Bà Kiệu, 74 tuổi, tê chân phải hai năm không điều trị, đến khi tắc cấp hoàn toàn động mạch chi dưới mới vào viện, được phẫu thuật tái tưới máu chân.

Bà Kiệu đau chân phải khi đi bộ khoảng 100 m, giảm lúc nghỉ ngơi, bác sĩ chẩn đoán hẹp động mạch đùi phải mạn tính hai năm trước, tư vấn can thiệp nhưng bà chần chừ điều trị. Khoảng hai tuần nay, bà thấy bàn chân lạnh, tê rần, đau chân phải liên tục, bà mới đến khám tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM (Cơ sở P.Tân Hưng – Quận 7 cũ).

ThS.BS.CKI Phạm Ngọc Minh Thủy, chuyên khoa Ngoại Tim mạch, cho biết bà Kiệu bị huyết khối cấp trên nền bệnh mạch máu mạn tính (hẹp do xơ vữa), cục máu đông lấp hoàn toàn lòng động mạch, kéo dài từ động mạch chậu ngoài bên phải đến toàn bộ động mạch đùi phải và các mạch máu bên dưới. “Tình trạng này làm cho chân phải bị thiếu máu nghiêm trọng, đe dọa hoại tử chi, nguy cơ cắt cụt chi rất cao, thậm chí tử vong nếu không điều trị”, bác sĩ Thủy nói.

Do huyết khối lan rộng và mức độ vôi hóa phức tạp, êkíp Ngoại Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM quyết định phẫu thuật tái tưới máu cho chân phải.

Sau khi đánh giá các yếu tố nguy cơ tim mạch, điều chỉnh các thuốc gây chảy máu, bệnh nhân được phẫu thuật lấy toàn bộ huyết khối động mạch chậu đùi, các động mạch ở cẳng chân, đồng thời tạo hình mở rộng vị trí động mạch bị hẹp nặng ở động mạch đùi và khoeo.

Theo ThS.BS Trần Thúc Khang, Phó khoa Ngoại Tim mạch, Trung tâm Tim mạch, để đánh giá kết quả tái thông động mạch đạt yêu cầu hay không (không hẹp tồn lưu, mạch máu bên dưới thông tốt), phẫu thuật viên sử dụng màn tăng sáng chụp kiểm tra ngay trên bàn mổ. Phương tiện này hiện trở thành thường quy trong phẫu thuật mạch máu tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh.

Sau phẫu thuật, các triệu chứng cải thiện rõ, bà Kiệu hết đau chân, chân ấm, cảm giác tốt, đi lại sớm ngay sau mổ. Sau 5 ngày tích cực điều trị, vết mổ khô, lành tốt, bà xuất viện và tái khám định kỳ. Bệnh nhân tiếp tục được điều trị với các thuốc chống tạo huyết khối và kiểm soát các yếu tố nguy cơ tim mạch đi kèm.

Tắc động mạch do huyết khối là tình trạng cục máu đông hình thành ngay trong lòng động mạch, khác với thuyên tắc do cục máu đông từ nơi khác trôi đến. Huyết khối có thể gây hẹp hoặc tắc dòng máu, dẫn đến thiếu máu nuôi các cơ quan, bao gồm chi dưới. Nguyên nhân thường gặp là trên nền động mạch bệnh lý (xơ vữa), hiếm hơn có thể gặp trong các trường hợp tăng đông (trừ chấn thương).

Bệnh có thể xảy ra đột ngột, gây đau dữ dội, nguy cơ mất chi, hoặc diễn tiến âm thầm với triệu chứng kín đáo khiến người bệnh dễ bỏ qua cho đến khi chân bị tổn thương nặng, theo bác sĩ Thủy. Tùy mức độ và tốc độ hình thành huyết khối, các biểu hiện của bệnh bao gồm đau mỏi bắp chân khi đi bộ, giảm lúc nghỉ (còn gọi là đau cách hồi), bàn chân lạnh, tê rần, da chân nhợt nhạt hoặc loét khó lành, rụng lông, móng chân giòn hoặc dễ gãy, teo bắp chân. Khi bệnh tiến triển nặng, người bệnh có thể đau liên tục cả khi nghỉ ngơi, xuất hiện vết loét hoặc hoại tử đầu ngón chân.

Bác sĩ khuyên người có dấu hiệu bất thường nên đi khám để chữa bệnh kịp thời. Các phương pháp điều trị tắc động mạch do huyết khối bao gồm nội khoa, can thiệp nội mạch hoặc phẫu thuật. Để phòng ngừa bệnh, mỗi người nên đi bộ 30 phút mỗi ngày, ăn uống lành mạnh (nhiều rau xanh, cá, ngũ cốc nguyên hạt, hạn chế chất béo có hại), bỏ thuốc lá, duy trì cân nặng hợp lý, kiểm soát bệnh nền (nếu có), khám sức khỏe tim mạch định kỳ.

*Tên người bệnh đã được thay đổi