Lồi mắt Basedow có chữa được không? Tại sao lại như vậy?

Triệu chứng mắt lồi do cường giáp có thể xuất hiện trước cả khi người bệnh được chẩn đoán Basedow. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến thẩm mỹ và thị lực của người bệnh. Vậy tình trạng lồi mắt do Basedow có thể điều trị được hay không? Nguyên nhân gây ra hiện tượng lồi mắt là gì? Sau đây là những thông tin do các chuyên gia cung cấp.

Tại sao cường giáp dẫn đến lồi mắt?

Cường giáp gây lồi mắt chỉ xảy ra ở trường hợp cường giáp do bệnh Basedow, trong đó hệ miễn dịch tấn công nhầm vào các mô quanh mắt, gây viêm, sưng và xơ hóa mô sau nhãn cầu, khiến mắt bị đẩy về phía trước.

Lồi mắt Basedow là kết quả của các quá trình:

• Rối loạn miễn dịch tự miễn: cơ thể sản sinh các kháng thể kháng receptor TSH (TRAb). Các kháng thể này tấn công các tế bào quanh mắt, nhất là cơ vận nhãn và mô liên kết, mô mỡ sau nhãn cầu.
• Viêm và phù nề: quá trình miễn dịch gây viêm, phù nề và tích nước ở các mô, cơ vùng hốc mắt, khiến chúng phình to lên, trong khi xương hốc mắt là cấu trúc cố định, khiến áp lực trong ổ mắt tăng lên và đẩy nhãn cầu về phía trước.
• Xơ hóa và biến đổi mô: tình trạng viêm kéo dài dẫn đến xơ hóa, các mô không thể phục hồi. Mắt tiếp tục lồi ra ở 1 hoặc 2 bên, tùy mức độ tổn thương.

Biểu hiện của hội chứng lồi mắt do cường giáp

Triệu chứng chính của bệnh là thay đổi hình dáng mắt, mắt lồi ra, mí mắt co lại. Các dấu hiệu khác bao gồm: (1)

• Mắt khô, cộm, đỏ hoặc kích ứng.
• Mí mắt bị sưng và xệ.
• Mí mắt kéo giật về phía sau nhiều hơn bình thường hoặc không thể nhắm mắt hoàn toàn.
• Nhìn đôi.
• Mắt nhạy cảm với ánh sáng.
• Đau mắt hoặc cảm thấy có áp lực trong mắt.
• Khó cử động mắt để quan sát xung quanh.

Bệnh Basedow thường ảnh hưởng đến cả 2 mắt, một số trường hợp người bệnh có thể chỉ nhận thấy các triệu chứng ở 1 mắt.

Các mức độ bệnh lồi mắt Basedow

Để đánh giá mức độ bệnh trên lâm sàng, bác sĩ áp dụng phân độ NOSPECS theo bảng dưới đây:

Giải thích về các ký hiệu mức độ trên như sau:

• N: No signs or symptoms (không có biểu hiện nào).
• O: Only signs (chỉ có một số biểu hiện) (giới hạn ở co rút mi mắt trên).
• S: Soft tissue involvement (viêm phù mi mắt).
• P: Proptosis (hiện tượng lồi mắt).
• E: Extraocular muscle involvement (ảnh hưởng đến cơ vận nhãn).
• C: Corneal involvement (viêm giác mạc kết mạc).
• S: Sight loss (mất thị lực).

Lồi mắt do cường giáp có khả năng chữa trị không?

Lồi mắt do cường giáp có thể chữa được nếu người bệnh được phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Nếu chậm trễ, tình trạng này kéo dài có thể dẫn đến các biến chứng như: (2)

• Tổn thương giác mạc, gây viêm giác mạc, trầy xước hoặc loét giác mạc.
• Tăng nhãn áp và tổn thương thần kinh thị giác, làm giảm hoặc mất hoàn toàn thị lực.
• Nhìn đôi.
• Suy giảm khả năng phối hợp thị giác.
• Ảnh hưởng đến thẩm mỹ, gây mất tự tin, giảm chất lượng cuộc sống người bệnh.

Chẩn đoán biến chứng mắt lồi do bệnh Basedow

Để chẩn đoán biến chứng này, bác sĩ cần kết hợp khám lâm sàng, quan sát các dấu hiệu như mắt lồi, sưng mí, đỏ mắt, đau nhức, nhìn đôi, nhạy cảm ánh sáng, sụp mí hoặc co rút mí… Riêng triệu chứng lồi mắt, bác sĩ có thể xác định bằng thước Hertel.

Bên cạnh đó, người bệnh sẽ được khám chức năng thị giác với các phương pháp đo thị lực, thị trường, đánh giá vận động nhãn cầu… để xác định mức độ ảnh hưởng của cơ vận nhãn.

Ngoài ra, trong một số trường hợp cần xác định nguyên nhân lồi mắt có phải do bệnh này hay không, người bệnh sẽ được chỉ định thực hiện các xét nghiệm hỗ trợ như xét nghiệm về máu, xét nghiệm kháng thể TRAb, siêu âm…

Phương pháp điều trị mắt lồi do Basedow

Tùy vào mức độ nghiêm trọng và giai đoạn phát hiện bệnh, biến chứng lồi mắt có thể được điều trị bằng nhiều phương pháp khác nhau như:

• Điều trị dùng thuốc corticoid liều cao như hydrocortisone hoặc prednisone. Những tác dụng phụ toàn thân của ‏thuốc gồm: kích động, mất ngủ, tăng nguy cơ loãng xương… Vì vậy người bệnh cần tái khám định kỳ theo lịch hẹn của bác sĩ để được theo dõi và đánh giá tình trạng sức khỏe khi dùng thuốc. Một số trường hợp không đáp ứng với thuốc có thể phải sử dụng thuốc ức chế hệ miễn dịch.‏
• Các nhóm thuốc kháng thể đơn dòng thế hệ mới có thể giúp giảm mức độ lồi mắt và tình trạng tổn thương.
• Phẫu thuật: nếu người bệnh bị giảm thị lực, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật giải áp hốc mắt. Phẫu thuật này giúp dẫn lưu, mở rộng hốc mắt để giảm áp lực lên dây thần kinh thị giác và giúp mắt trở lại vị trí bình thường. Nếu mí mắt bị kéo ngược quá nhiều, bác sĩ cũng có thể đề nghị phẫu thuật mí mắt để cải thiện thẩm mỹ cho người bệnh.

Cách chăm sóc mắt lồi do cường giáp

Người bệnh cường giáp mắt lồi, để giảm khó chịu, bảo vệ thị lực và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm cần chăm sóc mắt kỹ lưỡng, đúng cách theo khuyến cáo:

• Tuân thủ các chỉ định điều trị của bác sĩ để kiểm soát hormone giáp ổn định.
• Khám mắt định kỳ để theo dõi diễn tiến của bệnh, hạn chế nguy cơ biến chứng.
• Dùng nước mắt nhân tạo, thuốc mỡ tra mắt theo chỉ định của bác sĩ để giữ ẩm cho mắt.
• Đeo kính râm khi ra ngoài để tránh gió, bụi gây kích ứng mắt.
• Chườm mát quanh mí mắt để giảm sưng và khó chịu.
• Không tự ý dùng thuốc, xoa bóp hoặc dụi mắt.
• Bỏ thuốc lá, bởi đây là yếu tố nguy cơ hàng đầu làm giảm hiệu quả điều trị và tăng nguy cơ mất thị lực.
• Ngủ đủ giấc. Tránh thức khuya.
• Hạn chế stress.

Có thể phòng bệnh lồi mắt Basedow không?

Bệnh này là biến chứng tự miễn do cường giáp, vì vậy không thể phòng ngừa tuyệt đối. Người bệnh có thể giảm nguy cơ mắc và mức độ nghiêm trọng của bệnh khi thực hiện các biện pháp sau:

• Bỏ thuốc lá: hút thuốc lá là yếu tố nguy cơ gây bệnh mắt Basedow và giảm hiệu quả điều trị, do nicotine và các chất độc hại khác trong thuốc lá gây tổn thương mô quanh mắt.
• Điều trị và kiểm soát tốt: người bệnh cần tuyệt đối tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ, ổn định nồng độ hormone giáp ở mức bình thường để giảm nguy cơ tổn thương mô quanh mắt.
• Không tự ý dùng thuốc điều trị hoặc sử dụng i-ốt nếu không có chỉ định của bác sĩ.
• Duy trì lịch tái khám định kỳ với bác sĩ để theo dõi chức năng tuyến giáp và kiểm tra tình trạng mắt.
• Xây dựng lối sống lành mạnh, chăm sóc mắt đúng cách.

Lồi mắt Basedow có thể được điều trị bằng nhiều phương pháp như dùng thuốc hoặc phẫu thuật. Người bệnh cần chăm sóc mắt kỹ lưỡng theo hướng dẫn của bác sĩ để giảm cảm giác khó chịu, bảo vệ thị lực và ngăn ngừa các biến chứng của bệnh Basedow.