Phần lớn các u nang buồng trứng lành tính và tự biến mất mà không cần điều trị. Tuy nhiên, nếu không được theo dõi sát sao và can thiệp điều trị kịp thời, khối u nang có thể diễn tiến âm thầm, hóa ác tính gây nguy hiểm. Vậy dấu hiệu là gì? Cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.
U nang buồng trứng là túi chứa đầy dịch xuất hiện trên một hoặc cả hai buồng trứng. Buồng trứng là cơ quan nội tiết quan trọng của phụ nữ, đảm nhiệm chức năng sản xuất hormone sinh dục và giải phóng trứng theo chu kỳ. Khi trứng gặp tinh trùng trong điều kiện thuận lợi, quá trình thụ thai có thể xảy ra. Bất kỳ sự tăng sinh nào ở buồng trứng đều tạo ra u buồng trứng. Bệnh có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi và mọi đối tượng, từ bé gái tuổi dậy thì đến phụ nữ đã mãn kinh từ rất lâu, từ phụ nữ không mang thai đến phụ nữ đang mang thai.
Khối u nang buồng trứng được chia thành 2 loại là u cơ năng và u tân sinh (gồm u lành tính và u ác tính). Phần lớn các trường hợp, không gây bất cứ triệu chứng nào, thường được phát hiện tình cờ qua khám phụ khoa định kỳ và siêu âm. U nang buồng trứng lành tính sẽ tự tiêu biến sau vài chu kỳ kinh nguyệt mà không cần điều trị. (1)
ThS.BS Lê Nhất Nguyên, Bác sĩ Sản Phụ khoa Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh – Quận 8 chia sẻ, bất kỳ khối u nang buồng trứng nào cũng tiềm ẩn nguy cơ hóa ác tính, vì thế chị em tuyệt đối không được chủ quan. Bệnh được tầm soát đơn giản bằng thăm khám và siêu âm. Vì thế, phụ nữ trong độ tuổi sinh sản đặc biệt là những người có kế hoạch mang thai cần khám phụ khoa và siêu âm định kỳ để phát hiện sớm u nang buồng trứng nếu có, can thiệp phẫu thuật loại bỏ khối u kịp thời trước khi u gây biến chứng nguy hiểm.
Như đã chia sẻ, bất kỳ sự tăng sinh nào ở buồng trứng đều tạo ra u buồng trứng. Ngoài ra, có một số yếu tố làm tăng nguy cơ bị u nang buồng trứng, bao gồm: (2)
Bác sĩ Nguyên khuyến cáo, chị em phụ nữ thuộc nhóm dưới đây cần tầm soát khối u buồng trứng hoặc ung thư buồng trứng định kỳ hàng năm, gồm tiền sử gia đình có người bị ung thư buồng trứng, ung thư vú, ung thư đại trực tràng và bản thân có mang đột biến gen BRCA1, BRCA2.
Thường không gây triệu chứng gì nên khó nhận biết, chỉ đến khi xuất hiện biến chứng mới có triệu chứng rõ ràng. Thường chị em có thể cảm thấy đau trằn nhẹ ở bụng dưới, đau mỏi lưng, tức bụng… Khi các biến chứng xuất hiện, các triệu chứng rõ ràng hơn là:
Phần lớn khi mang thai không gây nguy hiểm cho thai kỳ hay ảnh hưởng gì xấu đến thai nhi. Khối u nang có thể tự biến mất trong tam cá nguyệt thứ hai, nhưng cũng có một số u nang tồn tại trong suốt thai kỳ cho đến sau sinh. Trường hợp này có thể gây cảm giác nặng nề vùng hạ vị, đau đớn cho mẹ bầu.
Tuy nhiên, khối u nang ban đầu có thể nhỏ và lành tính, nhưng có thể tăng dần kích thước trong thai kỳ. Nếu không được theo dõi sát sao và can thiệp kịp thời, khối u có thể gây biến chứng nguy hiểm cho cả mẹ và thai nhi như chèn ép sự phát triển của thai nhi, xoắn hay vỡ u nang, hoặc u chuyển ác tính…
Do đó, để đảm bảo thai kỳ có u nang buồng trứng vẫn khỏe mạnh và an toàn, khi có chẩn đoán bệnh, mẹ bầu cần tuân thủ hướng dẫn tái khám của bác sĩ để được theo dõi chặt chẽ diễn tiến u nang, cũng như sự phát triển của thai nhi.
>>> Xem chi tiết: U nang buồng trứng khi mang thai: Nguyên nhân, cách phòng ngừa
Sau khi khám phụ khoa nghi ngờ chị em có u nang buồng trứng, bác sĩ sẽ chỉ định những xét nghiệm cần thiết để cho chẩn đoán chính xác. Siêu âm là phương pháp cận lâm sàng đầu tay trong chẩn đoán u nang buồng trứng. Siêu âm có những tiêu chuẩn giúp chẩn đoán phân biệt giữa khối u buồng trứng với khối u khác, cũng như giữa khối u buồng trứng lành tính với ác tính.
Bác sĩ Nguyên chia sẻ, các dấu hiệu chỉ điểm khối u nang buồng trứng lành tính trên siêu âm gồm khối u nang đơn độc ở buồng trứng, không chồi, không vách hoặc có vách mỏng, không u nhú hoặc sùi, không có các triệu chứng gián tiếp khác như dịch ổ bụng.
Trường hợp quan sát trên siêu âm thấy khối u echo hỗn hợp, có phần đặc và nang, có chồi, u nhú, nhiều thùy, nhiều vách, đặc biệt có tăng sinh nhiều mạch máu trên thành nang và các vách, đồng thời có dịch ổ bụng và kích thước khối u lớn, bác sĩ có thể nghi ngờ đó là khối u ác tính (ung thư buồng trứng) và cần thêm một số xét nghiệm kiểm tra để tăng độ chính xác của chẩn đoán.
Kết hợp xét nghiệm máu tìm dấu ấn ung thư như CA-125, AFP, beta HCG, HE4…, chụp cộng hưởng từ (MRI) hoặc chụp cắt lớp điện toán (CT scan) có thể giúp bác sĩ chẩn đoán được u nang buồng trứng là lành tính hay ác tính.
>>> Xem thêm: U nang buồng trứng ác tính: Nguyên nhân, dấu hiệu, phòng ngừa
Khi nghe chẩn đoán bệnh, hầu hết chị em đều thắc mắc có cần điều trị u nang buồng trứng lành tính không và điều trị như thế nào? Bác sĩ sẽ hẹn lịch tái khám để theo dõi u nang bằng cách lặp lại siêu âm sau khi hành kinh xong, xem khối u nang có thay đổi kích thước hay tính chất không. Nang cơ năng buồng trứng có thể tự biến mất sau 1-2 chu kỳ kinh mà không cần điều trị.
Chỉ can thiệp phẫu thuật khi khối u nang to nhanh hoặc hóa ác tính, hoặc u nang tồn tại lâu có triệu chứng chèn ép cơ quan lân cận hoặc nghi ngờ biến chứng… Tùy vào đánh giá cụ thể mà bác sĩ sẽ tư vấn cho chị em lựa chọn phẫu thuật phù hợp, chẳng hạn như nên mổ nội soi hay mổ bụng hở, chỉ cắt khối u buồng trứng hay cắt tử cung, cắt phần phụ nếu có kèm theo bệnh lý khác cần điều trị…
>>>Xem thêm: Bị u nang buồng trứng có phải mổ không? Độ tuổi nào có thể?
Cho đến thời điểm hiện tại vẫn chưa có biện pháp dự phòng hiệu quả u nang buồng trứng. Tuy nhiên, một số nghiên cứu cho biết sử dụng thuốc ngừa thai hoặc cho con bú trên 6 tháng được ghi nhận có thể làm giảm nguy cơ ung thư buồng trứng.
Khám sức khỏe phụ khoa định kỳ mỗi 6 tháng đến 1 năm một lần chính là giải pháp tối ưu giúp phát hiện sớm các vấn đề nếu có, bao gồm cả lành tính hoặc ác tính. Phát hiện sớm, chẩn đoán chính xác và có kế hoạch theo dõi hoặc điều trị ngay từ đầu sẽ mang lại hiệu quả cao, cũng như tránh được các biến chứng nguy hiểm xảy ra.
Thường u nang buồng trứng lành tính có thể tự biến mất, không gây hại cho sức khỏe và tính mạng của phụ nữ nên không cần điều trị. Tuy nhiên, một số trường hợp u nang tiến triển chậm, âm thầm kéo dài qua nhiều năm, chèn ép các cơ quan lân cận gây biến chứng nguy hiểm như xoắn hoặc vỡ u nang…
Vì thế, khi có chẩn đoán bệnh, chị em cần tuân thủ hướng dẫn tái khám của bác sĩ để được theo dõi chặt chẽ diễn tiến u nang, có can thiệp kịp thời và hiệu quả khi có các dấu hiệu gợi ý để tránh biến chứng đáng tiếc xảy ra.
Một trong những lo lắng của chị em phụ nữ trong độ tuổi sinh sản có u nang buồng trứng là sợ chậm con, nặng hơn là vô sinh. Không phải tất cả u nang buồng trứng đều ảnh hưởng đến khả năng mang thai của phụ nữ, nhất là u nang lành tính có thể tự biến mất sau 1-2 chu kỳ kinh nên sẽ không gây ảnh hưởng.
Tuy nhiên, chị em tuyệt đối không được chủ quan vì u nang lành tính có thể tiến triển âm thầm gây nguy hiểm. Vì thế, điều quan trọng là chị em cần tuân thủ hướng dẫn tái khám của bác sĩ để được theo dõi sát sao diễn tiến u nang, có can thiệp kịp thời và hiệu quả giúp đảm bảo thiên chức làm mẹ.
Hầu hết các u nang buồng trứng không diễn tiến thành ung thư. Ở chị em phụ nữ dưới 50 tuổi, nguy cơ u nang buồng trứng lành tính hóa ác tính (ung thư) rất hiếm. Tuy nhiên, nguy cơ này sẽ tăng lên sau thời kỳ mãn kinh. Do đó, phụ nữ mãn kinh vẫn nên khám phụ khoa định kỳ hàng năm để phát hiện sớm và can thiệp hiệu quả u buồng trứng nếu có, bảo vệ sức khỏe và nâng cao chất lượng sống.
Trung tâm Sản Phụ khoa Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh quy tụ đội ngũ chuyên gia – bác sĩ giỏi chuyên môn, giàu kinh nghiệm, sở hữu hệ thống máy móc hiện đại, phác đồ chuyên sâu và cá thể hóa… tùy vào từng trường hợp u nang buồng trứng cụ thể mà bác sĩ sẽ hướng dẫn theo dõi hoặc điều trị thích hợp, đảm bảo sức khỏe, chất lượng sống và thiên chức làm mẹ của người phụ nữ.
Để đặt hẹn thăm khám và tư vấn với các chuyên gia – bác sĩ Sản Phụ khoa tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, chị em vui lòng liên hệ đến:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Trên đây là những thông tin tổng quan về u nang buồng trứng lành tính. Tóm lại, khi có chẩn đoán bệnh, chị em cần tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ để được theo dõi sát sao diễn tiến u nang và can thiệp điều trị kịp thời trong tình huống cần thiết. Nếu có bất kỳ thắc mắc hoặc băn khoăn nào, chị em có thể đến Trung tâm Sản Phụ khoa Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh để được các chuyên gia – bác sĩ tư vấn cụ thể!
