Đột quỵ khi chơi thể thao có thể xảy ra với bất kỳ ai, đặc biệt là những người có nguy cơ cao. Vậy vì sao chơi thể thao bị đột quỵ? Cần làm gì để tránh đột quỵ do chơi thể thao?
Đột quỵ khi chơi thể thao có thể xảy ra do một số nguyên nhân hay yếu tố nguy cơ như:
Nghiên cứu cho thấy có khoảng 80% ca bệnh đột quỵ xảy ra vào sáng sớm. Buổi sáng sớm vừa thức dậy là thời điểm cơ thể chưa hoàn trả lại trạng thái bình thường sau một đêm ngủ dài. Vào lúc này, nitric oxide (NO) ở mức thấp, đường huyết giảm, độ nhớt của máu cao, những hormone gây căng thẳng được sản sinh nhiều. Vì vậy, nếu chơi thể thao, tập luyện ngay thời điểm này có thể dẫn đến chứng đột quỵ. Đột quỵ dễ xảy ra và nguy hiểm với những người lớn tuổi bị tăng huyết áp. Huyết áp thường tăng nhanh trong vòng 2 giờ đầu sau khi thức dậy. (1)
Tùy vào sức bền, thể trạng mà mỗi người sẽ có một ngưỡng tập luyện khác nhau. Khi luyện tập ở cường độ quá cao, nhu cầu oxy của cơ thể cũng gia tăng đột ngột, vượt khả năng chịu đựng của cơ thể. Hệ tuần hoàn không kịp cung cấp đủ máu cho não và cơ thể, dẫn đến tình trạng thiếu máu cục bộ, làm khởi phát chứng đột quỵ.
Thông thường, sau khi luyện tập, nhiệt độ cơ thể cao, nhịp tim vẫn còn đập nhanh, lỗ chân lông vẫn mở lớn. Nếu tắm ngay lúc này có thể khiến mạch máu co lại, hạn chế lưu thông máu. Thực tế cho thấy có không ít trường hợp bị đột quỵ do tắm lạnh ngay sau khi tập luyện.
Những bệnh lý tim mạch, tiểu đường, tăng huyết áp, đông máu, mỡ máu… là các yếu tố nguy cơ dẫn đến chứng đột quỵ. Những đối tượng này cần đặc biệt quan tâm đến cường độ và thời gian tập luyện. Bởi nếu luyện tập quá sức có thể gây kích ứng, khiến các bệnh lý nguy cơ đột ngột khởi phát hoặc diễn tiến nặng hơn, gây đột quỵ.
Bất kỳ ai cũng có thể bị đột quỵ khi đang chơi thể thao hoặc đột quỵ sau khi tập thể dục, nhưng một số người sẽ có nguy cơ cao hơn, chẳng hạn như:
Khi luyện tập thể thao, mỗi người cần cảnh giác với chứng đột quỵ, nếu thấy các dấu hiệu như: đau đầu dữ dội, choáng váng, buồn nôn, cứng cổ, nhìn đôi, mất thị lực, tê yếu tay chân… Những dấu hiệu kể trên có thể xuất hiện khi đang tập luyện hoặc sau khi tập thể thao. Ngay khi gặp dấu hiệu đột quỵ khi chơi thể thao, người bệnh cần cảnh giác và gọi cấp cứu ngay để kịp thời xử trí, tránh xảy ra hậu quả đáng tiếc.
Khi thấy người có biểu hiện đột quỵ khi chơi thể thao, người dân cần ngay lập tức gọi cấp cứu 115 để vận chuyển người bệnh đến bệnh viện gần nhất hoặc gọi trực tiếp đến bệnh viện gần nhất có tiếp nhận cấp cứu đột quỵ. Trong lúc chờ xe cấp cứu đến, cần giữ môi trường xung quanh thông thoáng để giúp người bệnh thở tốt hơn.
Hãy đặt người bệnh nằm trên một mặt phẳng nếu người bệnh vẫn còn tỉnh táo. Nếu người bệnh có biểu hiện nôn mửa hoặc có dấu hiệu suy giảm ý thức thì cần đặt nằm sang tư thế nghiêng khoảng 45 độ so với cơ thể. Cần nới lỏng phần cổ áo của người bệnh cho thông thoáng. Nếu trong miệng người bệnh có đờm, hãy quấn chiếc khăn sạch vào ngón tay trỏ rồi nhẹ nhàng lấy đờm ra. Trong trường hợp người bệnh bị co giật, bạn hãy tìm cách ngăn chặn rủi ro cắn lưỡi, chẳng hạn như đặt một chiếc đũa quấn khăn sạch ngang miệng người bệnh.
Thời điểm xảy ra dấu hiệu đột quỵ ở người bệnh cần được ghi nhớ để cung cấp cho bác sĩ, hỗ trợ cho việc chẩn đoán, cấp cứu. Để tiết kiệm thời gian cấp cứu, tránh làm bệnh tăng nặng, tuyệt đối không tự ý chữa trị cho người bệnh bằng cách châm cứu, bấm huyệt, đánh gió… Trong lúc chờ xe cấp cứu, không được tự ý cho người bệnh dùng thuốc hoặc ăn uống. Ở trường hợp người bệnh ngừng thở hoặc không có mạch, hãy thực hiện động tác ép tim ngoài lồng ngực (80 – 100 lần/phút) đến khi tim đập lại.
Mục đích của việc điều trị đột quỵ là làm giảm tỷ lệ tử vong, hạn chế tối đa nguy cơ gặp biến chứng nặng. Nhìn chung, nguyên tắc để điều trị đột quỵ là điều trị cấp cứu, chính xác và nhanh chóng, hạn chế để tổn thương lan rộng, tối ưu hóa tình trạng thần kinh, đảm bảo sự tưới máu não, ngăn ngừa biến chứng, giúp người bệnh hồi phục chức năng và giúp phòng ngừa tối đa nguy cơ tái phát đột quỵ.
Tùy vào nguyên nhân gây đột quỵ, loại đột quỵ, mức độ đột quỵ, sức khỏe tổng thể của người bệnh, thời gian được cấp cứu tính từ thời điểm khởi phát triệu chứng…, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp. Một số cách chữa trị đột quỵ có thể được áp dụng bao gồm: sử dụng thuốc tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch (TPA), can thiệp nội mạch, phẫu thuật (lấy khối máu tụ, cầm mạch máu đang chảy, bóc tách động mạch cảnh, cắt dị dạng động tĩnh mạch…), thuyên tắc nội mạch (coiling)…
Để hạn chế nguy cơ bị đột quỵ do chơi thể thao, mỗi người có thể chủ động áp dụng các biện pháp sau:
Để đặt lịch thăm khám, điều trị bệnh tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Tóm lại, đột quỵ khi chơi thể thao có thể xảy ra, mỗi người cần chủ động áp dụng các biện pháp phù hợp để ngăn ngừa tình trạng này. Ngay khi gặp dấu hiệu đột quỵ khi đang chơi thể thao, người bệnh cần được đưa đến cơ sở y tế có tiếp nhận cấp cứu đột quỵ càng sớm càng tốt.
