Tìm hiểu về xạ trị ung thư hạ họng

Ung thư hạ họng là bệnh ác tính thuộc nhóm ung thư đầu – cổ, thường khó phát hiện sớm do triệu chứng gần giống như viêm họng. Các phương pháp điều trị hiện đại gồm phẫu thuật, hóa trị và xạ trị. Trong đó, xạ trị ung thư hạ họng ngày càng chứng minh vai trò chủ đạo, giúp tiêu diệt tế bào ác tính, hạn chế tái phát và bảo tồn chức năng hô hấp, nuốt, giọng nói,… cho người bệnh.

Xạ trị ung thư hạ họng được chỉ định khi nào?

Xạ trị ung thư hạ họng được bác sĩ chỉ định trong nhiều tình huống khác nhau:

• Giai đoạn sớm: Có thể sử dụng xạ trị đơn thuần để tiêu diệt tế bào ung thư, bảo tồn chức năng nuốt và giọng nói.
• Sau phẫu thuật: Nhằm tiêu diệt các tế bào còn sót, giảm nguy cơ tái phát tại chỗ và hạch cổ.
• Giai đoạn tiến xa: Kết hợp cùng hóa trị (hóa xạ trị đồng thời) để nâng cao hiệu quả điều trị.
• Giai đoạn di căn: Xạ trị giúp giảm triệu chứng.
• Không thể phẫu thuật: Khi người bệnh có tình trạng toàn thân yếu, xạ trị trở thành lựa chọn chính.

Chống chỉ định thực hiện

Mặc dù hữu ích, không phải ai cũng phù hợp để xạ trị. Một số chống chỉ định cần lưu ý:

• Thể trạng người bệnh quá yếu, không chịu được quá trình điều trị.
• Có bệnh nền mạn tính nặng chưa kiểm soát (suy gan, suy thận, suy tim độ nặng).
• Tổn thương da, niêm mạc vùng cổ quá lớn, dễ hoại tử khi chiếu tia.
• Phụ nữ mang thai trong 3 tháng đầu (nguy cơ ảnh hưởng đến thai nhi).

Quy trình xạ trị ung thư hạ họng tiến hành như thế nào?

Quy trình xạ trị ung thư hạ họng tiến hành như sau:

• Trước khi xạ trị: Người bệnh được bác sĩ khám lâm sàng, nội soi hạ họng, chụp CT hoặc MRI để đánh giá chính xác giai đoạn bệnh.
• Đánh giá tình trạng dinh dưỡng: Vì người bệnh ung thư hạ họng thường gặp khó khăn trong ăn uống, dễ suy dinh dưỡng. Trước khi xạ trị, bác sĩ dinh dưỡng sẽ đánh giá và lên kế hoạch bổ sung để đảm bảo cơ thể có đủ sức đề kháng, giữ cân nặng ổn định trong quá trình điều trị xạ trị.
• Cố định người bệnh: Người bệnh sẽ được làm mặt nạ nhiệt dẻo cố định vùng đầu – cổ nhằm giữ đúng tư thế trong suốt quá trình điều trị, để đảm bảo không sai lệch vị trí chiếu tia.
• Kỹ thuật mô phỏng: Thực hiện chụp CT mô phỏng, nhập dữ liệu vào hệ thống để bác sĩ vẽ khối u, hạch cổ và các cơ quan cần bảo vệ (tủy sống, tuyến giáp, tuyến nước bọt,…). Từ đó xây dựng kế hoạch xạ trị tối ưu.
• Liều xạ trị và phân liều hàng ngày:
  • Tổng liều thường 66 – 70 Gy, chia thành nhiều phân liều nhỏ, tổng liều xạ trị phụ thuộc vào mục đích chỉ định điều trị triệt để, giảm nhẹ hay triệu chứng.
  • Thời gian kéo dài khoảng 6 – 7 tuần, bệnh nhân được chiếu xạ mỗi ngày từ thứ 2 đến thứ 6, nghỉ cuối tuần để mô lành hồi phục.

Các biến chứng có thể gặp phải?

Trong hoặc sau khi xạ trị ung thư, người bệnh có thể gặp phải một số biến chứng như:

• Biến chứng sớm: Viêm loét niêm mạc miệng, đau rát, khó nuốt, khô miệng, da vùng cổ đỏ rát.
• Biến chứng muộn: Khô miệng mạn tính, xơ cứng mô mềm vùng cổ, suy giáp, ảnh hưởng giọng nói hoặc nuốt.

Ở thời điểm hiện tại, với kỹ thuật xạ trị điều biến liều (IMRT), nguy cơ biến chứng được giảm thiểu đáng kể.

Để được tư vấn và điều trị bằng các phương pháp xạ trị hiện đại, người bệnh có thể đến khoa Xạ trị, Hệ thống BVĐK Tâm Anh TP.HCM (Cơ sở P.Tân Sơn Hòa – Q.Tân Bình cũ). Với đội ngũ chuyên gia nhiều kinh nghiệm và trang thiết bị tiên tiến, nơi đây luôn chú trọng xây dựng phác đồ cá thể hóa, giúp người bệnh được chăm sóc toàn diện và nâng cao chất lượng sống.

Có thể thấy, xạ trị ung thư hạ họng có vai trò quan trọng, với ưu điểm vừa giúp tiêu diệt tế bào ung thư, vừa giảm nguy cơ tái phát sau phẫu thuật và bảo tồn chức năng nuốt, nói. Dù xạ trị có thể gây ra một số tác dụng phụ, nhưng với kỹ thuật hiện đại và chăm sóc hỗ trợ đúng cách, người bệnh hoàn toàn có thể kiểm soát bệnh, duy trì sức khỏe và cải thiện chất lượng sống.