Viêm gan mạn tính: Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán, phòng ngừa

Viêm gan mạn tính xảy ra do các tình trạng viêm gan B, C, D, viêm gan do rượu, viêm gan tự miễn… không được kiểm soát tốt, kéo dài trong nhiều năm. Bệnh tiềm ẩn nguy cơ diễn tiến thành xơ gan, ung thư gan nguy hiểm, cần can thiệp điều trị sớm để cải thiện tiên lượng.

Viêm gan mạn tính là gì?

Viêm gan mạn tính là tình trạng viêm gan kéo dài ít nhất sáu tháng. Mức độ nghiêm trọng tùy thuộc vào từng trường hợp, tình trạng nặng có thể phá hủy tế bào gan, tiềm ẩn nguy cơ gây xơ gan, suy gan với tiên lượng rất kém.

Nguyên nhân gây viêm gan mạn tính

Viêm gan mạn tính là tình trạng nhiễm trùng kéo dài thường do virus sau gây ra, bao gồm: (1)

• Viêm gan B và C: Virus viêm gan B, C là hai nguyên nhân chính dẫn đến viêm gan mạn tính do virus. Triệu chứng ban đầu thường không rõ ràng hoặc rất nhẹ khiến người bệnh chủ quan không đi khám. Tình trạng viêm B, C mạn tính thường tiến triển âm thầm trong nhiều năm, có thể kéo dài cả thập kỷ hoặc thậm chí lâu hơn, các tế bào gan liên tục bị tổn thương và để lại sẹo, dẫn đến xơ gan, ung thư gan.
• Viêm gan D: Loại viêm gan này chỉ xảy ra ở những người đã nhiễm viêm gan B, khiến bệnh diễn tiến nặng hơn.

Viêm gan mạn tính không do nhiễm trùng thường do 3 nguyên nhân chính:

• Rượu: Uống rượu trong thời gian dài có thể gây viêm gan mạn tính. Uống rượu ở mức độ vừa phải cũng có thể làm trầm trọng thêm tình trạng viêm gan mạn tính do các nguyên nhân khác (như viêm ganB, C), từ đó làm tăng nguy cơ xơ gan.
• Viêm gan nhiễm mỡ không do rượu (NASH): Tình trạng này xảy ra khi gan bị tích tụ mỡ cùng với tổn thương kéo dài. Đa phần người bệnh không có triệu chứng rõ ràng, thường chỉ được phát hiện qua xét nghiệm máu định kỳ với dấu hiệu men gan tăng cao bất thường.
• Viêm gan tự miễn: Viêm gan tự miễn là tình trạng hệ miễn dịch tấn công nhầm các tế bào gan của cơ thể, gây viêm gan mạn tính. Bệnh có thể diễn tiến nặng nếu không được điều trị, tiềm ẩn nguy cơ xơ gan.

Một số rối loạn chuyển hóa di truyền hiếm gặp cũng có thể gây ra viêm gan mạn tính, bao gồm:

• Bệnh Wilson: Cơ thể không thể chuyển hóa đồng một cách bình thường, dẫn đến tích tụ đồng trong gan.
• Bệnh ứ sắt: Lượng sắt dư thừa lắng đọng trong gan và các cơ quan khác, gây ra tổn thương lâu dài.

Ngoài ra, một số loại thuốc cũng có khả năng gây viêm gan mạn tính.

Triệu chứng viêm gan mạn tính

Trong giai đoạn đầu, viêm gan mạn tính thường không gây ra triệu chứng rõ ràng. Ở giai đoạn tiến triển, người bệnh chủ yếu thấy mệt mỏi, thậm chí suy nhược, đi kèm với các biểu hiện khác như:

• Cảm giác khó chịu nhẹ ở vùng bụng trên
• Mất cảm giác thèm ăn
• Buồn nôn
• Đau nhức cơ thể

Nếu bệnh viêm gan mạn tính diễn tiến nghiêm trọng hơn, các triệu chứng mới cũng có thể xuất hiện bao gồm:

• Nước tiểu sẫm màu
• Vàng da, vàng mắt
• Dễ bị bầm tím và chảy máu tự nhiên
• Sưng bụng
• Yếu cơ
• Lú lẫn, có thể tiến triển thành hôn mê

Ai có nguy cơ mắc viêm gan mạn

Những nhóm đối tượng có nguy cơ cao mắc viêm gan mạn tính bao gồm:

• Người dùng chung kim tiêm
• Những người có quan hệ tình dục không an toàn với nhiều bạn tình hoặc với người bị nhiễm bệnh viêm gan B, C…
• Người sống chung với người bị nhiễm bệnh
• Người nghiện rượu
• Người làm việc với hóa chất độc hại
• Người đi du lịch đến các vùng có tỷ lệ mắc bệnh viêm gan cao
• Người có tiền sử gia đình mắc bệnh viêm gan
• Người bệnh đang mắc các bệnh lý khác như: HIV, bệnh gan, suy thận, các bệnh lây truyền qua đường tình dục…
• Người bị béo phì

Phương pháp chẩn đoán viêm gan mạn tính

Để chẩn đoán viêm gan mạn tính, bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện các xét nghiệm sau đây: (2)

1. Xét nghiệm máu

Xét nghiệm máu giúp xác định được các tình trạng liên quan đến viêm gan như:

• Enzym gan được giải phóng cho thấy tế bào gan đang bị viêm/ tổn thương
• Nồng độ bilirubin tăng cao gây vàng da
• Nồng độ protein và các yếu tố đông máu giúp đánh giá chức năng gan.

2. Xét nghiệm chức năng gan

Xét nghiệm chức năng gan được chỉ định thực hiện để kiểm tra các tổn thương gan đang gặp phải, từ đó giúp chẩn đoán viêm gan mạn tính. Ngoài ra, kết quả còn cho thấy nồng độ protein, men gan và bilirubin trong máu của người bệnh.

3. Siêu âm gan

Siêu âm gan có thể giúp chẩn đoán viêm gan mạn tính bằng cách xác định các dấu hiệu viêm và sưng ở gan.

4. Sinh thiết gan

Sinh thiết gan có thể được chỉ định thực hiện để xác định nguyên nhân viêm gan mạn tính, mức độ nghiêm trọng của tình trạng viêm, mức độ sẹo, mức độ và loại tổn thương gan…

Biến chứng viêm gan mạn tính

Viêm gan mạn tính có thể gây ra các biến chứng đáng lo ngại như:

• Tổn thương gan nghiêm trọng theo thời gian
• Xơ gan
• Ung thư gan
• Suy gan
• Suy thận trong bệnh cảnh xơ gan hoặc suy gan
• Viêm mạch máu, hình thành cục máu đông, đột quỵ hoặc đau tim.

Điều trị bệnh viêm gan mạn tính

Mục tiêu điều trị viêm gan mạn tính là ngăn ngừa bệnh tiến triển thành xơ gan và suy gan. Phương pháp chỉ định tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể:

• Điều trị viêm gan B và C mạn tính: Sử dụng thuốc kháng virus.
• Viêm gan C: Tiêm vắc-xin phòng viêm gan A và B nếu chưa miễn dịch với các loại virus này.
• Viêm gan do rượu: Kiêng hoàn toàn rượu.
• Viêm gan nhiễm mỡ không do rượu (NASH): Giảm cân, tập thể dục đều đặn, kiểm soát đường huyết.
• Nếu viêm gan mạn tính đã diễn tiến thành xơ gan: Thực hiện nội soi và xét nghiệm máu để chẩn đoán giãn tĩnh mạch thực quản, ung thư gan.
• Viêm gan tự miễn: Điều trị bằng corticosteroid và thuốc ức chế miễn dịch.
• Viêm gan do thuốc: Ngừng hoặc thay đổi thuốc đang sử dụng.
• Xơ gan hoặc suy gan nặng: Cân nhắc ghép gan.

Ngoài ra, người bệnh cũng cần kiêng rượu rượu hoàn toàn và hạn chế sử dụng acetaminophen, kết hợp duy trì lối sống lành mạnh, chế độ ăn uống cân bằng và tập thể dục hàng ngày. Điều quan trọng là không tự ý sử dụng thuốc khi không có chỉ định của bác sĩ để tránh tổn thương gan nặng hơn.

Phòng ngừa viêm gan mạn

Để phòng ngừa viêm gan mạn, mỗi người cần chủ động thực hiện các biện pháp quan trọng sau đây: (3)

• Tiêm vắc-xin phòng bệnh viêm gan
• Sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục
• Tuyệt đối không dùng chung kim tiêm
• Chọn cơ sở xăm hình hoặc xỏ khuyên uy tín, đảm bảo quy trình khử trùng an toàn
• Kiểm soát cân nặng ổn định
• Tập thể dục thường xuyên
• Không uống rượu
• Nếu sử dụng thuốc có thể ảnh hưởng đến chức năng gan, cần xét nghiệm máu định kỳ để theo dõi tình trạng gan, từ đó giúp ngăn ngừa bệnh viêm gan mạn tính và các tổn thương gan khác.

Thắc mắc thường gặp

Dưới đây là phần giải đáp một số thắc mắc thường gặp về viêm gan mạn tính:

1. Viêm gan mạn có nguy hiểm không?

Viêm gan mạn có thể diễn tiến nguy hiểm, gây ra biến chứng nghiêm trọng như xơ gan, ung thư gan… nếu không can thiệp điều trị kịp thời.

2. Viêm gan mạn tính có lây không?

Viêm gan mạn tính có thể lây truyền qua tiếp xúc với máu, dịch cơ thể mang mầm bệnh, quan hệ tình dục không an toàn…

3. Viêm gan mạn tính có chữa khỏi không?

Viêm gan B mạn tính có thể điều trị được nhưng không thể chữa khỏi. Thuốc kháng virus có thể giúp kiểm soát tình trạng nhiễm trùng, nhưng gan người bệnh cần được chăm sóc đặc biệt trong suốt quãng đời còn lại.

4. Viêm gan mạn tính có thể chuyển thành ung thư gan không?

Viêm gan mạn tính có thể gây viêm, từ từ làm tổn thương gan, cuối cùng dẫn đến xơ gan, suy gan và thậm chí là ung thư gan.

5. Khi nào cần gặp bác sĩ?

Người bệnh nên đi khám bác sĩ nếu nhận thấy bất kỳ triệu chứng nào liên quan đến viêm gan mạn tính, đặc biệt khi tình trạng kéo dài hoặc trầm trọng hơn theo thời gian:

• Mệt mỏi: Đây là triệu chứng phổ biến của bệnh viêm gan mạn tính.
• Vàng da: Dấu hiệu cho thấy gan không hoạt động bình thường.
• Sưng bụng: Dấu hiệu của bệnh viêm gan mạn tính hoặc suy gan
• Sút cân không rõ nguyên nhân: Sút cân không có nguyên nhân rõ ràng có thể liên quan đến các vấn đề về gan.
• Lú lẫn: Viêm gan nặng có thể ảnh hưởng đến chức năng não bộ.
• Tiếp xúc với các tác nhân, yếu tố nguy cơ gây viêm gan: máu, dịch của người đang mắc bệnh viêm gan.

Các triệu chứng khác của bệnh viêm gan mạn tính bao gồm:

• Phân hoặc chất nôn có lẫn máu
• Sưng ở chân, mắt cá chân và bàn chân
• Hình thành mạch máu dạng mạng nhện trên da
• Dễ chảy máu
• Ngứa
• Phân có mùi hôi, nhờn và nhạt màu
• Các triệu chứng tự miễn dịch như đau khớp
• Không có kinh nguyệt (ở nữ giới)

Hiện nay, Trung tâm Viêm gan & Gan nhiễm mỡ thuộc Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là đơn vị uy tín cung cấp dịch vụ khám và điều trị các bệnh về gan như viêm gan siêu vi, viêm gan mạn tính, xơ gan, suy gan, ung thư gan… Trung tâm ứng dụng các thiết bị hiện đại trong chẩn đoán, xét nghiệm bệnh và phác đồ điều trị chuyên sâu dựa trên quy chuẩn của Bộ Y tế và WHO.

Để đặt lịch thăm khám, điều trị bệnh tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Phòng khám Đa khoa Tâm Anh Quận 7, Quý khách vui lòng liên hệ:

Trên đây là bài viết tổng hợp thông tin về viêm gan mạn tính, viêm gan virus mạn, bao gồm nguyên nhân, dấu hiệu, phương pháp chẩn đoán, điều trị và phòng bệnh viêm gan mạn tính hiệu quả. Trong tất cả các trường hợp, việc chủ động phòng ngừa ngay từ ban đầu đều đóng vai trò vô cùng quan trọng.