Ung thư tuyến giáp là sự phát triển bất thường của các tế bào bắt đầu từ tuyến giáp. Dựa theo cấu trúc mô học, ung thư tuyến giáp được chia thành hai loại: Ung thư tuyến giáp thể biệt hóa và ung thư tuyến giáp thể không biệt hóa. Theo đó, ung thư tuyến giáp thể biệt hóa thường tiến triển chậm, được phát hiện sớm, chưa ghi nhận di căn đến các cơ quan lân cận, tiên lượng sống nhiều khả quan.
Ung thư tuyến giáp thể biệt hóa là dạng ung thư phát triển chậm, các tế bào ung thư có hình thái và tốc độ tăng sinh gần giống tế bào tuyến giáp bình thường. Vì vậy bệnh thường tiến triển kéo dài hàng chục năm mà không gây nguy hiểm trực tiếp đến tính mạng của người bệnh. Phần lớn bệnh nhân mắc bệnh này thường có tỷ lệ sống lâu, nếu tử vong thì vì những nguyên nhân, bệnh lý khác.
Ung thư tuyến giáp thể biệt hóa là dạng ung thư phổ biến ở cả trẻ em và người lớn, chiếm tỷ lệ hơn 90% các trường hợp mắc bệnh. Mặc dù vậy, hầu hết người mắc bệnh ung thư tuyến giáp có thể điều trị khỏi nếu phát hiện sớm, áp dụng các liệu pháp điều trị cá thể hóa phù hợp. (1)
Ung thư tuyến giáp thể biệt hóa được chia thành 2 loại phổ biến: Ung thư tuyến giáp thể nhú và Ung thư tuyến giáp thể nang.
Ung thư tuyến giáp thể nhú là dạng ung thư tuyến giáp phổ biến nhất, chiếm hơn 80% các ca bệnh được chẩn đoán. Ung thư tuyến giáp thể nhú là bệnh lý ác tính, thường khu trú lại một thùy tuyến giáp và có tốc độ phát triển chậm, tiên lượng sống còn tương đối sau 5 năm lên đến hơn 99% nếu được phát hiện và điều trị kịp thời. Ngay cả khi tế bào ung thư di căn, tiên lượng sống vẫn rất khả quan. (2)
Đứng thứ hai về mức độ phổ biến trong nhóm bệnh này là ung thư tuyến giáp thể nang, chiếm tỷ lệ khoảng 10-15%. Nguyên nhân hình thành khối u xuất phát từ sự tăng sinh bất thường của các tế bào nang tuyến giáp.
Ung thư tuyến giáp thể nang có khả năng di căn đến các cơ quan xa như phổi, xương, và dễ tái phát. So với ung thư biểu mô tuyến giáp thể nhú, ung thư tuyến giáp thể nang nguy hiểm và khó điều trị hơn. Mặc dù vậy, tiên lượng sống còn tương đối sau 5 năm vẫn hơn 90% nếu được phát hiện sớm, áp dụng hiệu quả mô hình điều trị đa mô thức và cá thể hóa.
Nguyên nhân gây bệnh vẫn chưa được xác định, tuy nhiên bệnh có liên quan đến một số nhóm yếu tố nguy cơ như:
Hầu hết bệnh nhân mắc bệnh này đều không có dấu hiệu hoặc triệu chứng điển hình. Phần lớn khối u tuyến giáp được phát hiện trong quá trình người bệnh thăm khám sức khỏe hoặc vô tình phát hiện qua hình ảnh phim chụp X-quang.
Khi bệnh tiến triển, chúng có thể gây ra các triệu chứng:
Ung thư tuyến giáp là một trong những loại ung thư có tỷ lệ tử vong thấp nhất. Một thống kê năm 2017 ghi nhận 2010 trường hợp tử vong do ung thư tuyến giáp, trong khi đó có đến 155.000 trường hợp tử vong do ung thư phổi.
Đặc biệt, ung thư tuyến giáp biệt hóa là nhóm ung thư tiến triển chậm, có tiên lượng rất tốt, tỷ lệ sống sau 10 năm có thể lên đến 90-95%, đặc biệt nếu khối u được phát hiện sớm, còn khu trú tại tuyến giáp.
Mặc dù vậy, bệnh vẫn có nguy cơ tái phát hoặc di căn xa nếu điều trị muộn, đặc biệt là ung thư tuyến giáp thể nang. Vì vậy người bệnh tuyệt đối không chủ quan, cần tuân thủ hướng dẫn điều trị mà bác sĩ chuyên khoa chỉ định.
Điều trị ung thư tuyến giáp thể biệt hóa cần được thực hiện tại các bệnh viện, cơ sở y tế có đầy đủ chuyên khoa Ung thư, Nội tiết, Giải phẫu bệnh học, Y học hạt nhân… nhằm đảm bảo hiệu quả. Tùy thuộc vào từng trường hợp bệnh cụ thể, bác sĩ sẽ lên phác đồ điều trị cá thể hóa, đa mô thức, nhằm đạt hiệu quả điều trị tốt nhất. Các phương pháp phổ biến trong điều trị bệnh có thể được chỉ định gồm: (3)
Phẫu thuật cắt bỏ toàn bộ tuyến giáp được khuyến cáo đối với các trường hợp ung thư tuyến giáp thể nang xâm lấn xa hoặc xâm nhập mạch máu, ung thư tuyến giáp thể nhú hơn 1cm hoặc có di căn hạch, xâm lấn tại chỗ. Trong cuộc mổ, bác sĩ có thể kết hợp nạo vét hạch cổ nhằm loại bỏ triệt để tế bào ung thư, giảm nguy cơ tái phát.
Liệu pháp điều trị i-ốt hay i-ốt phóng xạ nhằm tiêu hủy mô giáp chứa tế bào ung thư sau phẫu thuật, tạo điều kiện thuận lợi để chuẩn bị cho quá trình xạ hình tuyến giáp, giảm nguy cơ tái phát.
Sau phẫu thuật, người bệnh cần bổ sung hormone tuyến giáp suốt đời nhằm ức chế các tế bào ung thư còn sót lại và duy trì chức năng, đảm bảo hoạt động các cơ quan khác trong cơ thể.
Hiện nay, nguyên nhân chính xác gây ra đột biến gen dẫn đến bệnh lý này vẫn chưa được xác định rõ, vì vậy không có phương pháp nào được chứng minh giúp phòng ngừa hoàn toàn bệnh này. Mặc dù vậy, một số khuyến nghị được đưa ra nhằm giảm yếu tố tăng nguy cơ gây bệnh như:
Nhằm nâng cao hiệu quả điều trị và đảm bảo chăm sóc toàn diện cho người bệnh, các chuyên gia khuyến nghị:
Ung thư tuyến giáp biệt hóa và ung thư tuyến giáp thể không biệt hóa khác nhau rõ rệt về mức độ ác tính, tốc độ tiến triển, tiên lượng sống và khả năng đáp ứng điều trị.
| Tiêu chí | Ung thư tuyến giáp thể biệt hóa | Ung thư tuyến giáp thể không biệt hóa |
| Tốc độ phát triển tế bào ung thư | Tế bào ung thư giữ được một phần cấu trúc và chức năng giống tế bào tuyến giáp bình thường, tiến triển chậm. | Tế bào mất hoàn toàn đặc điểm của tế bào tuyến giáp, phát triển và xâm lấn nhanh. |
| Tiên lượng sống | Tiên lượng rất tốt nếu phát hiện sớm, tỷ lệ sống còn tương đối sau 10 năm có thể đạt 90-95%. | Là loại ung thư ác tính, tỷ lệ sống sau 5 năm dưới 10%. |
| Khả năng di căn | Di căn theo đường bạch huyết đến hạch cổ (thể nhú) hoặc theo đường máu đến phổi, xương (thể nang), tốc độ di căn chậm. | Di căn nhanh đến cơ quan xa như phổi, xương, não. |
| Đáp ứng điều trị | Đáp ứng tốt với phương pháp phẫu thuật, i-ốt phóng xạ và liệu pháp hormone tuyến giáp. | Không đáp ứng i-ốt phóng xạ, điều trị chủ yếu bằng phẫu thuật, hóa trị và xạ trị nhưng hiệu quả hạn chế. |
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Ung thư tuyến giáp thể biệt hóa là loại ung thư phổ biến và có tiên lượng điều trị khả quan nếu bệnh được phát hiện sớm, và người bệnh đáp ứng tốt với các phương pháp điều trị cũng như tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ. Nếu nghi ngờ bất thường vùng cổ, tuyến giáp hoặc thuộc nhóm nguy cơ cao, bạn nên thăm khám sớm tại các bệnh viện có chuyên khoa Đầu – Mặt – Cổ hoặc Ung bướu để được kiểm tra, tư vấn.
