Đột quỵ có cứu được không, yếu tố nào góp phần quyết định khả năng chữa trị đột quỵ là vấn đề được nhiều người quan tâm. Đột quỵ (tai biến mạch máu não) xảy ra khi nguồn cung cấp máu cho não bị gián đoạn hoặc tắc nghẽn. Vậy người bị đột quỵ có thể cứu được không?
Bài viết được tư vấn bởi Trung tâm Thông tin Y khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ước tính mỗi năm có khoảng 6,5 triệu người không qua khỏi do đột quỵ. Đột quỵ là tác nhân gây tử vong cao thứ 2 trên thế giới. Thế nhưng không phải trường hợp bị đột quỵ nào cũng gây tử vong. Nếu người bệnh đột quỵ được phát hiện, can thiệp chữa trị kịp thời hoặc được tầm soát để có biện pháp phòng ngừa từ sớm thì có thể hạn chế nguy cơ tử vong, làm giảm nguy cơ gặp biến chứng nghiêm trọng.
Chúng ta đã biết bị đột quỵ có cứu được không, vậy yếu tố nào góp phần quyết định đến khả năng điều trị khỏi chứng đột quỵ?
Thời gian “vàng” trong cấp cứu đột quỵ là một trong những yếu tố chủ chốt góp phần quyết định đến hiệu quả điều trị. Người bệnh được cấp cứu càng sớm thì cơ hội được cứu sống càng cao, hạn chế tối đa nguy cơ gặp biến chứng nặng.
Cụ thể, thời gian “vàng” trong cấp cứu đột quỵ là 3 – 4,5 giờ đầu đối với đột quỵ nhồi máu não (do mạch máu não bị tắc nghẽn), có thể mở rộng đến 6 giờ hoặc hơn kể từ lúc khởi phát triệu chứng bệnh. Với đột quỵ xuất huyết não (do mạch máu não bị vỡ), thời gian vàng cấp cứu là trong 8 giờ đầu, có thể mở rộng lên 24 giờ hoặc hơn. (1)
Theo Tổ chức WSO Angels Awards (Hoa Kỳ), “tiêu chuẩn kim cương” trong cấp cứu đột quỵ nhồi máu cấp từ lúc người bệnh nhập viện đến khi được can thiệp bằng thuốc tiêu sợi huyết (còn gọi là cửa sổ cửa kim) là dưới 45 phút. Tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, với quy trình “Code stroke”, đội ngũ bác sĩ dày dặn kinh nghiệm có thể rút ngắn thời gian cấp cứu xuống dưới 30 phút. Thời gian này còn có thể giảm hơn 20 phút (tùy trường hợp), hạn chế tối đa nguy cơ gặp di chứng.
Ước tính, đột quỵ do xuất huyết não có tỷ lệ tử vong lên đến 40%, cao hơn đột quỵ do thiếu máu não. Các triệu chứng đột quỵ do xuất huyết não cũng biểu hiện nhanh và nghiêm trọng hơn. Nếu được cứu sống, người bệnh đột quỵ do xuất huyết não cũng có thể có nguy cơ gặp biến chứng cao hơn.
Áp dụng cách sơ cứu đúng, tiến hành điều trị hiệu quả, nhanh chóng sẽ góp phần giúp người bệnh được cứu sống, tránh gặp di chứng nặng nề. Ngay khi phát hiện người có dấu hiệu nghi ngờ đột quỵ, những người xung quanh cần gọi cấp cứu càng sớm càng tốt, trong khi chờ xe cấp cứu, cần đặt người bệnh nằm ở nơi thoáng mát, cao đầu khoảng 30 độ, nghiêng người, nới lỏng quần áo, tuyệt đối không tự ý cho người bệnh dùng thuốc hay thức ăn uống gì…
Tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, khi có người bệnh cấp cứu đột quỵ, bệnh viện sẽ kích hoạt y lệnh khẩn “Code stroke”, kết nối các liên chuyên khoa (thần kinh, cấp cứu, chẩn đoán hình ảnh…) để mở lối đi riêng. Người bệnh được đánh giá ngay tại phòng cấp cứu bằng các loại máy móc di động, được chụp CT hoặc chụp MRI theo luồng ưu tiên. Bác sĩ tiến hành đọc kết quả trên màn hình, hội chẩn và can thiệp xử lý bằng thuốc tiêu sợi huyết ngay tại phòng chụp.
Tùy vào thời gian khởi phát, loại đột quỵ và mức độ… người bệnh có thể được cấp cứu bằng những kỹ thuật tân tiến như: bít tắc mạch máu bị vỡ với máy chụp mạch máu số hóa xóa nền DSA hiện đại; can thiệp nội mạch lấy cục máu đông; phẫu thuật bằng robot để tiếp cận chính xác vị trí tổn thương, tránh phạm vào các mô não lành, các bó sợi thần kinh…
Bên cạnh việc tìm hiểu bị đột quỵ có cứu được không, mỗi người cần biết dấu hiệu nhận biết đột quỵ là gì. Từ “FAST” được sử dụng để phổ cập cho các dấu hiệu của đột quỵ. “FAST” có nghĩa là nhanh và cũng là từ viết tắt của Face (mặt), Arm (tay), Speech (lời nói) và Time (thời gian).
Mặt khác, người bị đột quỵ có thể gặp các triệu chứng khác như: sảng, lẫn lộn, hôn mê; hoa mắt, thị lực giảm sút; mất thăng bằng, chóng mặt, không thể đứng vững; nôn ói, buồn nôn; đau đầu…
Khi phát hiện có người bị đột quỵ, tiến hành sơ cứu đúng cách càng sớm sẽ góp phần làm tăng cơ hội sống sót, hạn chế nguy cơ gặp biến chứng nặng, giảm thời gian cũng như chi phí chữa trị. Nhìn chung, các bước sơ cứu đột quỵ bao gồm:
Để đặt lịch thăm khám, điều trị bệnh tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Tóm lại, bị đột quỵ có cứu được không? Người bị đột quỵ có thể được cứu sống, hạn chế tối đa nguy cơ gặp biến chứng nặng nếu được phát hiện, điều trị kịp thời. Khi gặp dấu hiệu đột quỵ, người bệnh cần được đưa đến bệnh viện uy tín cấp cứu, chữa trị ngay lập tức.
