Sinh thường mang đến nhiều lợi ích cho mẹ và trẻ sơ sinh hơn so với sinh mổ, vì thế hầu hết các mẹ bầu đều lo lắng đa ối có sinh thường được không khi nghe chẩn đoán tình trạng này. BS.CKI Ừng Quốc Thường, Bác sĩ Trung tâm Sản Phụ khoa Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM đã có giải đáp chi tiết vấn đề này trong bài viết dưới đây.
Nước ối là chất lỏng bao quanh thai nhi, giữ nhiều vai trò quan trọng trong suốt thai kỳ. Nước ối cần thiết cho sự phát triển bình thường của phổi và thai nuốt nước ối cho phép sự phát triển của đường tiêu hóa, bảo vệ thai nhi khỏi những va chạm hay chấn thương khi ở trong bụng mẹ, hỗ trợ giữ cho thai nhi có thân nhiệt ổn định, dây rốn không bị chèn ép, là môi trường vô khuẩn giúp thai nhi tránh được các nhiễm trùng đặc biệt ở phổi.
Bác sĩ Quốc Thường cho biết, ban đầu nước ối được sản xuất bởi mẹ, khi thai được khoảng 16-20 tuần nước ối được thay thế hoàn toàn bằng nước tiểu và dịch phổi của thai nhi. Nước ối được lưu thông liên tục theo cơ chế thai nhi nuốt nước ối vào trong cơ thể, nước ối tiếp tục được tái hấp thu qua da của thai nhi, màng ối và dây rốn, sau đó bài tiết ra ngoài. Nhờ cơ chế này, lượng nước ối luôn được duy trì ở mức ổn định. Bất kỳ vấn đề nào khiến lượng nước ối quá nhiều hoặc quá ít đều có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến mẹ và thai nhi.
Khi lượng nước ối của bào thai vượt quá mức bình thường được gọi là đa ối. Tình trạng này khá phổ biến, chiếm 1-4% tổng số các ca mang thai, thường xảy ra trong tam cá nguyệt thứ hai và thứ ba, sớm nhất là vào tuần thứ 16 của thai kỳ. Phần lớn các trường hợp đa ối ở mức độ nhẹ, không gây bất cứ triệu chứng nào, tuy nhiên một số trường hợp đa ối mức độ từ trung bình đến nặng có thể gây khó thở hoặc các triệu chứng khó chịu cho mẹ bầu. (1)
Đa ối thường được tình cờ phát hiện và chẩn đoán thông qua siêu âm theo dõi thai kỳ thường quy. Bác sĩ xác định tình trạng đa ối khi chỉ số ối (Amniotic fluid index – AFI) lớn hơn hoặc bằng 25cm đo qua siêu âm. Đa ối làm tăng tỷ lệ bệnh tật và tử vong cho thai nhi và trẻ sơ sinh. Do đó, khi có chẩn đoán đa ối, mẹ bầu cần tuân thủ những hướng dẫn và chỉ định của bác sĩ để được theo dõi sát sao, đảm bảo thai kỳ khỏe mạnh và an toàn.
“Bị đa ối có sinh thường được không” là thắc mắc chung của mẹ bầu khi nghe chẩn đoán tình trạng này. Bác sĩ Quốc Thường chia sẻ, đa ối sinh thường hay sinh mổ sẽ tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể, mức độ đa ối nặng hay nhẹ cũng như các vấn đề khác trong thai kỳ.
Khi mẹ bầu có chẩn đoán đa ối, bác sĩ sẽ lên kế hoạch chăm sóc và theo dõi thai kỳ chặt chẽ. Tiếp tục theo dõi lượng nước ối dư thừa đến trước ngày dự sinh để quyết định phương pháp sinh con thích hợp. Thông thường, nếu đa ối đơn thuần, không kèm theo các bất thường khác có chỉ định mổ lấy thai, ngôi thai thuận… mẹ vẫn có thể chờ cơn chuyển dạ tự nhiên để sinh thường hoặc được chỉ định nhập viện để khởi phát chuyển dạ theo chỉ định sản khoa.
Tuy nhiên, nếu lượng dịch ối dư thừa càng nhiều hơn, nguy cơ cao xuất hiện các biến chứng khi sinh thường hoặc thai kỳ kèm theo các yếu tố chống chỉ định của sinh thường bác sĩ sẽ chỉ định sinh mổ để đảm bảo an toàn cho cả hai mẹ con.
Hầu hết mẹ bầu bị đa ối sẽ không gặp bất kỳ vấn đề đáng kể nào trong thai kỳ, vẫn có thể chờ chuyển dạ tự nhiên để sinh thường đón em bé khỏe mạnh. Tuy nhiên, thai kỳ có tình trạng đa ối tồn tại nguy cơ tăng nhẹ các biến chứng khi mang thai và sinh nở như: (2)
Bác sĩ Quốc Thường chia sẻ, tình trạng đa ối có liên quan đến việc tăng nguy cơ thai chết lưu gấp đôi so với thai kỳ bình thường. Ở các trường hợp mang thai có lượng nước ối bình thường, cứ 1.000 trẻ có 2 trẻ chết lưu thì ở thai kỳ có đa ối tỷ lệ này là 4/1.000. Do đó, Hiệp hội Sản Phụ khoa Hoa Kỳ (ACOG) đã ban hành các hướng dẫn mới khuyến nghị nên sinh tự nhiên vào hoặc trước 40 tuần 6 ngày đối với những trường hợp thai kỳ có đa ối nhẹ và không biến chứng cho mẹ hoặc thai nhi.
Đa ối cũng làm tăng nguy cơ vỡ ối sớm, chuyển dạ sớm và sinh non. Bên cạnh đó, thay vì cố định ngôi thai ở những tuần cuối thai kỳ, đầu thai nhi cúi xuống thuận lợi cho quá trình sinh thường thì ở thai kỳ có đa ối, lượng nước ối quá nhiều khiến thai nhi khá di động và xoay chuyển ngôi thai liên tục, ngôi ngang hoặc ngôi mông có thể gây nguy hiểm khi sinh thường, buộc phải chuyển sang mổ lấy thai. (3)
Một biến chứng khác không thể không nhắc đến là các nguy cơ có thể xảy ra khi chuyển dạ như sa dây rốn, nghĩa là dây rốn bị chèn ép và đẩy ra trước thai nhi dẫn đến bị chèn ép và thiếu oxy cho thai. Quá nhiều nước ối có thể dẫn đến bong nhau thai, là tình trạng nhau thai tách ra khỏi thai nhi trước khi chào đời. Hơn nữa, đa ối làm tăng nguy cơ băng huyết sau sinh do tử cung bị căng phồng do lượng nước ối lớn, không thể co lại sau sinh gọi là đờ tử cung.
>>> Xem thêm: Đa ối ảnh hưởng gì đến thai nhi? Mẹ bầu cần biết
Thai kỳ có đa ối sẽ được bác sĩ lên kế hoạch chăm sóc và theo dõi chặt chẽ lượng nước ối đến trước ngày dự sinh để xem xét đa ối có đẻ thường được không. Thông thường, ngôi thai thuận, không tồn tại các nguy cơ khi sinh thường… mẹ bầu có thể đợi quá trình chuyển dạ tự nhiên bắt đầu. Một số trường hợp bác sĩ có thể gây chuyển dạ hoặc chỉ định sinh mổ nếu có nguy cơ gây nguy hiểm cho mẹ hoặc thai nhi.
Những trường hợp đa ối khi mang thai nên sinh mổ là:
Tóm lại, bác sĩ sẽ theo dõi tình trạng đa ối chặt chẽ đến trước ngày dự sinh. Khi đó, tùy vào từng trường hợp cụ thể, cân nhắc giữa các yếu tố lợi ích và nguy cơ của các phương pháp sinh con mà bác sĩ sẽ có chỉ định phù hợp để đảm bảo an toàn cho cả hai mẹ con. Sinh thường hay sinh mổ chỉ nên là chỉ định của bác sĩ, không nên xuất phát từ mong muốn của mẹ bầu hay gia đình.
Khi có chẩn đoán đa ối, mẹ bầu cần tuân thủ đầy đủ lịch thăm khám và các xét nghiệm kiểm tra cần thiết được bác sĩ chỉ định để theo dõi chặt chẽ sức khỏe của mẹ và sự phát triển của thai nhi trong suốt thai kỳ. Nếu có bất kỳ triệu chứng khác lạ nào như khó thở hoặc không thở được, sưng ở chi dưới, xuất hiện cơn co thắt tử cung… mẹ hãy đến ngay cơ sở y tế để được bác sĩ kiểm tra và can thiệp điều trị kịp thời.
Ngoài ra, mẹ cần thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh, khoa học, bổ sung đầy đủ dinh dưỡng; uống đủ nước. Không nên quá căng thẳng hoặc lo lắng quá mức bởi điều này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe và sự phát triển của thai nhi. Tránh làm việc quá sức, dành thời gian nghỉ ngơi nhiều hơn, có thể cân nhắc nghỉ thai sản sớm để đảm bảo an toàn cho hai mẹ con.
Phần lớn các trường hợp đa ối nhẹ và không biến chứng đều có thể sinh ra em bé khỏe mạnh. Tuy nhiên, một số trường hợp đa ối trung bình và nặng không rõ nguyên nhân có liên quan đến các dị tật được chẩn đoán sau khi sinh như rối loạn phát triển thần kinh, bất thường về gen và teo đường tiêu hóa.
Trẻ sơ sinh sinh ra từ thai kỳ có đa ối có tỷ lệ phải chăm sóc sức khỏe đặc biệt (NICU) cao hơn so với trẻ sinh ra từ thai kỳ bình thường. Nguyên nhân được xác định là do các vấn đề về hô hấp hoặc ăn uống của trẻ.
Teo thực quản và rò khí quản thực quản là một trong những dị tật thường bị bỏ sót ở trẻ sơ sinh sinh ra từ thai kỳ bị đa ối có biến chứng. Sau khi sinh, trẻ sẽ được đặt một ống thông nhỏ từ mũi xuống dạ dày trước khi cho ăn lần đầu để loại trừ tình trạng teo thực quản.
Do đó, sau khi trẻ chào đời bác sĩ sẽ thực hiện các kiểm tra cần thiết để phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe nếu có, can thiệp điều trị kịp thời tránh nguy hiểm đến sức khỏe, sự phát triển và chất lượng sống của trẻ trong tương lai.
Đa ối có liên quan đến việc tăng cân. Lượng nước ối dư thừa kết hợp với việc thai nhi lớn hơn mức trung bình trong một số trường hợp có thể khiến mẹ tăng cân thêm trong thai kỳ. Bác sĩ sẽ theo dõi sát sao cân nặng thai nhi đến trước ngày dự sinh để chỉ định phương pháp sinh con phù hợp.
Trung tâm Sản Phụ khoa Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh quy tụ đội ngũ chuyên gia – bác sĩ giỏi chuyên môn, giàu kinh nghiệm, sở hữu hệ thống máy móc thiết bị hiện đại, phác đồ chuyên sâu và cá thể hóa… tùy vào từng trường hợp cụ thể mà bác sĩ sẽ lên kế hoạch chăm sóc thai kỳ khỏe mạnh, có chỉ định phương pháp sinh con phù hợp đảm bảo sinh nở an toàn, mẹ tròn con vuông.
Trung tâm Sản Phụ khoa còn liên kết chặt chẽ với các chuyên khoa khác trong bệnh viện như Trung tâm Xét nghiệm, Trung tâm Chẩn đoán hình ảnh, Trung tâm Gây mê hồi sức, Trung tâm Sơ sinh… đảm bảo cuộc sinh diễn ra an toàn, không đau, em bé được chăm sóc tốt nhất bởi các chuyên gia – bác sĩ Sơ sinh giỏi ngay từ khi cất tiếng khóc chào đời.
Để đặt hẹn thăm khám và tư vấn với các chuyên gia – bác sĩ Sản Phụ khoa tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, mẹ bầu vui lòng liên hệ đến:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Trên đây là những giải đáp cho thắc mắc “đa ối có sinh thường được không”. Nếu có bất kỳ lo lắng nào về tình trạng đa ối khi mang thai, mẹ có thể đến ngay Trung tâm Sản Phụ khoa Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh để được các chuyên gia – bác sĩ giỏi tư vấn và hướng dẫn cụ thể!
