Được mang thai và làm mẹ là hạnh phúc của mỗi người phụ nữ, thế nhưng có khoảng 10-15% phụ nữ bị sảy thai tự nhiên trong 20 tuần đầu thai kỳ. Để tránh sự cố đáng tiếc này, PGS.TS.BS Nguyễn Đức Hinh, Giám đốc Trung tâm Sản Phụ khoa Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội đã có những chia sẻ chi tiết về nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết cũng như cách phòng ngừa sảy thai, chăm sóc thai kỳ khỏe mạnh và an toàn trong bài viết dưới đây.
Sảy thai tự nhiên là tình trạng không còn thai nhi trong buồng tử cung trong vòng 20 tuần đầu tiên của thai kỳ. Hiện tượng này khác với việc phá thai chủ động bằng thuốc, hoặc chỉ định chấm dứt thai kỳ của bác sĩ vì lý do điều trị.
Thống kê cho thấy, có khoảng 10-15% trường hợp phụ nữ bị sảy thai tự nhiên. Nếu không tìm ra nguyên nhân chính xác, phụ nữ vẫn có nguy cơ bị sảy thai tự nhiên lần tiếp trong những lần mang thai tiếp theo. (1)
Buồn bã, đau đớn, tuyệt vọng… là tâm lý của người phụ nữ không may bị hư thai mà không rõ lý do. Theo PGS.TS.BS Nguyễn Đức Hinh, Trung tâm Sản Phụ khoa Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, một số lý do khiến phụ nữ dễ bị sảy thai tự nhiên thường gặp nhất là: (2)
Nghiên cứu cho thấy, phụ nữ trong độ tuổi sinh nở khi mang thai có tỷ lệ rủi ro gặp biến cố sảy thai là 15%. Nếu mang thai ngoài 35 tuổi, tỷ lệ rủi ro này sẽ tăng lên 25%. Mang thai trên 40 tuổi, tỷ lệ tăng lên 35%. Điều này đồng nghĩa với việc độ tuổi mẹ bầu khi mang thai càng lớn thì tỷ lệ sảy thai càng cao do sự thay đổi nội tiết tố trong cơ thể.
Phần lớn nguyên nhân gây sảy thai tự nhiên xuất phát từ bất thường nhiễm sắc thể của phôi thai, khiến phôi thai không thể tiếp tục phát triển như thai kỳ khỏe mạnh bình thường.
Phụ nữ có cấu trúc tử cung phát triển bất thường như tử cung đôi, tử cung có sừng… hoặc mắc các bệnh lý liên quan đến tử cung như là lạc nội mạc tử cung, u xơ tử cung… cần tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn, hướng dẫn theo dõi thai kỳ chặt chẽ bởi đây là đối tượng có nguy cơ bị sảy thai từ rất sớm.
Một số trường hợp quá trình sảy thai tự nhiên là do vấn đề của nhau thai. Khi cơ thể mẹ bầu không đủ hormone Progesterone, nhau thai không thể bám vào niêm mạc tử cung sẽ không cung cấp đủ oxy và chất dinh dưỡng cần thiết cho thai nhi, khiến thai nhi không được nuôi dưỡng để tiếp tục phát triển.
Hiểu một cách đơn giản, khi hệ miễn dịch cơ thể mẹ bầu hoạt động quá mức hoặc dưới mức so với bình thường sẽ xảy ra hiện tượng xem bào thai là vật lạ xâm nhập vào cơ thể (như vi khuẩn, virus), dẫn đến không chấp nhận và đào thải bào thai.
Khi mang thai, nếu mẹ bầu nhiễm phải virus hoặc vi khuẩn có hại như Rubella, lậu, giang mai, chlamydia, nấm, HIV… có thể khiến thai nhi phát triển bất thường.
Một số mẹ bầu có bệnh lý mạn tính phải sử dụng thuốc điều trị thường xuyên như đái tháo đường, bệnh tuyến giáp, các bệnh miễn dịch… có nguy cơ sảy thai cao hơn. Mẹ bầu cần tham khảo ý kiến bác sĩ về việc sử dụng thuốc điều trị bệnh trong thời gian mang thai để loại trừ nguyên nhân này.
Việc bị ngộ độc thực phẩm khi mang thai cũng có thể dẫn đến sảy thai. Do đó, mẹ bầu nên chỉ nên ăn thức ăn được nấu chín kỹ, không ăn thực phẩm tái sống.
Lối sống không lành mạnh, thường xuyên sử dụng các chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá, cà phê… cũng là một trong những nguyên nhân khiến mẹ bầu đối mặt với nguy cơ sảy thai sớm.
Bác sĩ Nguyễn Đức Hinh khuyến cáo, giai đoạn chuẩn bị mang thai và trong thai kỳ, chị em cần tránh sử dụng các chất kích thích và nhóm thực phẩm gây hại cho thai nhi. Nếu mang thai khi đã lớn tuổi, tốt nhất chị em nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được hướng dẫn cách chăm sóc và theo dõi thai kỳ, đảm bảo thai nhi khỏe mạnh.
Bác sĩ Nguyễn Đức Hinh chia sẻ những dấu hiệu sảy thai theo tuần mà mẹ bầu cần lưu ý để sớm nhận biết. (2)
Đây là giai đoạn sớm, rất có thể nhiều chị em chưa cảm nhận được và chưa biết mình đã mang thai. Khoảng thời gian từ tuần 1 đến tuần 6, thai nhi vẫn đang trong quá trình hình thành phôi thai. Ở tuần thứ 6, kích thước thai nhi rơi vào khoảng 4-7mm, bằng một hạt đậu xanh.
Ở giai đoạn này, hầu hết mẹ bầu sẽ gặp phải các triệu chứng ốm nghén như buồn nôn, nôn, giảm cảm giác ngon miệng, căng tức ngực… Đây là dấu hiệu của một thai kỳ bình thường. Nếu chị em thấy những triệu chứng này dần biết mất, thay vào đó xuất hiện cơn đau bụng đột ngột, cơ thể mệt mỏi, thiếu sức sống, ra huyết âm đạo… chị em cần đến ngay bệnh viện để được thăm khám, thực hiện các kiểm tra cần thiết để có chẩn đoán chính xác.
Bước sang giai đoạn này, thai nhi đang phát triển tương đối đầy đủ các cơ quan như mắt, mũi, miệng, tay, chân… Thai nhi cũng đã có những phản xạ nhẹ như đạp hoặc duỗi chân, tuy nhiên mẹ bầu chưa cảm nhận được, chỉ có thể nhìn thấy thông qua hình ảnh siêu âm.
Ở giai đoạn này, nếu mẹ bầu có những cơn đau bụng dưới, bị chuột rút và có chảy máu âm đạo… nhiều khả năng mẹ bầu đã bị sảy thai tự nhiên. Bởi hiện tượng chuột rút và chảy máu âm đạo là tình trạng phổ biến ở 3 tháng đầu thai kỳ, khi lượng hormone trong cơ thể mẹ bầu bị suy giảm trầm trọng.
Ngay khi phát hiện dấu hiệu này, mẹ bầu nên đến ngay bệnh viện để được bác sĩ thăm khám và có biện pháp xử trí phù hợp.
Từ tuần thứ 12 trở đi, thai nhi đã phát triển gần như hoàn thiện, mẹ bầu có thể cảm nhận được những cú đạp hoặc duỗi chân của con. Các giác quan của thai nhi cũng đã phát triển, do đó trong thời gian này bố mẹ nên tăng cường trò chuyện cùng con.
Mặc dù đã trải qua tam cá nguyệt đầu tiên (3 tháng đầu của thai kỳ) khá nhạy cảm, các triệu chứng ốm nghén không còn và nguy cơ sảy thai cũng thấp đi, tuy nhiên mẹ bầu không nên chủ quan, lơ là các triệu chứng bất thường. Mẹ bầu cần đặc biệt lưu ý các triệu chứng dưới đây để đến ngay bệnh viện:
Khi thấy có dịch tiết âm đạo, nhiều cặp đôi lầm tưởng là vỡ ối – một biểu hiện của sắp sinh. Tuy nhiên, bác sĩ Nguyễn Đức Hinh cho biết, giai đoạn này vẫn còn khá sớm và tử cung của mẹ bầu còn khá yếu nên chưa thể sinh nở. Thực tế ghi nhận nhiều trường hợp sảy thai tự nhiên ở giai đoạn này, do đó không nên loại trừ nguy cơ bị sảy thai. Tốt nhất, khi có dấu hiệu bất thường, mẹ bầu nên đến ngay bệnh viện để được bác sĩ Sản khoa kiểm tra, theo dõi và xử trí kịp thời.
Sảy thai không chỉ tác động tiêu cực đến tâm lý, tinh thần mà còn ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe của phụ nữ. Bác sĩ Nguyễn Đức Hinh cho biết, nếu sảy thai mà không được can thiệp điều trị kịp thời và đúng cách có thể gây ra những biến chứng nặng nề ở phụ nữ. (3)
Cụ thể là:
Nếu chẳng may gặp phải các dấu hiệu của sảy thai tự nhiên nêu trên, chị em cần đến ngay bệnh viện càng sớm càng tốt. Bác sĩ Sản khoa sẽ tiến hành thăm khám và làm các kiểm tra cần thiết để có kết luận chính xác.
Nếu chỉ là dấu hiệu dọa sảy thai, chị em không nên quá lo lắng, thay vào đó cần:
Nếu không may dấu hiệu đó là của sảy thai, bác sĩ Sản khoa sẽ tư vấn cho chị em cách xử trí phù hợp. Có thể là:
Bác sĩ Nguyễn Đức Hinh chia sẻ thêm, thông thường sau khi sảy thai, chị em có thể thấy bị đau nhiều và chảy máu âm đạo. Đó là triệu chứng bình thường, sẽ tự biến mất sau một thời gian. Tuy nhiên, nếu các cơn đau ngày càng nghiêm trọng và chảy máu âm đạo nhiều hơn, chị em cần đến bệnh viện ngay lập tức bởi có thể có vấn đề ở tử cung.
Sau sảy thai khoảng 6 tuần, khi đã phục hồi sức khỏe và ổn định về tinh thần, chị em nên gặp bác sĩ Sản khoa để được thăm khám, tìm nguyên nhân chính xác gây ra hiện tượng tự nhiên bị sảy thai. Dựa vào đó, bác sĩ Sản khoa sẽ có hướng dẫn chuẩn bị cho lần mang thai tới được an toàn, thai nhi được khỏe mạnh hơn.
Khi mẹ bầu có những dấu hiệu nghi ngờ bị sảy thai, bác sĩ sẽ chỉ định kiểm tra vùng chậu và siêu âm để xác định chắc chắn có phải tình trạng sảy thai hay không. Nếu kết quả chẩn đoán là sảy thai, và tử cung của phụ nữ không bị nhiễm trùng, bác sĩ sẽ không chỉ định can thiệp điều trị, chỉ cần theo dõi và tái khám theo hẹn.
Tuy nhiên, nếu tử cung của phụ nữ cho thấy dấu hiệu nhiễm trùng hoặc có vấn đề bất thường khác, bác sĩ có thể chỉ định thực hiện:
Sảy thai là sự cố đáng tiếc không cặp đôi nào mong muốn. Nếu không may bị sảy thai, chị em cần sớm sốc lại tinh thần và có sự chuẩn bị kỹ càng để lần mang thai tiếp theo được khỏe mạnh. (4)
Muốn vậy, chị em cần lưu ý những việc sau:
Để tận hưởng một thai kỳ an toàn và khỏe mạnh, bác sĩ Nguyễn Đức Hinh khuyến cáo mẹ bầu nên:
Mang thai và làm mẹ là niềm hạnh phúc thiêng liêng của mọi người phụ nữ. Trung tâm Sản Phụ khoa, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh quy tụ đội ngũ chuyên gia Sản Phụ khoa giỏi chuyên môn, có nhiều năm kinh nghiệm, sở hữu hệ thống máy siêu âm hiện đại như siêu âm 2D, 3D, 4D, siêu âm màu Doppler cùng nhiều kỹ thuật hiện đại… mang trên mình sứ mệnh chăm sóc, đồng hành cùng chị em phụ nữ chăm sóc sức khỏe bản thân, chuẩn bị kỹ càng trước khi mang thai, tận hưởng thai kỳ khỏe mạnh, sinh nở an toàn, mẹ tròn con vuông.
Để được tư vấn và đặt lịch hẹn với các chuyên gia Sản khoa tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, chị em vui lòng liên hệ đến:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Sảy thai tự nhiên là điều không một ai mong muốn. Hy vọng với những thông tin bổ ích trên đây, chị em sẽ có sự chuẩn bị đầy đủ cho một thai kỳ an toàn và khỏe mạnh. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, chị em có thể liên hệ đến hotline Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh để được các chuyên gia Sản khoa hỗ trợ!
