Các cách phòng tránh bệnh bướu cổ hiệu quả dành cho cộng đồng

Bướu cổ là rối loạn tuyến giáp phổ biến và do nhiều nguyên nhân gây ra. Có nguyên nhân có thể phòng ngừa được và có nguyên nhân khó phòng ngừa. Dưới đây là những cách phòng tránh bệnh bướu cổ, được Tiến sĩ bác sĩ Lâm Văn Hoàng, Trưởng khoa Nội tiết – Đái tháo đường, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM và Trưởng đơn vị Nội tiết – Đái tháo đường, Trung tâm Khám chữa bệnh Tâm Anh Quận 7 chia sẻ.

Loại bướu cổ nào có thể phòng ngừa được?

Bướu cổ lành tính là loại duy nhất có thể phòng ngừa được. Ngoài ra, một số yếu tố nguy cơ dẫn đến bướu giáp khác cũng có thể phòng ngừa được, như:

• Sử dụng các loại thuốc như amiodarone, lithium, interferon… kéo dài có thể ảnh hưởng đến chức năng tuyến giáp. Do đó không tự ý dùng thuốc nếu không có chỉ định của bác sĩ.
• Căng thẳng kéo dài có thể gây rối loạn nội tiết tố, trong đó có rối loạn hormone tuyến giáp.
• Tiếp xúc với kim loại nặng, môi trường ô nhiễm, tia phóng xạ… làm tăng nguy cơ rối loạn tuyến giáp.

Với các loại bướu cổ khó phòng ngừa (bướu do bệnh Basedow, viêm tuyến giáp Hashimoto, bướu giáp nhân, ung thư tuyến giáp), nên khám sức khỏe định kỳ thường xuyên với bác sĩ Nội tiết – Đái tháo đường để phát hiện sớm và điều trị kịp thời.

Hướng dẫn cách phòng tránh bệnh bướu cổ hiệu quả cao

Dưới đây là những hướng dẫn về cách phòng tránh bệnh bướu cổ:

1. Bổ sung i-ốt hợp lý trong khẩu phần ăn

Nguyên nhân phổ biến nhất của bướu giáp là do thiếu i-ốt, đặc biệt là bướu đơn thuần. Do đó nên có chế độ ăn cân bằng, lành mạnh, bổ sung đầy đủ i-ốt thông qua các thực phẩm như: cá biến, hải sản, rong biển, trứng, sữa… và sử dụng muối i-ốt khi chế biến món ăn.

Đặc biệt, với phụ nữ mang thai, trẻ em trong giai đoạn dậy thì, phụ nữ mãn kinh cần tham khảo ý kiến bác sĩ Nội tiết – Đái tháo đường về lượng i-ốt cần thiết cho cơ thể, bởi đây là nhóm có nhu cầu i-ốt tăng cao. Phụ nữ mang thai cần lượng i-ốt nhiều hơn 50% so với phụ nữ không mang thai để đáp ứng nhu cầu phát triển của thai nhi. (1)

2. Tránh thực phẩm gây ức chế tuyến giáp

Một số thực phẩm có chứa chất goitrogen có thể gây ức chế quá trình hấp thu i-ốt của cơ thể, từ đó làm suy giảm chức năng tuyến giáp nếu hấp thụ thường xuyên với lượng lớn. Các thực phẩm này gồm: rau họ cải (cải xoong, cải thảo, súp lơ, bắp cải…), đậu nành, sắn. Do đó nên nấu chín kỹ chúng trước khi ăn và không nên ăn quá nhiều.

3. Kiểm soát các yếu tố môi trường

Các yếu tố môi trường như hóa chất, thuốc trừ sâu, kim loại nặng… có thể ảnh hưởng đến hoạt động của tuyến giáp, làm tăng nguy cơ bướu tuyến giáp. Nên hạn chế tiếp xúc với các chất này, sử dụng trang phục và dụng cụ bảo hộ lao động đầy đủ khi làm việc trong môi trường độc hại.

4. Lối sống lành mạnh

Lối sống lành mạnh giúp ổn định hệ miễn dịch, hạn chế nguy cơ xuất hiện các bệnh tự miễn (nguyên nhân thường gặp của bướu giáp, như bệnh Basedow, viêm tuyến giáp Hashimoto). Nên duy trì những thói quen tốt như: không hút thuốc lá, hạn chế rượu bia, kiểm soát stress, không thức khuya, vận động thường xuyên…

5. Khám sức khỏe định kỳ

Nên theo dõi sức khỏe liên tục và duy trì lịch khám sức khỏe định kỳ tối thiểu 1 năm/lần. Khám sức khỏe định kỳ có thể giúp phát hiện bướu cổ sớm và có phác đồ điều trị phù hợp, giúp kiểm soát bệnh hiệu quả và phòng ngừa biến chứng.

Ai cần phòng ngừa bướu cổ tích cực

Nếu thuộc các nhóm sau, bạn sẽ có nguy cơ mắc bướu giáp cao hơn, do đó cần phòng ngừa tích cực: (2)

• Có tiền sử mắc bệnh rối loạn tuyến giáp hoặc tiền sử gia đình có người mắc bệnh tuyến giáp.
• Có tiền sử xạ trị ở vùng cổ hoặc ngực.
• Có chế độ ăn uống thiếu hụt i-ốt: không ăn cá, hải sản hoặc sữa; người ăn chay.
• Sinh sống ở vùng núi, vùng cao không gần biển.
• Phụ nữ. Nhất là phụ nữ trong các giai đoạn: dậy thì, mang thai, mãn kinh.
• Người trung niên trên 40 tuổi.

Bệnh có nhiều loại, do nhiều nguyên nhân khác nhau. Trong các cách phòng tránh bệnh bướu cổ hiệu quả, đơn giản nhất là có chế độ ăn cân bằng, đầy đủ vitamin và khoáng chất, nhất là i-ốt, selen, kẽm… Để tầm soát, theo dõi, điều trị, người bệnh nên đến khám tại Khoa Nội tiết – Đái tháo đường, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM hoặc đơn vị Nội tiết – Đái tháo đường, Trung tâm Khám chữa bệnh Tâm Anh Quận 7.