng bằng, đi đứng không vững… có thể là triệu chứng tai biến mạch máu não nhẹ dễ nhận biết. Người bệnh cần chú ý, đề phòng khi các triệu chứng này gia tăng mức độ theo thời gian.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Sau khi điều trị tai biến nhẹ khẩn cấp, người bệnh nên được thăm khám, chăm sóc theo dõi. Bác sĩ có thể đề xuất lịch tái khám (nếu cần), giúp người bệnh theo dõi những sự thay đổi về triệu chứng và hiệu quả chữa trị.

Người bệnh cần được cấp cứu ngay khi gặp bất kỳ triệu chứng nào giống đột quỵ. Nếu trước đây đã bị TIA, người bệnh cần liên hệ với cơ sở y tế ngay khi có bất kỳ triệu chứng nào quay trở lại. Một số vấn đề khác có thể xuất hiện nếu người bệnh vừa mới bị tai biến nhẹ. Người bệnh nên được cấp cứu nếu gặp triệu chứng của bất kỳ tình trạng nào sau đây: huyết khối tĩnh mạch sâu (DVT), đau tim, thuyên tắc phổi.

Nguyên nhân gây tai biến nhẹ

Nhìn chung, nguyên nhân gây tai biến nhẹ và đột quỵ thiếu máu cục bộ là giống nhau, có thể bao gồm:

• Sự hình thành huyết khối (cục máu đông) trong não;
• Một mảnh cục máu đông hình thành tại nơi khác trong cơ thể, vỡ ra, di chuyển qua các mạch máu đến khi bị kẹt lại trong não (huyết khối tắc mạch);
• Tắc nghẽn mạch máu nhỏ (đột quỵ ổ khuyết);
• TIA xảy ra không rõ nguyên nhân.

Ai có nguy cơ bị tai biến nhẹ?

Nhiều yếu tố có thể góp phần dẫn đến chứng tai biến nhẹ hoặc làm gia tăng nguy cơ xảy ra bệnh lý này, các yếu tố rủi ro đó có thể bao gồm: (3)

• Tăng huyết áp là yếu tố nguy cơ quan trọng nhất với chứng tai biến mạch máu não nhẹ;
• Bệnh tiểu đường loại 2;
• Hút thuốc lá, thuốc lá điện tử;
• Người có tiền sử bị tai biến nhẹ hoặc đột quỵ trước đó làm tăng nguy cơ gặp tình trạng tai biến nhẹ;
• Ở người bị rung nhĩ, tình trạng nhịp tim không đều (loạn nhịp tim) có thể khiến máu xoáy, ứ lại trong các buồng tim thay vì chảy qua một cách trơn tru. Điều đó có thể tạo điều kiện hình thành cục máu đông, chúng có thể di chuyển qua động mạch cảnh và tiến vào não.

Những yếu tố nguy cơ khác có thể dẫn đến chứng tai biến nhẹ, bao gồm:

• Người mắc bệnh tim và đã từng bị đau tim (đặc biệt là cơn đau tim xảy ra gần đây);
• Tăng lipid máu (cholesterol cao);
• Béo phì hoặc thừa cân;
• Dùng chất cấm không vì mục đích y tế và lạm dụng rượu;
• Khi già đi, mạch máu trở nên kém linh hoạt hơn, có thể góp phần dẫn đến tình trạng xơ vữa động mạch, hẹp mạch máu và những vấn đề khác. Những yếu tố này có thể góp phần gây tai biến mạch máu não nhẹ.

Tìm hiểu thêm: Tai biến nhẹ ở người già: Dấu hiệu, nguyên nhân và cách điều trị.

Bị tai biến nhẹ có nguy hiểm không?

TIA thường là dấu hiệu cảnh báo sớm cho thấy một người đang có nguy cơ bị đột quỵ. Ước tính khoảng 1 trong 3 người bị TIA sẽ bị đột quỵ, nguy cơ đột quỵ đặc biệt cao trong vòng 48 giờ sau khi bị TIA. Có khoảng 20% số người gặp tai biến nhẹ bị đột quỵ trong vòng 90 ngày và ước tính một nửa trong số các ca đột quỵ đó xảy ra trong vòng 2 ngày đầu tiên sau TIA.

Cách chẩn đoán tai biến mạch máu não nhẹ

Bác sĩ có thể chẩn đoán chứng tai biến nhẹ thông qua cách kết hợp nhiều biện pháp, chẳng hạn như:

• Xem xét tiền sử bệnh lý: Bao gồm việc hỏi người bệnh về tiền sử bệnh lý và những triệu chứng đang gặp phải.
• Khám sức khỏe tổng quan và khám thần kinh: Thông qua các xét nghiệm cần thiết, bác sĩ có thể tìm hiểu thêm về triệu chứng của người bệnh, đặc biệt là nếu các triệu chứng này vẫn xảy ra tại thời điểm khám.
• Chụp CT: Bác sĩ có thể chỉ định cho người bệnh chụp CT (trong vài phút). Qua đó giúp phát hiện nhanh chóng tình trạng xuất huyết não (nếu có) và sẽ được chữa trị ngay lập tức.
• Chụp MRI: Chụp MRI giúp bác sĩ biết người bệnh đang bị đột quỵ hay tai biến nhẹ. Nếu xuất hiện tổn thương quan sát được (mặc dù những triệu chứng đã hoàn toàn biến mất) thì đó là đột quỵ, không phải TIA.
• Các kỹ thuật chẩn đoán khác: Ví dụ như xét nghiệm huyết áp, xét nghiệm máu, điện tâm đồ (ECG), siêu âm động mạch cảnh…

Cách điều trị tai biến mạch máu não nhẹ

Việc điều trị tình trạng gây ra TIA có thể giúp người bệnh ngăn ngừa đột quỵ. Bác sĩ thường khuyến khích người bệnh nên chữa trị các tình trạng này một cách tích cực, do đột quỵ nghiêm trọng, nguy hiểm hơn nhiều và cũng khó điều trị hơn. Ngay cả khi được chữa trị, đột quỵ cũng có thể dẫn đến các tổn thương vĩnh viễn, thậm chí khiến người bệnh tử vong.

Nhìn chung, những phương pháp chữa trị phổ biến để ngăn ngừa đột quỵ sau tai biến nhẹ có thể bao gồm:

• Sử dụng thuốc ngừa đột quỵ sau TIA: Một số loại thuốc có thể giúp chữa trị các tình trạng gây ra, góp phần dẫn đến tai biến nhẹ và ngăn ngừa TIA hoặc đột quỵ xảy ra trong tương lai, thường bao gồm: aspirin, thuốc huyết áp, thuốc làm loãng máu…
• Can thiệp nội mạch: Một số thủ thuật nội mạch có thể được tiến hành để giúp ngăn ngừa đột quỵ sau tai biến nhẹ bao gồm: phẫu thuật cắt bỏ huyết khối nội mạch, đặt stent, nong mạch…
• Phẫu thuật: Nếu việc ứng dụng các thủ thuật nội mạch không khả thi, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật để mở rộng mạch máu, ví dụ như phẫu thuật cắt bỏ nội mạc động mạch cảnh…

Tìm hiểu thêm: Cách điều trị tai biến nhẹ phổ biến, hiệu quả theo tư vấn bác sĩ.

Tai biến nhẹ có thể phục hồi không?

Các triệu chứng tai biến nhẹ giống với đột quỵ, tuy nhiên triệu chứng của TIA sẽ biến mất trong vòng 24 giờ (hầu hết sẽ biến mất trong khoảng vài phút). Thế nhưng, người bệnh cần được chăm sóc y tế ngay lập tức nếu gặp dấu hiệu của tai biến nhẹ. Nếu không chữa trị, nguy cơ bị đột quỵ là rất cao (trong vòng 90 ngày tới, đặc biệt là 2 ngày đầu sau TIA). Một khi đột quỵ xảy ra, các ảnh hưởng có thể tồn tại vĩnh viễn, không thể phục hồi.

Tìm hiểu thêm:

• Tai biến nhẹ có hồi phục được không? Biện pháp phục hồi hiệu quả.
• Cách chăm sóc người bị tai biến nhẹ tại nhà hỗ trợ hồi phục hiệu quả.

Biện pháp phòng ngừa tai biến mạch máu não nhẹ

Tai biến nhẹ đôi khi xảy ra vì những lý do có thể phòng ngừa được, nhưng cũng có trường hợp TIA xảy ra do các lý do không thể đoán trước, xuất hiện bất ngờ. Mỗi người có thể áp dụng các biện pháp sau để góp phần làm giảm nguy cơ bị tai biến nhẹ, gồm:

• Khám sức khỏe, tầm soát đột quỵ định kỳ hàng năm (có thể giúp phát hiện sớm những vấn đề không có triệu chứng, ví dụ như tăng huyết áp, tiểu đường loại 2…);
• Duy trì mức cân nặng phù hợp với tình trạng sức khỏe của bản thân;
• Áp dụng chế độ dinh dưỡng khoa học, mỗi người có thể chủ động bổ sung bộ đôi hoạt chất thiên nhiên từ Blueberry (việt quất) và Ginkgo Biloba (bạch quả) để tăng cường dưỡng chất lên não, điều hòa máu não…;
• Ngưng dùng thuốc lá (nếu đang sử dụng);
• Tránh lạm dụng rượu bia và tránh dùng thuốc (không vì mục đích y tế), chỉ dùng thuốc khi cần (theo chỉ định của bác sĩ);
• Kiểm soát tốt các tình trạng bệnh lý mạn tính (như tăng huyết áp, cholesterol cao, tiểu đường loại 2).

Để đặt lịch thăm khám, điều trị bệnh tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:

Tóm lại, khi gặp dấu hiệu của tai biến nhẹ người bệnh cần được chăm sóc y tế ngay lập tức. Nếu không chữa trị, người bệnh có nguy cơ rất cao bị đột quỵ sau đó. Người bệnh nên thăm khám, điều trị TIA tại cơ sở y tế uy tín, có chuyên khoa Thần kinh như Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh.