Phẫu thuật vú định vị bằng kim dây là gì? Chỉ định và quy trình

Trong phẫu thuật vú định vị bằng kim dây hướng dẫn gồm có 2 phần: đặt kim dây hướng dẫn dưới gây tê tại chỗ trước khi phẫu thuật và phẫu thuật loại bỏ mô vú bất thường và dây dẫn dưới gây tê hoặc gây mê toàn thân trong khi phẫu thuật. Vậy phẫu thuật vú định vị bằng kim dây là gì? Chỉ định và quy trình ra sao? Bài viết dưới đây được thạc sĩ bác sĩ Nguyễn Đỗ Thùy Giang, Trưởng khoa Ngoại Vú, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM chia sẻ về vấn đề này.

Phẫu thuật vú định vị bằng kim dây là gì?

Phẫu thuật vú định vị bằng kim dây (dây kim loại) là một kỹ thuật được sử dụng để loại bỏ một vùng bất thường ở vú, thường được chẩn đoán BIRADS 4 hoặc 5, có thể nhìn thấy trên siêu âm hoặc chụp X-quang tuyến vú nhưng bác sĩ không thể sờ khám được trên lâm sàng.

Đây là một kỹ thuật phẫu thuật xâm lấn hiệu quả trong việc xác định chẩn đoán hoặc điều trị các tổn thương tiền ung hoặc ung thư vú, sang thương nhỏ không thể sờ thấy trên khám lâm sàng và chưa xác định chẩn đoán bằng sinh thiết kim lõi hoặc không thể sinh thiết bằng kim. [1]

Khi nào cần phẫu thuật vú định vị kim dây?

Phẫu thuật vú định vị bằng kim dây hướng dẫn có thể được khuyến cáo khi:

• Đã xác định ung thư và khu vực này đang được cắt bỏ như một phần của phương pháp điều trị “bảo tồn vú” (cắt bỏ khu trú rộng hoặc cắt bỏ khối u) và mô vú còn lại được bảo tồn.
• Có một vùng bất thường ở vú và không thể thực hiện sinh thiết bằng kim nhỏ hoặc sinh thiết lõi hoặc cho kết quả sinh thiết kim không cho kết quả tương hợp chẩn đoán trên hình ảnh siêu âm hoặc nhũ ảnh.
• Các loại sinh thiết vú khác không thể xác định hoặc loại trừ ung thư và cần nhiều mô hơn để chẩn đoán bệnh học chính xác hơn.

Quy trình phẫu thuật vú định vị bằng kim dây

1. Chuẩn bị trước khi phẫu thuật

• Vào ngày phẫu thuật:
  • Điều quan trọng là bạn phải xác nhận nơi bạn cần đến vào ngày phẫu thuật. Đôi khi bạn sẽ được yêu cầu đến trực tiếp trung tâm chụp ảnh vú và lắp dây dẫn hướng dẫn trước khi đến khu vực tiếp nhận của bệnh viện. Sự sắp xếp khác nhau ở các bệnh viện khác nhau.
  • Hãy kiểm tra điều này một cách cẩn thận trước ngày phẫu thuật.
  • Điều rất quan trọng là bạn phải mang theo các hình ảnh chụp X-quang tuyến vú và siêu âm gần đây nhất vào ngày phẫu thuật để bác sĩ xem xét toàn diện tình trạng bệnh cho bạn.

2. Thực hiện phẫu thuật

• Kim dây hướng dẫn sẽ được bác sĩ khoa Chẩn đoán hình ảnh hoặc bác sĩ khoa Ngoại Vú đưa vào tổn thương trong vú.
• Một vài giờ trước khi phẫu thuật, người bệnh sẽ đến Trung tâm Chẩn đoán hình ảnh. Vùng bất thường ở vú sẽ được phát hiện bằng chụp X-quang tuyến vú hoặc siêu âm tuyến vú. Bác sĩ sẽ tiêm thuốc gây tê tại chỗ để làm tê một phần vú và dây kim loại hướng dẫn sẽ được đưa vào dưới sự hướng dẫn của chụp X-quang tuyến vú hoặc siêu âm. Phương pháp hướng dẫn được sử dụng tùy thuộc vào loại sang thương bất thường trong vú thấy rõ trên phương tiện hình ảnh nào.
• Thông thường, chụp X-quang tuyến vú sẽ được thực hiện sau khi kim dây được đưa vào tổn thương. Chụp X-quang tuyến vú được thực hiện với áp lực nén vú tối thiểu lên vú để nó không làm cho dây di lệch. Hình ảnh chụp nhũ ảnh này kiểm tra xác định vị trí của kim dây có chính xác vào vùng tổn thương hay không và giúp bác sĩ lên kế hoạch phẫu thuật. Chụp X-quang tuyến vú có thể được thực hiện ngay cả khi dây đã được đặt dưới hướng dẫn của siêu âm.
• Sau khi dây dẫn đã vào đúng vị trí, nó sẽ được dán cố định vào vị trí và băng lại. Hầu hết, người bệnh không bị đau khi dây được dán vào đúng vị trí. Trong một số trường hợp, bác sĩ phải đưa nhiều hơn một dây dẫn vào (định vị 2 hay 3 kim dây). Việc này đôi khi được thực hiện đối với các vùng vi vôi hóa lớn hoặc nếu có nhiều vùng cần loại bỏ, thông thường tổn thương rộng hơn khó xác định bằng 1 kim dây hướng dẫn.
• Tiếp tục bác sĩ sẽ phẫu thuật loại bỏ tổn thương: Khi dây móc đã vào đúng vị trí, bạn sẽ được đưa đến phòng mổ. Các hoạt động sẽ được thực hiện dưới gây mê toàn thân. Bác sĩ phẫu thuật sẽ loại bỏ mảnh mô ở đầu dây. Sau khi mô được lấy ra, sẽ được đưa trở lại bộ phận chẩn đoán hình ảnh để chụp X-quang mô bệnh phẩm để xác nhận rằng tổn thương hay vi vôi hóa nằm trong mô đã được loại bỏ thành công. Mẫu bệnh phẩm sau đó sẽ được gửi đến nhà giải phẫu bệnh để chẩn đoán bệnh học.

• Phẫu thuật sang thương trong vú dưới định vị bằng kim dây

• • Một sợi dây nhỏ kim loại (tương tự như dây đàn nhỏ hoặc dây câu có móc) được đặt vào vùng tổn thương trong vú trước khi phẫu thuật dưới hướng dẫn của nhũ ảnh hoặc siêu âm. Dây này hướng dẫn bác sĩ phẫu thuật đến đúng khu vực trên vú trong quá trình phẫu thuật.
  • Phẫu thuật vú định vị bằng dây kim loại có thể được thực hiện như một quy trình phẫu thuật trong ngày qua tiểu phẫu tê tại chỗ hoặc có thể là một phần của một ca phẫu thuật lớn hơn đối với bệnh ung thư vú.

3. Sau phẫu thuật vú

• Hầu hết, phụ nữ không bị đau nhiều sau phẫu thuật định vị bằng kim dây hướng dẫn, tê tại chỗ và về trong ngày. Thuốc giảm đau như acetaminophen thường là tất cả những gì cần thiết để tạo cảm giác dễ chịu, tuy nhiên một số phụ nữ có thể cần dùng thuốc giảm đau mạnh hơn trong vài ngày đầu.
• Nếu bạn nằm viện trong thời gian này, các y tá và bác sĩ sẽ đảm bảo kiểm soát tốt cơn đau và bạn cảm thấy thoải mái hơn. Nếu bạn thực hiện phẫu thuật theo quy trình phẫu thuật trong ngày, bạn sẽ được cung cấp thông tin về cách kiểm soát cơn đau.
• Hầu hết phụ nữ được khuyên nên mặc áo ngực hỗ trợ thoải mái, không có dây sau phẫu thuật.

Bên cạnh đó, cần phẫu thuật hoặc điều trị thêm khi:

• Phẫu thuật nhằm xác định hoặc loại trừ ung thư ở vùng bất thường trên tuyến vú và nhà giải phẫu bệnh tìm thấy ung thư hoặc các tế bào đáng lo ngại khác thì nên phẫu thuật rộng thêm (phẫu thuật bảo tồn vú).
• Bạn đang được điều trị ung thư vú, bác sĩ có thể phải phẫu thuật một mẫu mô lớn hơn (cắt rộng tổn thương như phẫu thuật bảo tồn vú) và điều này sẽ gây ra sự thay đổi về kích thước và hình dạng của vú. Bác sĩ phẫu thuật có thể cung cấp cho bạn thông tin về vị trí vết sẹo và mức độ lớn của nó. Trong trường hợp này, phần lớn các bác sĩ sẽ tạo hình lại khuyết hổng mô vú bằng kỹ thuật sắp xếp mô vú tại chỗ, việc này sẽ hạn chế tình trạng biến dạng mô vú sau mổ và đạt thẩm mỹ ngay cả khi có xạ trị sau đó trong điều trị ung thư.
• Điều trị ung thư vú, bạn có thể được đề nghị cắt bỏ một số hạch bạch huyết ở nách để xét nghiệm theo kiểu sinh thiết hạch gác cửa.

Biến chứng sau mổ vú định vị kim dây

• Thông thường, kim dây dẫn được đưa vào vú mà không gặp vấn đề gì. Biến chứng thường gặp nhất là khó chịu và bầm, hiếm khi chảy máu chân kim.
• Đôi khi bác sĩ không hài lòng với vị trí của kim dây vì chưa định vị chính xác tổn thương trên phim chụp nhũ ảnh kiểm tra trước mổ và bác sĩ ngoại khoa yêu cầu đặt thêm dây thứ hai vào.
• Một tỷ lệ bị di lệch kim dây do không cố định kỹ hoặc người bệnh di chuyển nhiều sau khi đặt kim dây trước khi mổ.
• Một số người bệnh cảm thấy thủ thuật này gây khó chịu nhiều và một số có thể ngất xỉu.
• Một tác dụng phụ cực kỳ hiếm gặp của việc đặt dây dẫn là dây xuyên qua phổi gây xẹp phổi (do tràn khí màng phổi).

Chăm sóc phục hồi sau phẫu thuật vú định vị bằng kim dây

Sau khi mổ vú định vị bằng kim dây, người bệnh cần lưu ý và chăm sóc phục hồi như sau:

• Nhiễm trùng – tình trạng này xảy ra ở 4% các vết thương ở vú. Nếu nhiễm trùng phát triển, nó thường có thể được điều trị bằng một đợt thuốc kháng sinh. Đôi khi cần có băng đặc biệt.
• Bầm vết mổ và chảy máu sau mổ: Các vết bầm nhẹ là hiện tượng thường gặp sau phẫu thuật và thường tự khỏi. Chảy máu nhiều tạo máu tụ cần phẫu thuật khẩn cấp là cực kỳ hiếm trong loại phẫu thuật này.
• Sẹo: một số vết sẹo là không thể tránh khỏi trong bất kỳ cuộc phẫu thuật nào. Hầu hết các vết thương sinh thiết vú đều lành mà không gây ra thay đổi lớn về hình dạng của vú.

Ngoài ra, người bệnh có thể gặp tác dụng phụ như mệt mỏi và buồn nôn sau khi gây mê toàn thân là tình trạng phổ biến và thường có thể khắc phục được bằng cách nghỉ ngơi và dùng thuốc chống buồn nôn. Phản ứng dị ứng với thuốc gây mê nói chung có thể xảy ra nhưng cực kỳ hiếm.

Khoa Ngoại Vú, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM quy tụ các chuyên gia đầu ngành, bác sĩ giàu kinh nghiệm, liên tục cập nhật phương pháp điều trị mới trên thế giới giúp chị em tầm soát ung thư vú, điều trị hiệu quả. Đặc biệt, chị em có thể chia sẻ những khó khăn với những thành viên Câu lạc bộ bệnh nhân ung thư vú – Bệnh viện Tâm Anh để được tư vấn và hỗ trợ.

Thông qua bài viết trên, bạn đã hiểu được quy trình cũng như cách chăm sóc sau khi phẫu thuật vú định vị bằng kim dây. Hy vọng với những thông tin mà khoa Ngoại Vú cung cấp quý độc giả sẽ có những thông tin chuẩn xác nhất trong phòng ngừa, phát hiện bệnh về tuyến vú nói chung.