Bạch biến (vitiligo) là một bệnh da mạn tính, đặc trưng bởi sự mất chức năng của tế bào sắc tố (melanocyte) dẫn đến tình trạng mất sắc tố khu trú hoặc lan tỏa. Bệnh chiếm khoảng 0,5%-2% dân số trên toàn thế giới, cả nam và nữ đều bị ảnh hưởng như nhau. Bệnh có thể xuất hiện ở bất kỳ tuổi nào, tuy nhiên tuổi khởi phát trung bình là 10-30 tuổi. Vậy bệnh bạch biến có di truyền không? Tỉ lệ di truyền như thế nào? Bài viết này, bác sĩ chuyên khoa I Thạch Thị Hoàng Dung, Đơn vị Da liễu – Thẩm mỹ Da, Trung tâm Khám chữa bệnh Tâm Anh Quận 7 giải đáp thắc mắc liên quan yếu tố di truyền về bệnh bạch biến.
Vậy bệnh bạch biến có di truyền không? Bệnh bạch biến có yếu tố di truyền nhưng mức độ di truyền không hoàn toàn 100% và chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác. Yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng trong cơ chế bệnh sinh của bạch biến.
Thống kê cho thấy khoảng 20%–30% người bệnh bạch biến có tiền sử gia đình dương tính. Tức là trong gia đình (bố, mẹ, anh chị em ruột hoặc ông bà) có người cũng mắc bệnh này thì con có khả năng mắc bệnh là 20%-30%. Tuy nhiên, phần lớn các trường hợp bạch biến còn lại xuất hiện rải rác, không ghi nhận tiền sử gia đình rõ ràng, cho thấy bệnh còn chịu tác động của nhiều yếu tố khác bao gồm yếu tố môi trường và cơ địa miễn dịch.
Bạch biến có liên quan đến nhiều gen, chủ yếu tham gia vào hệ miễn dịch và quá trình sản xuất melanin (hắc tố). Các nghiên cứu cho thấy mối liên quan của bệnh bạch biến với gen HLA-A30, HLA-DR4, HLA-CW6, HLA-CW7, HLA-DR6, HLA-DQW3.
Người bệnh bạch biến có thể nhận thấy triệu chứng như trên da xuất hiện các mảng giảm sắc tố hoặc mất sắc tố hoàn toàn, hình tròn hoặc bầu dục, giới hạn rõ ràng. Tổn thương có khuynh hướng lan rộng ra và có thể liên kết lại với nhau thành mảng lớn. (1)
Xung quanh tổn thương thường có viền da tăng sắc tố hơn màu da bình thường. Da tại vùng bạch biến vẫn giữ cấu trúc bình thường, không teo da, không bong vảy, không thay đổi cảm giác, không đau, không ngứa nhưng sáng màu hơn hẳn xung quanh.
Mảng bạch biến thường xuất hiện ở vị trí vùng da hở, phơi bày ánh sáng mặt trời như: mặt, môi, bàn tay, bàn chân, cẳng tay, cẳng chân. Một số trường hợp, lông trên vùng tổn thương cũng mất sắc tố và trở nên trắng. Bạch biến có thể đi kèm với bệnh tuyến giáp, tiểu đường, bệnh addison, rụng tóc từng mảng, bớt halo, ung thư da…
Chẩn đoán bệnh bạch biến chủ yếu dựa vào các đặc điểm lâm sàng, tiền sử bệnh của người bệnh và gia đình. Bác sĩ có thể soi đèn wood để hỗ trợ đánh giá mức độ mất sắc tố. Một số trường hợp, sinh thiết da được chỉ định nhằm phân biệt bạch biến với các rối loạn giảm hoặc mất sắc tố khác. (2)
Bạch biến là một bệnh tự miễn, đặc trưng bởi sự phá hủy các tế bào sắc tố, dẫn đến mất màu da khu trú hoặc lan tỏa. Hiện chưa có phương pháp điều trị nào có thể chữa khỏi hoàn toàn bệnh bạch biến. Tuy nhiên vẫn có một số liệu pháp giúp phục hồi sắc tố da một phần, làm chậm tiến triển bệnh và cải thiện tính thẩm mỹ bằng cách làm đồng đều màu da. Tùy theo mức độ tổn thương và mong muốn cá nhân, một số người bệnh có thể lựa chọn không can thiệp điều trị nhằm thích nghi với tình trạng da hiện có.
Các phương pháp điều trị bệnh bạch biến, bao gồm:
Hiện bạch biến là bệnh tự miễn dịch nên không có cách ngừa tuyệt đối. Tuy nhiên, theo các nghiên cứu và thực tiễn điều trị, người bệnh có thể giảm nguy cơ khởi phát hoặc làm chậm tiến triển bệnh bằng các biện pháp sau:
1. Bảo vệ da khỏi tác nhân kích thích
2. Giảm stress, giữ tâm lý ổn định
Stress kéo dài được cho là yếu tố khởi phát hoặc làm nặng bạch biến. Khách hàng có thể tập thiền, yoga, thể thao nhẹ nhàng để giảm căng thẳng.
3. Chế độ ăn uống khoa học
Chế độ ăn uống khoa học có thể hỗ trợ sức khỏe da và ngừa bệnh bạch biến, cụ thể:
4. Phát hiện sớm và điều trị kịp thời
Khi có dấu hiệu da mất sắc tố (trắng loang lổ), cần đến gặp bác sĩ Chuyên khoa Da liễu – Thẩm mỹ Da sớm để được khám, chẩn đoán, xử trí kịp thời, tránh để bạch biến lan rộng.
Bạch biến có lây không? Không, bệnh bạch biến không lây cho người xung quanh. Đây là tình trạng miễn dịch.
Không, bệnh bạch biến không gây ngứa, không gây đau. Người bệnh nếu cảm thấy khó chịu hãy đến gặp bác sĩ để được khám và xử trí (nếu cần).
Khi bị bệnh bạch biến, cần tránh tiêu thụ các loại thực phẩm có nguy cơ làm gia tăng tình trạng viêm trong cơ thể:
Có thể, mặc dù bạch biến là bệnh phức tạp và việc phục hồi sắc tố da gặp nhiều thách thức nhưng hiện nay đã có nhiều phương pháp điều trị giúp tái tạo màu sắc da ở mức độ nhất định. Hiệu quả phục hồi sắc tố sẽ tùy thuộc vào nhiều yếu tố như: diện tích tổn thương, vị trí, thời gian mắc bệnh và đáp ứng của từng cá nhân với liệu pháp điều trị.
Khách hàng nếu nhận thấy da có xuất hiện mảng trắng bất thường nghi bạch biến, hãy đến Đơn vị Da liễu – Thẩm mỹ Da, Trung tâm Khám chữa bệnh Tâm Anh Quận 7 và Chuyên khoa Da liễu – Thẩm mỹ Da, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM. Tại đây có các chuyên gia đầu ngành, bác sĩ giàu kinh nghiệm giúp cho việc tư vấn và đưa ra phương án điều trị phù hợp với từng người bệnh.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Thông quang bài “Bệnh bạch biến có di truyền không? Tỉ lệ con mắc bệnh là bao nhiêu?”, người bệnh hiểu hơn về bệnh này, đặc biệt khả năng di truyền cho con. Ngoài ra, người bệnh ngay khi xuất hiện dấu hiệu nghi bạch biến hãy đến gặp bác sĩ để được khám và tư vấn phương pháp điều trị phù hợp.
