Hàng loạt quốc gia đã nhanh chóng cấp phép, đặt mua kháng thể đơn dòng Evusheld của AstraZeneca sản xuất với công nghệ hiện đại cung cấp đủ kháng thể chống lại SARS-CoV-2 sau vài giờ tiêm.
Tư vấn chuyên môn bài viết: BS Phạm Mạnh Hoàn – Cố vấn chuyên môn BVĐK Tâm Anh
Hiện nay, kháng thể đơn dòng Evusheld đã được Mỹ và 13 quốc gia khác (Việt Nam, Bahrain, Pháp, Tây Ban Nha, Singapore, Các tiểu Vương quốc Ả Rập thống nhất, Ai Cập, Ả Rập Xê Út, Nga, Áo, Ý, Đức, Úc) cấp phép sử dụng nhằm điều trị dự phòng, giúp bảo vệ người dân trước đại dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, cùng hàng loạt biến thể với tốc độ lây lan nhanh như Omicron.
Evusheld là thuốc kháng thể đơn dòng điều trị dự phòng Covid-19 đầu tiên trên thế giới được FDA cấp phép. Mỹ là một trong những quốc gia tiên phong đã phê duyệt và sử dụng khẩn cấp Evusheld cho người từ 12 tuổi trở lên. Đây là những người bị suy giảm miễn dịch từ trung bình đến nặng do tình trạng sức khỏe hoặc dùng thuốc ức chế miễn dịch; những người có khả năng không đáp ứng miễn dịch đầy đủ với vắc xin Covid-19, những người không đủ điều kiện tiêm ngừa Covid-19 do bị ung thư máu hoặc các bệnh ung thư khác đang được hóa trị; những người đang dùng thuốc ức chế miễn miễn dịch chống thải ghép sau khi cấy ghép nội tạng; những người đang dùng thuốc ức chế miễn dịch do các bệnh tự miễn như xơ cứng bì toàn thể, viêm khớp dạng thấp…, hay những người bị phản ứng nghiêm trọng khi tiêm vắc xin Covid-19…
Tại Mỹ, số lượng này hiện chưa đủ đáp ứng toàn bộ nhu cầu cần được bảo vệ trước Covid-19 của nhóm người suy giảm miễn dịch lên tới khoảng 7 triệu người.
Sau khi mua, sử dụng 700.000 liều Evusheld, ngày 12/1/2022, Mỹ tiếp tục công bố mua thêm 500.000 Evusheld để bảo vệ nhóm người yếu thế
Như vậy, tổng số liều đã đặt mua và sử dụng tại Mỹ được nâng lên thành 1,7 triệu liều. Con số này hiện chưa đủ đáp ứng nhu cầu người cần dùng Evusheld tại Mỹ. Theo thống kê quốc gia này hiện có 7 triệu người trưởng thành, bị suy giảm miễn dịch đang dùng thuốc hoặc đang điều trị khiến phản ứng miễn dịch kém. Trong khi nguồn cung Evusheld vẫn rất khan hiếm, khách hàng tại Mỹ phải chờ đợi, thậm chí bốc số “may mắn” để được ưu tiên sử dụng kháng thể đơn dòng Evusheld.
Tại khu vực Đông Nam Á, sau Singapore thì Việt Nam là quốc gia thứ 2 đặt mua thành công hỗn hợp kháng thể đơn dòng Evusheld. Hệ thống BVĐK Tâm Anh phối hợp với AstraZeneca đưa kháng thể đơn dòng Evusheld về kịp thời bảo vệ những người bệnh yếu thế trước Covid-19. Evusheld sẽ được sử dụng tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội và Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM.
Sau hơn 2 năm xuất hiện, SARS-CoV-2 đã gây ra đại dịch Covid-19 trên toàn cầu, với hơn 450 triệu người nhiễm, hơn 6 triệu người tử vong. Hiện nay, những người khỏe mạnh tiêm đủ liều vắc xin Covid-19 đã trở lại cuộc sống bình thường, tuy nhiên trong cộng đồng vẫn tồn tại khoảng 3-5% những người không tiêm được vắc xin hay suy giảm miễn dịch thì có nguy cơ cao bị tổn thương, thậm chí tử vong nếu mắc Covid-19. Đại dịch Covid-19 vẫn còn diễn biến phức tạp với sự lây lan mạnh của biến thể Omicron, việc cung cấp thêm biện pháp bảo vệ cho những bệnh nhân bị suy giảm miễn dịch – nhóm đối tượng dễ bị tổn thương nhất trước dịch bệnh này, là vô cùng cấp bách. Chính vì thế, nhiều quốc gia đã tìm cách bảo vệ người dân, đặc biệt nhóm người nguy cơ cao, dễ tử vong nếu nhiễm Covid-19. Bên cạnh đặt mua các loại thuốc chữa trị Covid-19, thì giải pháp kháng thể đơn dòng hỗ trợ điều trị dự phòng Covid-19 bằng công nghệ mới, hiệu quả tức thì sau vài giờ tiêm từ Evusheld là hy vọng mới cho người có bệnh nền, giúp phòng chống Covid-19 hiệu quả.
Khi sử dụng các vắc xin ngừa Covid-19, bao gồm các kháng nguyên được đưa vào cơ thể “nhận diện” rồi tự sản sinh ra kháng thể, gọi là miễn dịch chủ động. Trong khi đó, nhiều trường hợp ở người suy giảm miễn dịch từ vừa đến nặng thì khả năng tự sản xuất kháng thể không đủ, thậm chí không sinh ra kháng thể để phòng ngừa Covid-19 dù đã được tiêm vắc xin Covid-19. Để giải quyết vấn đề này, kháng thể đơn dòng Evusheld đi theo con đường miễn dịch thụ động, nghĩa là tiêm vào cơ thể một lượng kháng thể đã được tổng hợp sẵn. Nhờ đó, Evusheld cung cấp đủ lượng kháng thể cần thiết để chống lại SARS-CoV-2, nhờ trung hòa các tác nhân gây bệnh và chống xâm nhập vào tế bào khỏe mạnh. Người bệnh có thể tiêm Evusheld bằng đường tiêm bắp (cơ mông).
“Cocktail kháng thể” Evusheld là kháng thể đơn dòng được cấp phép dự phòng có tên gọi đầu tiên là AZD7442, là sự kết hợp của của 2 kháng thể đơn dòng tác dụng kéo dài tixagevimab (AZD8895) và cilgavimab (AZD1061). So với kháng thể truyền thống, Evusheld đã được tối ưu hóa bằng công nghệ độc quyền của AstraZeneca, giúp kéo dài thời gian bán hủy hơn gấp 3 lần và có khả năng bảo vệ ít nhất 6 tháng chỉ sau 1 lần tiêm bắp. Evusheld được sản xuất với công nghệ độc quyền hiện đại, 2 kháng thể thành phần của Evusheld có nguồn gốc từ tế bào lympho B do các bệnh nhân phục hồi sau nhiễm SARS-CoV-2 hiến tặng cho Đại học Vanderbilt, Mỹ. Trải qua quá trình sàng lọc từ hơn 1.500 kháng thể, Đại học Vanderbilt đã chọn ra 2 kháng thể có hoạt lực mạnh nhất và có khả năng hiệp đồng. Hai kháng thể này đã được hãng dược AstraZeneca mua lại giấy phép và tối ưu hóa bằng công nghệ độc quyền tiên tiến của mình, để tạo ra Evusheld.
Ông Ray Hoffman (sống tại Mỹ) phải sử dụng thuốc ức chế miễn dịch sau khi cấy ghép gan và thận, hệ thống miễn dịch suy yếu khiến người bệnh có nguy cơ tổn thương, thậm chí tử vong nếu mắc Covid-19. Ông là một trong những người đầu tiên được sử dụng kháng thể đơn dòng Evusheld. Sau đó, ông Ray Hoffman không tránh khỏi mắc Covid-19, nhưng may mắn nhờ được tiêm Evusheld, cơ thể được bảo vệ nên người bệnh chỉ bị nghẹt mũi, sốt nhẹ, rồi lành bệnh.
Các nghiên cứu cho thấy kháng thể đơn dòng thế hệ mới chỉ sau vài giờ tiêm đã giúp cơ thể có đủ lượng kháng thể cần thiết để bảo vệ không mắc Covid-19 với hiệu quả lên tới 83%, kể cả Omicron và không có trường hợp nào bệnh nặng hay tử vong trong suốt 6 tháng theo dõi. Hiệu quả này được quan sát thấy ở cả những người bị suy giảm miễn dịch do bệnh lý hoặc đang sử dụng các thuốc hoặc phác đồ điều trị ức chế miễn dịch và có thể không tạo được đáp ứng miễn dịch với vắc xin phòng Covid-19 như: người cấy ghép tạng, ung thư, HIV, đang điều trị thuốc ức chế miễn dịch (ví dụ như dùng corticoid liều cao, kéo dài) hoặc đã điều trị trong vòng 6 tháng…
Thậm chí, những người không thể tiêm bất kỳ loại vắc xin Covid-19 nào hiện có vì từng xảy ra tác dụng nghiêm trọng với bất kỳ thành phần nào của vắc xin Covid-19 như: dị ứng nặng, sốc phản vệ… vẫn được chỉ định tiêm. Evusheld được chứng minh có hiệu quả phòng ngừa ít nhất 6 tháng, đặc biệt có thể phòng ngừa các biến thể Covid 19, bao gồm cả Omicron.
GS.TS Ngô Quý Châu, Chủ tịch Hội Hô hấp Việt Nam, Giám đốc chuyên môn Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh cho biết: “Liệu pháp kháng thể đơn dòng như Evusheld sẽ cung cấp thêm một lớp “phòng thủ ngay tức thì” để gia tăng bảo vệ cho những trường hợp có nguy cơ cao này, thắp lên trong họ hy vọng được sớm quay trở lại cuộc sống bình thường mới như những người khác, đồng thời giảm thiểu nguy cơ chuyển biến nặng, nhập viện và tử vong ở những người này”.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Trước đây, Việt Nam tự hào là quốc gia đầu tiên trong khu vực Đông Nam Á đưa vắc xin Covid-19 của AstraZeneca về tiêm chủng, bảo vệ người dân. Với sự nhạy bén trong việc đưa kháng thể đơn dòng Evusheld của Hệ thống BVĐK Tâm Anh về Việt Nam, chúng ta sẽ bảo vệ nhóm người yếu thế, để không một ai bị bỏ lại phía sau.
