Rung nhĩ là tình trạng rối loạn nhịp tim kể cả khi người bệnh đang nghỉ ngơi. Đây là một trong những biến chứng nguy hiểm của cường giáp. Vậy rung nhĩ và cường giáp có mối liên quan như thế nào? Bệnh có ảnh hưởng ra sao đến sức khỏe?
Rung nhĩ là tình trạng rối loạn nhịp tim, khiến người bệnh hồi hộp, mệt mỏi, chóng mặt, khó thở, tăng nguy cơ suy tim và đột quỵ. Cường giáp là một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng này, với tỷ lệ 16% – 60% người bệnh xuất hiện biến chứng này. Người bệnh càng lớn tuổi, nguy cơ rung cơ nhĩ càng tăng. Một số trường hợp có thể phát hiện rung cơ nhĩ trước cả khi được chẩn đoán. (1)
Ở người bệnh cường giáp, tuyến giáp sản xuất quá nhiều hormone giáp T3 và T4. Các hormone này tác động trực tiếp đến tế bào cơ tim và hệ thần kinh giao cảm, làm tăng phản ứng của tim và rối loạn các xung điện lên tim, khiến tim bị kích thích liên tục, dẫn đến nhịp tim không đều.
Ngoài ra, nồng độ hormone giáp cao còn gây tăng cung lượng tim. Tình trạng này kéo dài làm tăng nguy cơ xuất hiện rung cơ nhĩ.
Người bệnh bị rung nhĩ do cường giáp có thể xuất hiện các dấu hiệu như:
Ngoài ra, người bệnh có thêm các triệu chứng lâm sàng của bệnh, gồm:
Rung cơ nhĩ là biến chứng tim mạch phổ biến ở người bệnh. Một số nhóm người có tỷ lệ xuất hiện biến chứng này cao hơn, như:
Cấu trúc tim ở người lớn tuổi đã lão hóa, nhất là người có bệnh nền tim mạch như tăng huyết áp, bệnh mạch vành, suy tim…, khi mắc thêm cường giáp, dưới tác động của hormone giáp, tim càng phải làm việc gắng sức hơn, tăng nguy cơ tạo thành rung nhĩ hoặc các biến chứng khác như suy tim cấp, đột quỵ…
Hệ thần kinh giao cảm ở người bệnh Basedow thường bị kích thích mạnh do nồng độ hormone giáp cao. Tình trạng này kéo dài làm tăng đáng kể hoạt tính điện tim, nhất là ở tâm nhĩ, làm tăng nguy cơ rối loạn nhịp tim và rung nhĩ. Người bệnh Basedow bị stress hoặc nhiễm trùng thường xuyên nếu không kiểm soát bệnh tốt sẽ có nguy cơ xuất hiện cao hơn.
Ở người bệnh kéo dài không được điều trị đầy đủ, hormone giáp tăng cao kích thích lâu dài lên hệ tim mạch, gây giãn tâm nhĩ trái, tăng kích thích xung điện lên tim và khởi phát rung cơ nhĩ. Đây cũng là nhóm dễ chuyển sang mạn tính nếu không được kiểm soát bệnh từ sớm.
Người bệnh rung nhĩ do cường giáp có thể xuất hiện nhiều biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe và sinh hoạt như:
Rung nhĩ làm tâm nhĩ co bóp không hiệu quả, khiến máu ứ đọng và tạo thành cục máu đông (huyết khối) trong buồng tim. Huyết khối có thể theo dòng máu di chuyển khắp nơi trong cơ thể, gây nguy cơ tắc mạch máu não, dẫn đến đột quỵ thiếu máu não hoặc di chuyển đến mạch chi dẫn đến liệt nửa người, tàn phế…
Cường tuyến giáp làm tăng tốc độ chuyển hóa, tăng nhịp tim kéo dài. Khi xuất hiện rung cơ nhĩ, tâm thất trái co bóp liên tục không theo nhịp sinh lý, làm tim suy yếu theo thời gian. Người bệnh có thể xuất hiện các triệu chứng như khó thở, phù chân…, nhất là khi không kiểm soát được nhịp thất. Nếu không điều trị sớm, tình trạng này có thể tiến triển thành suy tim mạn tính, tăng nguy cơ tử vong.
Rung cơ nhĩ khiến nhịp tim rối loạn bất thường, gây cảm giác hồi hộp, lo âu, mất ngủ, giảm hiệu suất làm việc… Người bệnh vốn đã có các triệu chứng khó ngủ, bứt rứt, lo lắng, rung nhĩ càng khiến những biểu hiện này trầm trọng hơn, ảnh hưởng đến tâm lý và khả năng tập trung. Người bệnh có thể bị lo âu kéo dài, trầm cảm nhẹ hoặc lo lắng tái phát đột quỵ.
Điều trị rung nhĩ do cường giáp cần xử trí nguyên nhân nội tiết và kiểm soát rối loạn nhịp tim để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm như đột quỵ hoặc suy tim.
Tùy vào nguyên nhân gây cường giáp, mức độ bệnh, tình trạng sức khỏe người bệnh…, bác sĩ sẽ cân nhắc các phương pháp điều trị gồm: sử dụng thuốc kháng giáp, i-ốt gắn đồng vị phóng xạ hoặc phẫu thuật tuyến giáp. Khi hormone giáp dần ổn định trong giới hạn bình thường, thường sẽ tự biến mất trong vòng 3 – 6 tháng, đặc biệt là ở người bệnh không có bệnh nền tim mạch.
Ngoài ra, người bệnh được chỉ định sử dụng thuốc chẹn beta để kiểm soát nhịp tim. Với trường hợp người bệnh không dung nạp thuốc, bác sĩ có thể chỉ định thuốc chẹn kênh canxi không dihydropyridine hoặc digoxin. Nếu tình trạng kéo dài dù đã được điều trị kiểm soát hormone giáp và nhịp tim, người bệnh có thể được chỉ định thuốc chống loạn nhịp (amiodarone) hoặc chuyển nhịp bằng sốc điện.
Một số trường hợp có nguy cơ xuất hiện huyết khối, bác sĩ có thể cân nhắc chỉ định thuốc kháng đông để phòng ngừa đột quỵ.
Mặc dù không phải tất cả người bệnh đều bị, nhưng chủ động kiểm soát các yếu tố nguy cơ sẽ giúp giảm đáng kể khả năng tiến triển thành rung cơ nhĩ, nhất là ở người lớn tuổi hoặc người có bệnh nền tim mạch. Do đó, người bệnh cần tuân thủ chỉ định điều trị của bác sĩ, tuyệt đối không tự ý thay đổi liều hoặc ngưng thuốc. Đồng thời cần đến bệnh viện để duy trì lịch tái khám, theo dõi chức năng tuyến giáp định kỳ theo lịch hẹn của bác sĩ.
Với người bệnh lớn tuổi hoặc có tiền sử tăng huyết áp, bệnh mạch vành, van tim…, cần được tầm soát rung nhĩ sớm bằng điện tâm đồ, đặc biệt là khi có các triệu chứng như hồi hộp, mệt mỏi, khó thở… Ngoài ra cần kiểm soát tốt các bệnh tim mạch đồng mắc.
Người bệnh cần xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh, cân bằng dinh dưỡng, hạn chế các thực phẩm giàu i-ốt và các thực phẩm chế biến sẵn. Người bệnh cần hạn chế stress; bỏ hút thuốc lá; hạn chế uống rượu, bia, trà đặc, cà phê đặc. Bên cạnh đó nên có lối sống lành mạnh, ngủ đủ giấc, vận động thường xuyên, đều đặn. Lưu ý không nên tập gắng sức khi chưa kiểm soát ổn định.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Trên đây là các thông tin giải đáp mối quan hệ giữa rung nhĩ và cường giáp. Đây là biến chứng tim mạch thường gặp ở người bệnh. Do đó, người bệnh lớn tuổi, có bệnh nền tim mạch… nên chủ động tầm soát sớm và kiểm soát tốt cùng các vấn đề tim mạch đồng mắc để phòng ngừa nguy cơ rung nhĩ.
