Phân mảnh DNA tinh trùng được biết đến những những bất thường vật chất di truyền có thể ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe sinh sản của người nam. Việc xác định được mức độ đứt gãy tinh trùng sẽ giúp ích nhiều trong việc đánh giá và hỗ trợ sinh sản cho nam giới.
Bài viết có sự tư vấn chuyên môn của Bác sĩ Ngô Đình Triệu Vỹ – Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, BVĐK Tâm Anh.
Phân mảnh DNA tinh trùng (Sperm DNA fragmentation – SDF) là sự đứt gãy các mạch đơn hoặc mạch đôi của sợi DNA tinh trùng, khiến sợi DNA bị tách rời hoặc bị tổn thương cấu trúc và phá vỡ thành các mảnh nhỏ. (1)
Các giao tử đực trưởng thành thiếu khả năng sửa DNA vì vậy các bất thường của sợi DNA có xu hướng tích lũy dần theo thời gian. Sau khi thụ tinh, các tổn thương này có thể được sửa chữa phần nào bởi tế bào trứng tuy nhiên mức độ sửa chữa chỉ ở ngưỡng nhất định. Nếu đứt gãy DNA tinh trùng ở vị trí chưa gen liên quan đến khả năng sinh sản hay sự phát triển và làm tổ của phôi thì điều này sẽ ảnh hưởng nhiều đến kết quả thụ tinh và sự phát triển của thai kỳ.
Bác sĩ Ngô Đình Triệu Vỹ cho biết, phân mảnh DNA tinh trùng ảnh hưởng đến sự thụ tinh, mức độ phân mảnh được biểu hiện thông qua những xét nghiệm dựa trên chỉ số DFI.
Trong trường hợp kết quả xét nghiệm cho thấy:
Hiện nay, ước tính khoảng 25% bệnh nhân nam bị vô sinh có mức độ phân mảnh DNA tinh trùng cao. Đặc biệt trong số này có đến 10-15% trường hợp có tinh dịch đồ bình thường. Theo bác sĩ Triệu Vỹ chỉ số phân mảnh tinh trùng trên 15% được xem là nhiều, trên 20% thì khả năng mang thai tự nhiên ở nam giới được tiên đoán là giảm và nếu chỉ số trên 30% thì khả năng mang thai tự nhiên sẽ khó khăn hơn.
Độ phân mảnh tinh trùng có ảnh hưởng lớn đến quá trình mang thai, nếu độ phân mảnh quá cao có thể đem lại những rủi ro lớn cho việc thụ thai, mang thai và sinh con khỏe mạnh.
DNA tinh trùng bị phân mảnh ngày càng có xu hướng gia tăng, các nguyên có thể đến từ tác động của môi trường, thói quen sinh hoạt cá nhân hoặc các bệnh lý nam giới bao gồm: (2)
Phân mảnh DNA tinh trùng ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sinh sản của nam giới. Ngày càng nhiều nghiên cứu chỉ ra mối liên hệ mật thiết giữa vô sinh nam, tình trạng giảm khả năng mang thai tự nhiên với tỷ lệ phân mảnh.
Một số nghiên cứu cho rằng mức độ phân mảnh DNA tinh trùng ảnh hưởng lên sự thành công của chu kỳ điều trị TTTON. Nam giới với DFI dưới 30% có khả năng có thai tự nhiên hoặc bằng phương pháp IUI, DFI trên 30% nên chỉ định IVF/ICSI. DFI cao làm tăng nguy cơ sảy thai. (3)
Năm 2018, Esbert và các cộng sự đã đánh giá tác động của SDF lên hình thái động học của phôi dựa trên việc đánh giá các nhân tố bao gồm thời gian phân chia của tế bào, tỷ lệ phôi tốt, tỷ lệ hình thành phôi nang,… Kết quả cho rằng DNA tinh trùng bị phân mảnh có thể gây ảnh hưởng đến thời điểm phân chia của phôi từ noãn của những bệnh nhân trẻ tuổi.
Gần đây, trong nghiên cứu của Edson và cộng sự (2019) có thực hiện đánh giá phân mảnh DNA tinh trùng lên kết quả điều trị ICSI ở nhóm bệnh nhân vô sinh không do yếu tố nam giới; nghiên cứu cho thấy nhóm có chỉ số SDF>30% cho thấy tốc độ phát triển phôi ngày 3, chất lượng phôi, tỷ lệ hình thành phôi nang, tỷ lệ làm tổ thấp hơn và tỷ lệ sảy thai cao hơn so với nhóm có chỉ số SDF<30%.
Vì vậy, sự phân mảnh DNA tinh trùng cao hay thấp có liên quan đến sự phát triển phôi, tỷ lệ làm tổ và tỷ lệ sẩy thai trong các chu kỳ ICSI trên nhóm bệnh nhân vô sinh không do yếu tố nam giới.
Hiện nay có khá nhiều phương pháp để chẩn đoán phân mảnh DNA tinh trùng, các phương pháp xét nghiệm bao gồm trực tiếp (TUNELl) hoặc gián tiếp (SCSA, COMET, SCD) cụ thể như sau: (4)
Phương pháp chẩn đoán về phân mảnh tinh trùng thường được chỉ định trong những trường hợp như người chồng trên 35 tuổi hoặc có tiền căn thất bại khi bơm tinh trùng vào tử cung; hoặc những người làm nghề nghiệp đặc biệt ví dụ đầu bếp, lái xe đường dài, nam giới có thói quen sử dụng máy vi tính để thẳng lên đùi hoặc người có giãn tĩnh mạch thừng tinh…
Nếu được chẩn đoán đứt gãy DNA tinh trùng nam giới cần là gì là thắc mắc của không ít quý ông, không ít người lo lắng bệnh có điều trị được không hay có cách nào để cải thiện chất lượng tinh trùng, giảm thiểu tinh trùng đứt gãy DNA không. Theo bác sĩ Triệu Vỹ để cải thiện tình trạng này cần tìm ra nguyên nhân và từ đó có hướng điều trị sớm. Các biện pháp điều trị sẽ dựa trên các yếu tố ảnh hưởng, nếu bệnh nhân có các bệnh lý nam khoa cần điều trị như giãn tĩnh mạch thừng tinh, viêm nhiễm sinh dục… thì cần điều trị sớm, bệnh nhân cũng cần thay đổi lối sống, tránh tiếp xúc với chất độc hại…
Bên cạnh đó các biện các biện pháp chất chống oxy hóa đường uống thường được chỉ định với trường hợp các gốc oxy hoạt động gây tình trạng phân mảnh, được kê đơn dưới hình thức kết hợp chất không chứa enzym (ví dụ như: vitamin E và C, carotenoid, flavonoid, carnitine, coenzyme Q10, kẽm và selen) và các chất chống oxy hóa enzym (ví dụ: N-acetyl cysteine). Tuy nhiên, bác sĩ khuyến cáo không nên lạm dụng các chất chống oxy hóa đường uống, vì ngược lại có khả năng i làm tăng sản xuất các gốc oxy tự do bởi ty thể.
Việc cải thiện các chỉ số phân mảnh DNA tinh trùng không phải lúc nào cũng hiệu quả và đạt được kết quả như mong muốn. Nếu sau khi thực hiện các biện pháp cải thiện, chỉ số SDF vẫn ở mức trung bình (15 – 30%), bệnh nhân có thể được chỉ định sử dụng các biện pháp hỗ trợ sinh sản như IUI hoặc IVF, nhưng với tinh trùng mức độ phân mảnh cao (trên 30%), bệnh nhân nên được chỉ định thực hiện với phương pháp ICSI. Trong một số trường hợp cần thiết, bệnh nhân có thể được chỉ định làm sinh thiết tinh hoàn để lấy tinh trùng.
Bác sĩ Triệu Vỹ cho biết “ Trong nhiều nghiên cứu người ta nhận thấy khả năng sảy thai liên tiếp có liên quan đến đứt gãy tinh trùng của bệnh nhân. Tuy nhiên, điều mình cần làm là đánh giá tổng quan 2 vợ chồng như kiểm tra dự trữ buồng trứng, chất lượng tử cung của người vợ… Khi mang thai tự nhiên thì còn một yếu tố quan trọng khác đó là vòi tử cung, đây là đường dẫn để trứng gặp được tinh trùng. Vòi tử cung thông thương là một trong những điều kiện tiên quyết khi một cặp vợ chồng cần có thai.
Tại IVF Tâm Anh, riêng về mặt hỗ trợ sinh sản, đối với chỉ số đứt gãy tinh trùng cao thì điều đó không phải là rào cản quá lớn trong chuyện mình có thai, sẽ có những biện pháp lọc rửa để tìm ra những tinh trùng khỏe mạnh, tốt về chất lượng và hình thái.”
Phân mảnh DNA tinh trùng có mối quan hệ mật thiết đối với điều trị vô sinh ở nam giới. Vì vậy với những nam giới trong độ tuổi sinh sản, người gặp các vấn đề về vô sinh hiếm muộn nên được đến thăm khám sớm để tìm nguyên nhân.
Hiện nay các xét nghiệm kiểm tra phân mảnh tinh trùng rất nhanh gọn, tiện lợi, độ chính xác cao nam giới nên kết hợp kiểm tra tinh dịch đồ và các bệnh lý nam khoa kèm theo nếu có khi đó sẽ có tiên lượng về khả năng sinh sản cũng như hướng can thiệp phù hợp.
Trong nhiều năm làm nghề và gắn bó với điều trị vô sinh nam, ThS.BS Lê Đăng Khoa muốn gửi gắm đến nam giới một lời khuyên đó là các nam giới từ trung niên, thanh niên cho đến người ở độ tuổi 60-70 thậm chí lớn hơn nên quan tâm đến sức khỏe sinh sản và cả vấn đề tình dục. Chúng ta nên rèn luyện cho mình lối sống lành mạnh, tăng cường vận động và dinh dưỡng hợp lý, hạn chế tối đa rượu, bia, thuốc lá và quan tâm đến môi trường sống và làm việc.
Việc đi thăm khám sức khỏe định kỳ cần được chú trọng, với người có thói quen thăm khám sức khỏe định kỳ có thể phát hiện và loại bỏ các bệnh lý ảnh hưởng tới sức khoẻ chung. Ví dụ đái tháo đường, cao huyết áp… những bệnh lý rất phổ thông.
Riêng những bạn nam ở lứa tuổi kết hôn nên đi khám tiền hôn nhân, điều này sẽ giúp bạn biết rõ tình trạng sức khỏe sinh sản của mình đang ở đâu, có vấn đề gì không, có cần can thiệp không hoặc hướng điều trị trong tương lai như thế nào. Việc thăm khám tiền hôn nhân sẽ giúp nam giới tự tin hơn trong cuộc sống, không lo lắng đến tình cảnh sau kết hôn 2-3 năm không thấy có con mới đi kiểm tra.
Hiện nay thế giới internet bùng nổ cũng là một lợi thế để nam giới có cơ hội được tiếp cận với nhiều kiến thức, hình ảnh nguồn y khoa. Do đó những bạn nam ở tuổi dậy thì, thấy bất thường về sự phát triển, về chiều cao, về cơ quan sinh dục, nam giới có vấn đề về nam khoa, trường hợp vợ chồng thất bại sảy thai nhiều lần liên tiếp hay nam giới vô sinh hiếm muộn nên có sự tìm hiểu và đến những cơ sở có chất lượng để được thăm khám và tham vấn. Chi phí khám nam khoa và hiếm muộn nam so với mặt bằng chung rất hợp lý, bác sĩ nam khoa cũng rất giỏi và tâm lý vì vậy nam giới đừng ngại ngần mà hãy đi thăm khám sớm.
Tại IVFTA-HCM với xu hướng điều trị toàn diện hiệu quả trong hiếm muộn nam và hiếm muộn nữ, chắt chiu từng cơ hội để giúp các gia đình sớm đón được con yêu về nhà. Bên cạnh đó, các bác sĩ còn quan tâm đến việc nâng cao sức khoẻ của nam giới sau khi điều trị hỗ trợ sinh sản, giữ vững bản lĩnh phái mạnh.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Phân mảnh DNA tinh trùng có ảnh hưởng lớn trong điều trị vô sinh ở nam giới. Ngày nay việc xét nghiệm kiểm tra giúp bác sĩ có thể xác định nguyên nhân vô sinh, từ đó đưa ra phương án điều trị phù hợp, rút ngắn chặng đường tìm con của các cặp vợ chồng hiếm muộn.
![Đa nang buồng trứng có làm IVF được không? [CHUYÊN GIA GIẢI ĐÁP]](https://tamanhhospital.vn/img/no-news.jpg)
