6 nhóm món ăn tốt cho người bị bướu cổ có thể bạn chưa biết

Lựa chọn thực phẩm đúng cách, phù hợp với tình trạng sức khỏe sẽ góp phần hỗ trợ quá trình điều trị, cải thiện sức khỏe. Dưới đây là những món ăn tốt cho người bị bướu cổ, được bác sĩ CKI Phan Thị Thùy Dung, khoa Nội tiết – Đái tháo đường, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM chia sẻ.

Nguyên tắc khi ăn uống ở người mắc bệnh bướu cổ

Chế độ dinh dưỡng có vai trò quan trọng với người bệnh bướu cổ. Tuy nhiên, không có chế độ ăn kiêng riêng biệt nào được khuyến cáo cho người bệnh bướu cổ do suy giáp, cường giáp hoặc ung thư tuyến giáp… Nên xây dựng chế độ ăn uống cân bằng, lành mạnh để hỗ trợ ổn định chức năng tuyến giáp. Tùy vào nguyên nhân bướu cổ (do cường giáp hoặc suy giáp), người bệnh có thể tham khảo một số nguyên tắc để xây dựng thực đơn phù hợp cho mình.

Người bệnh bướu cổ do cường giáp: Nên ăn các loại thực phẩm giúp bổ sung các vitamin và khoáng chất như:

• Thực phẩm chứa hàm lượng i-ốt thấp: Giúp kiểm soát nồng độ hormone tuyến giáp.
• Các loại rau họ cải: Kiểm soát quá trình sử dụng i-ốt của cơ thể, tốt cho người bệnh bướu cổ do cường giáp.
• Thực phẩm giàu sắt: Giúp cải thiện sức khỏe tuyến giáp. Người bệnh cường giáp thường có nồng độ sắt thấp, do đó nên bổ sung thông qua chế độ ăn uống.
• Thực phẩm giàu selen: Giúp cân bằng nồng độ hormone tuyến giáp và bảo vệ tế bào tuyến giáp khỏi tổn thương.
• Thực phẩm giàu kẽm: Giúp duy trì hệ thống miễn dịch và tuyến giáp khỏe mạnh.
• Thực phẩm giàu canxi và vitamin D: Bệnh cường giáp khiến xương yếu và giòn. Bổ sung canxi và vitamin D giúp hệ cơ xương khỏe mạnh.
• Thực phẩm giàu chất béo lành mạnh: Có tác dụng chống viêm, cân bằng hormone tuyến giáp.
• Thực phẩm chứa chất chống oxy hóa: Có đặc tính chống viêm, giúp bảo vệ và cân bằng chức năng tuyến giáp.

Người bệnh bướu cổ do suy giáp: Nên ăn những món ăn tốt cho người bị bướu cổ giúp cải thiện hoạt động tuyến giáp, tăng nồng độ hormone giáp, như:

• Thực phẩm giàu i-ốt: i-ốt là khoáng chất thiết yếu để tổng hợp hormone tuyến giáp. Thiếu iốt là nguyên nhân phổ biến nhất gây bướu cổ do suy giáp trên toàn thế giới. Các thực phẩm giàu i-ốt gồm: Rong biển, hải sản, muối i-ốt. Tuy nhiên, hấp thụ quá nhiều i-ốt cũng có thể gây hại, nhất là với người bệnh suy giáp tự miễn, viêm tuyến giáp Hashimoto. Do đó, việc bổ sung i-ốt cần có chỉ định của bác sĩ Nội tiết – Đái tháo đường.
• Thực phẩm giàu kẽm và selen: Hỗ trợ sản xuất hormone tuyến giáp, bảo vệ tế bào tuyến giáp khỏi quá trình lão hóa. Nghiên cứu năm 2021 cho thấy: bổ sung kẽm, vitamin A và selen có thể làm tăng sản xuất hormone tuyến giáp ở người suy giáp. (1)
• Thực phẩm giàu vitamin D: Thiếu hụt vitamin D là yếu tố tăng nguy cơ mắc bệnh tự miễn ở tuyến giáp (gồm suy giáp) và ảnh hưởng tiêu cực đến chức năng tuyến giáp.
• Thực phẩm giàu magie: Thiếu magie có thể gây suy giáp. Bổ sung magie giúp cải thiện các triệu chứng của bệnh suy giáp.
• Sắt: Nồng độ sắt trong máu thấp, người thiếu máu do thiếu sắt có thể bị suy giảm chức năng tuyến giáp.
• Vitamin nhóm B.

Danh sách những món ăn tốt cho người bị bướu cổ

Tùy theo nguyên nhân gây bướu cổ mà chế độ dinh dưỡng của người bệnh cũng khác nhau. Nhìn chung, những món ăn tốt cho người bị bướu cổ gồm:

1. Nhóm thực phẩm giàu i-ốt

Những món ăn dưới đây có thể giúp bổ sung i-ốt tự nhiên cho cơ thể:

• Canh rong biển nấu tôm: Cung cấp lượng i-ốt dồi dào từ rong biển và tôm, đồng thời giàu chất xơ, hỗ trợ quá trình tiêu hóa ổn định.
• Cháo hải sản (tôm, cua, sò, nghêu): Giàu protein và khoáng chất, cải thiện hoạt động của tuyến giáp.
• Cơm nắm rong biển: Là món ăn chế biến nhanh, tiện lợi và rất giàu dưỡng chất, nhất là tinh bột và chất xơ, cung cấp năng lượng cho cơ thể.
• Gỏi rong biển trộn dầu mè: Bổ sung hàm lượng chất béo lành mạnh và vitamin E cao, tốt cho người bệnh bướu cổ.
• Cá biển nướng/hấp (cá thu, cá hồi, cá ngừ…): Rất giàu Omega-3, có tác dụng chống viêm, tốt cho hoạt động của trí não và thị lực.

2. Nhóm thực phẩm giàu selen

Viện Y tế Quốc gia Mỹ (NIH) khuyến cáo mỗi người lớn chỉ nên hấp thụ 400mcg selen/ngày. Bạn có thể bổ sung selen thông qua các món ăn: (2)

• Cá hồi nướng sốt bơ tỏi: Cá rất giàu axit béo Omega-3, có tác dụng kháng viêm, đồng thời bảo vệ hệ tim mạch.
• Trứng gà luộc hoặc ốp la: Trứng giàu protein, selen và choline, cung cấp năng lượng cho cơ thể và dễ tiêu hóa.
• Cháo gà ác hầm táo đỏ: Giàu dưỡng chất, giúp bồi bổ cơ thể, hỗ trợ hoạt động của tuyến giáp.

3. Nhóm thực phẩm giàu kẽm

Kẽm không chỉ tốt cho người bệnh bướu cổ mà còn hỗ trợ cải thiện sức đề kháng. Bạn nên ưu tiên những món ăn tốt cho người bị bướu cổ như:

• Hàu nướng mỡ hành: Là món ăn đơn giản, dễ chế biến và rất giàu dinh dưỡng. Hàu là một trong những thực phẩm chứa hàm lượng kẽm dồi dào.
• Sườn non nấu súp rau củ: Kẽm cũng có trong thịt đỏ. Sử dụng sườn non vừa giúp đa dạng thực đơn, vừa bổ sung protein và khoáng chất.
• Canh cải bó xôi với thịt bò: Cung cấp sắt và kẽm cho cơ thể.
• Cháo hạt sen nấu thịt bằm: Hạt sen có tác dụng an thần, hỗ trợ giấc ngủ. Đây không chỉ là món ăn ngon mà còn tốt cho người bệnh tuyến giáp.
• Gỏi ngó sen tôm thịt: Là món ăn thanh mát, dễ tiêu hóa, bổ sung protein và chất xơ.

>>>Có thể bạn chưa biết: Người bị bướu cổ ăn thịt bò được không?

4. Nhóm thực phẩm giàu vitamin D

Vitamin D hỗ trợ cơ thể hấp thu canxi, giúp phòng ngừa và cải thiện tình trạng loãng xương ở người bệnh tuyến giáp. Bạn có thể làm phong phú thực đơn cho người bị bướu cổ với các món ăn giàu vitamin D như:

• Cá hồi áp chảo sốt cam: Bổ sung vitamin D và chất béo lành mạnh tự nhiên, tốt cho tim mạch.
• Nấm rơm xào tỏi: Nấm chứa nhiều protein và các vitamin, giúp tuyến giáp khỏe mạnh.
• Trứng chiên nấm hương: Giúp cơ thể tăng cường hấp thu canxi, cải thiện tình trạng loãng xương ở người cường giáp.
• Sinh tố bơ, chuối: Giàu kali, giúp điều hòa hormone tuyến giáp.

5. Nhóm thực phẩm chứa chất chống oxy hóa

Các chất chống oxy hóa thường có trong trái cây, rau củ tươi, giúp làm chậm quá trình lão hóa, bảo vệ tế bào tuyến giáp:

• Nước ép lựu hoặc nước ép cam: Giàu vitamin C, tăng sức đề kháng.
• Salad rau xanh trộn dầu ô liu: Rất giàu chất béo lành mạnh, chất xơ, vitamin và khoáng chất.
• Sinh tố dâu tây – việt quất: Những loại quả mọng như dâu tây và việt quất rất giàu chất chống oxy hóa, tốt cho người bệnh cường giáp.
• Canh bí đỏ hầm xương: Giàu protein và dễ tiêu hóa.
• Chè hạt sen, long nhãn: Giúp thư giãn, cải thiện chất lượng giấc ngủ.

6. Nhóm thực phẩm chứa probiotic

Những món ăn tốt cho người bị bướu cổ chứa probiotic có tác dụng ổn định hệ vi sinh đường ruột, cải thiện tiêu hóa, tuy nhiên không nên ăn quá nhiều. Các món này gồm:

• Kim chi cải thảo tự làm: Tốt cho lợi khuẩn đường ruột.
• Dưa muối chua: Hỗ trợ tiêu hóa, tăng hấp thu dinh dưỡng.
• Canh miso với đậu hũ: Thanh đạm, dễ ăn, giúp cân bằng nội tiết.

Lưu ý những thực phẩm cần tránh cho người bị bướu cổ

Thiếu i-ốt là nguyên nhân hàng đầu gây ra bướu cổ địa phương (nghĩa là hơn 10% dân số mắc bệnh trong 1 khu vực địa lý xác định). Các vùng bướu cổ địa phương phổ biến thường nằm ở miền núi, nơi nồng độ i-ốt thấp hơn các vùng ven biển. Tiến triển của bệnh bướu cổ có liên quan đến mức độ thiếu hụt i-ốt. (3)

Ban đầu, bướu có thể ở dạng đơn nhân, nhưng với các đợt tăng sản và thoái triển tế bào tuyến giáp lặp đi lặp lại, nhiều nốt tuyến giáp xuất hiện tạo thành bướu cổ lan tỏa và bướu cổ dạng nốt, tương tự như tình trạng bướu cổ dạng nốt không do độc tố.

Do đó, người bệnh bướu cổ địa phương do thiếu i-ốt nên loại bỏ các thực phẩm chứa chất gây bướu cổ và bổ sung i-ốt vào chế độ ăn, theo hướng dẫn của bác sĩ Nội tiết – Đái tháo đường, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh.

Ngoài ra, có một số yếu tố nguy cơ gây bướu cổ tự nhiên có trong thức ăn như:

• Thioglycoside: Có trong các loại rau thuộc họ cải, gồm bắp cải, cải thảo, súp lơ…
• Cyanoglucoside: Có trong sắn, bắp, măng, khoai lang.
• Flavonoid: Có nhiều trong hạt kê.

Xây dựng thực đơn với các món ăn tốt cho người bị bướu cổ trên đây sẽ hỗ trợ quá trình điều trị bệnh và cải thiện sức khỏe tuyến giáp. Người bệnh chỉ nên bổ sung vitamin và khoáng chất cần thiết thông qua chế độ ăn uống, không tự ý sử dụng các loại vitamin, khoáng chất dạng thực phẩm chức năng nếu chưa có chỉ định của bác sĩ Nội tiết – Đái tháo đường.