Thai bám sẹo mổ lấy thai cũ: Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán

Thai bám sẹo mổ lấy thai được xếp vào loại biến chứng thai kỳ đặc biệt nguy hiểm, người phụ nữ có thể đối mặt với nhiều hậu quả nặng nề như vỡ tử cung, chảy máu ồ ạt và thậm chí là mất khả năng sinh sản trong tương lai.

Thai bám sẹo mổ lấy thai là gì?

Thai bám sẹo mổ lấy thai là một dạng của thai ngoài tử cung, xảy ra khi túi thai làm tổ ngay tại vị trí sẹo mổ lấy thai cũ mà không phải vị trí bình thường trong lòng tử cung. Ở những phụ nữ có tiền sử phẫu thuật mổ lấy thai sẽ có nguy cơ túi thai bám lên vị trí vết mổ. Lúc này cần được điều trị sớm để chấm dứt thai kỳ do nguy cơ vỡ tử cung gây chảy máu ồ ạt đe dọa đến tính mạng người mẹ khi túi thai lớn dần.

Thai bám ở sẹo mổ lấy thai có thường gặp không?

Theo các nghiên cứu y khoa, thai bám sẹo mổ lấy thai là tình trạng hiếm gặp, ước tính tỷ lệ xuất hiện nằm trong khoảng từ 1/1800 đến 1/2200 tổng số ca mang thai, chiếm tới 1% các trường hợp thai ngoài tử cung. Tuy nhiên, theo báo cáo của Larsen và Solomon đã cho thấy tỷ lệ thai bám ở sẹo mổ lấy thai đã tăng lên đáng kể do tỷ lệ sinh mổ ngày càng tăng lên trên toàn thế giới và phương pháp chẩn đoán sớm bằng siêu âm ở tam cá nguyệt đầu tiên đã được cải thiện. (1)

Nguyên nhân thai bám ở sẹo mổ lấy thai cũ

Hiện nay, nguyên nhân gây nên tình trạng thai bám sẹo mổ cũ vẫn chưa được làm rõ. Tuy nhiên, một vài yếu tố nguy cơ đã được xác định có liên quan đến tình trạng này bao gồm:

• Tiền căn phẫu thuật mổ lấy thai.
• Tiền sử nhau thai bám chặt.
• Tiền căn phẫu thuật trên cơ tử cung: bóc u xơ cơ tử cung, may tái tạo tử cung, nhau cài răng lược được điều trị bảo tồn ở lần sinh trước.
• Tiền sử nạo phá thai nhiều lần.

Bác sĩ Đinh Thị Ngọc Ngân – Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Hệ thống BVĐK Tâm Anh cho biết, số lần phẫu thuật sinh mổ càng nhiều thì nguy cơ người phụ nữ gặp phải biến chứng thai bám sẹo mổ lấy thai càng cao ở những thai kỳ kế tiếp. Do đó, chỉ định mổ lấy thai chỉ được thực hiện khi bác sĩ tiên lượng thai phụ không thể sinh thường qua ngã âm đạo an toàn.”

Triệu chứng thai bám ở sẹo mổ lấy thai cũ

Tuy là một dạng của thai ngoài tử cung, nhưng tình trạng thai bám sẹo mổ cũ lại không có triệu chứng đặc trưng cho đến khi biến chứng xảy ra. Khoảng ⅓ bệnh nhân gặp tình trạng thai bám sẹo không biểu hiện triệu chứng trong giai đoạn đầu thai kỳ. Trường hợp nứt vỡ tử cung gây xuất huyết nội, thai phụ có thể gặp triệu chứng mất máu nặng như da xanh, tụt huyết áp, vật vã… (2)

Biến chứng của thai bám sẹo mổ lấy thai cũ

Tình trạng thai bám ở sẹo mổ cũ nếu không được phát hiện sớm và túi thai phát triển ngày càng to tại vị trí sẹo mổ sẽ gây ra xuất huyết ồ ạt, nếu không được kiểm soát ngay, sản phụ có thể tử vong vì sốc mất máu. Một số biến chứng nguy hiểm cho sản phụ khi có thai bám sẹo mổ lấy thai có thể kể đến như:

1. Vỡ tử cung

Đây là biến chứng nặng nề nhất của thai bám sẹo cũ. Khi thai phụ có tiền sử mổ lấy thai sẽ xuất hiện vết sẹo mổ, đây là vị trí bị xơ sẹo và có nhiều khiếm khuyết. Do đó, khi túi thai phát triển ngày càng to ở đây sẽ gây áp lực lớn lên thành tử cung dẫn đến vỡ tử cung và nguy hiểm đến tính mạng cả mẹ và bé.

2. Nhau cài răng lược

Nhau cài răng lược xảy ra khi bánh nhau bám lên vị trí sẹo mổ và đào sâu vào lớp cơ tử cung, xâm lấn vào các cơ quan lân cận như bàng quang, ruột và gây tổn thương tại các cơ quan này. Nhau cài răng lược có nguy cơ gây xuất huyết nặng đe dọa tính mạng người mẹ, thậm chí có thể phải cắt tử cung do khó kiểm soát hiện tượng băng huyết.

3. Xuất huyết trong ổ bụng

Việc phôi thai làm tổ tại vết sẹo có thể phá hủy các mạch máu dẫn đến tình trạng chảy máu bên trong tử cung. Hiện tượng chảy máu trong có thể khó phát hiện ngay lập tức nên việc điều trị rất bị động, khiến thai phụ mất máu nghiêm trọng và tử vong do sốc vì mất máu.

Vì những biến chứng nguy hiểm này, trong hầu hết các trường hợp thai bám sẹo mổ lấy thai cần phải can thiệp y khoa để chấm dứt thai kỳ càng sớm càng tốt, ngăn chặn các nguy cơ đe dọa đến tính mạng người mẹ cũng như bảo tồn được tử cung. – Bác sĩ Ngân chia sẻ thêm.

Phương pháp chẩn đoán thai bám sẹo mổ lấy thai

Việc chẩn đoán và phát hiện sớm tình trạng thai bám sẹo mổ cũ có thể tăng tỷ lệ điều trị thành công và bảo tồn khả năng sinh sản cho người phụ nữ. Việc chẩn đoán sẽ được kết hợp giữa khám lâm sàng và thực hiện một số cận lâm sàng như:

1. Chẩn đoán lâm sàng

Dựa vào một số biểu hiện trên lâm sàng như trễ kinh, chảy máu âm đạo bất thường, đau bụng âm ỉ, kèm theo tiền căn sinh mổ, bác sĩ có thể nghi ngờ thai phụ đang có thai bám sẹo mổ và chỉ định siêu âm để xác định chính xác hơn tình trạng này.

Khoảng 50% thai phụ không có triệu chứng đặc trưng ở giai đoạn sớm, nên sẽ gây khó khăn cho quá trình chẩn đoán lâm sàng.

2. Chẩn đoán cận lâm sàng

Siêu âm ngã âm đạo kết hợp Doppler là phương chẩn đoán thường quy và chính xác nhất để phát hiện thai bám sẹo mổ lấy thai. Một số tiêu chí cụ thể được bác sĩ xem xét sau siêu âm để xác định hoặc loại trừ thai bám sẹo:

• Không có hình ảnh túi thai bên trong khoang tử cung và ống cổ tử cung đóng.
• Nhau thai hoặc/và túi thai nằm trong vết sẹo mổ thai trước đó.
• Không thấy tim thai.
• Túi ối hình tam giác hoặc hình bầu dục thay vì hình tròn, cho thấy có hiện tượng bị ép vào không gian bất thường của mô sẹo.
• Có phình mạch máu quanh túi thai.

Khi tình trạng thai bám sẹo mổ lấy thai được phát hiện qua siêu âm, các bác sĩ sẽ lên kế hoạch điều trị phù hợp. Đặc biệt, đối với phụ nữ có tiền sử mổ lấy thai, việc thăm khám thường xuyên và tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ là cực kỳ quan trọng để đảm bảo một thai kỳ an toàn và khỏe mạnh.

Điều trị thai bám sẹo mổ lấy thai như thế nào?

Mục tiêu điều trị thai bám sẹo mổ là can thiệp ngoại khoa nhằm kết thúc thai kỳ sớm, tránh để túi thai phát triển to gây vỡ tử cung, từ đó đó bảo tồn khả năng sinh sản cho người mẹ.

1. Điều trị nội khoa

Đây là phương pháp điều trị ít xâm lấn nhất để chấm dứt thai bám sẹo mổ, được chỉ định với trường hợp túi thai còn ở giai đoạn rất sớm. Phương pháp này được sử dụng khi thai bám sẹo mổ chưa xuất hiện biến chứng nguy hiểm đe dọa đến tính mạng người mẹ.

Lưu ý, thai phụ nên hạn chế vận động mạnh, không quan hệ tình dục trong thời gian điều trị nội khoa. Nhập viện ngay khi xuất hiện triệu chứng chảy máu nhiều.

2. Điều trị ngoại khoa

• Nong nạo: Được chỉ định trong trường hợp beta hCG giảm nhiều, khối thai sau điều trị nội khoa không giảm kích thước. Để tiến hành phương pháp nong nạo, bác sĩ sẽ đặt ống hút số 6 hoặc số 8 phía trên vết sẹo mổ cũ, bắt đầu hút nhẹ nhàng đến khi vừa đủ mô. Nhược điểm của phương pháp này là nguy cơ thủng tử cung và xuất huyết ồ ạt.
• Đặt foley kết hợp hút thai: Chỉ định với trường hợp thai bám sẹo mổ lấy thai có tuổi thai dưới 8 tuần. Dưới sự hướng dẫn của siêu âm, khoảng 20-25ml nước cất sẽ được bơm vào để đẩy khôi thai lên, kết hợp đặt ống foley ép vào vết mổ. Sau 24 giờ, bác sĩ bắt đầu rút ống foley và hút thai dưới sự hướng dẫn siêu âm. Người bệnh cần tuân thủ lịch tái khám mỗi tuần trong 3 tuần đầu để theo dõi hiệu quả điều trị và có biện pháp can thiệp kịp thời trong trường hợp cần thiết.

3. Phẫu thuật

Chỉ định phẫu thuật đối với những trường hợp có 1 trong 3 yếu tố sau đây:

• Tuổi thai trên 14 tuần.
• Người mẹ lớn tuổi (>40 tuổi) và không còn nguyện vọng sinh sản trong tương lai.
• Huyết động không ổn định, xuất huyết nhiều.

Khi xác định túi thai đã phát triển to và xâm lấn bàng quang, bác sĩ sẽ tiến hành phẫu thuật cắt bỏ khối thai qua nội soi hoặc mở bụng, bảo toàn cơ hội sống sót cho người mẹ.

Biện pháp phòng ngừa thai bám sẹo mổ lấy thai

Bác sĩ Đinh Thị Ngọc Ngân cho biết, hiện nay không thể dự phòng được tình trạng thai bám sẹo mổ lấy thai do không biện pháp can thiệp nào có thể làm thay đổi vị trí phôi thai làm tổ. Do đó, với những phụ nữ đã có tiền sử mổ lấy thai nên tham khảo một số lời khuyên dưới đây:

• Ngừa thai ít nhất 12 tháng sau khi thực hiện mổ lấy thai.
• Khi nhận thấy trễ kinh và nghi ngờ có thai, nên đến bệnh viện khám sớm để được kiểm tra và xác nhận vị trí túi thai. Việc phát hiện sớm sẽ giúp chị em giảm thiểu các nguy cơ khi điều trị.
• Trong những trường hợp đặc biệt, khi mang thai ở thai kỳ sau, bác sĩ có thể chỉ định mổ lấy thai chủ động khi thai đủ trưởng thành.

Câu hỏi thường gặp

1. Thai bám ở sẹo mổ lấy thai có nguy hiểm không?

Thai bám ở sẹo mổ lấy thai là một biến chứng thai kỳ nguy hiểm, đặc trưng bởi túi thai làm tổ tại vị trí vết sẹo sinh mổ trước đó. Đây là vị trí bất lợi cho sự phát triển của thai nhi, có thể dẫn đến nhiều biến chứng như vỡ tử cung, nhau cài răng lược gây xuất huyết ồ ạt vào trong ổ bụng và nguy cơ cắt tử cung, mất hoàn toàn khả năng sinh sản. Nếu không được kiểm soát kịp thời, người mẹ có thể tử vong vì mất máu quá nhiều.

2. Túi thai cách vết mổ cũ bao nhiêu là an toàn?

Khoảng cách an toàn giữa túi thai và vết mổ lấy thai cũ thường được xác định dựa trên độ dày cơ tử cung tại vị trí vết sẹo. Theo đó, tất cả phụ nữ có kết quả siêu âm tam cá nguyệt đầu tiên đo được độ dày cơ tử cung ít nhất là 4mm được coi là an toàn. Ngược lại, nếu độ dày cơ tử cung dưới 2mm, người phụ nữ có nguy cơ cao có thai bám sẹo mổ lấy thai. (3)

3. Khi nào nên gặp bác sĩ?

Phụ nữ có tiền sử mổ lấy thai và nghi ngờ mình đang mang thai nên gặp bác sĩ càng sớm càng tốt để thực hiện các kiểm tra chẩn đoán. Việc siêu âm sớm có thể giúp phát hiện thai bám sẹo và xác định vị trí túi thai so với vết sẹo mổ, từ đó lựa chọn phương án điều trị phù hợp, tránh nguy cơ dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng.

Đặc biệt, phụ nữ đang mang thai có tiền sử sinh mổ trước đó nên tuân thủ lịch khám thai định kỳ theo hướng dẫn của bác sĩ để theo dõi sát sao sức khoẻ tử cung và quá trình phát triển của thai nhi. Điều này đặc biệt quan trọng để phát hiện sớm các biến chứng và có kế hoạch quản lý thai kỳ an toàn.

Để đặt lịch khám và kiểm tra các triệu chứng nghi ngờ thai bám sẹo mổ lấy thai tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, chị em có thể liên hệ đến thông tin sau:

Tóm lại thai bám sẹo mổ lấy thai là một tình trạng sản khoa nghiêm trọng đòi hỏi sự quan tâm đặc biệt và giám sát y tế chặt chẽ. Việc phát hiện sớm và theo dõi định kỳ sẽ giúp giảm thiểu rủi ro và đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và bé. Nếu còn bất kỳ lo ngại nào về thai kỳ sau mổ lấy thai, đừng ngần ngại liên hệ đến Hotline BVĐK Tâm Anh để được các bác sĩ giỏi tư vấn và hỗ trợ kịp thời.