Trong bài viết này, hãy cùng tìm hiểu cách bệnh ung thư được phân chia giai đoạn. Ung thư giai đoạn 2 là sớm hay trễ? Có phải tất cả các bệnh ung thư đều được phân chia giai đoạn từ 1-4 (I-IV)? Hãy cùng đi tìm lời giải cùng bác sĩ Kim Thị Bé Diệp, Khoa Ung Bướu, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM.
Phụ thuộc vào loại ung thư cụ thể, ung thư giai đoạn 2 thường có nghĩa khối u lớn hơn ở giai đoạn 1 nhưng ung thư chưa bắt đầu lan vào các mô xung quanh, hoặc các tế bào ung thư đã lan ra các hạch bạch huyết gần khối u. (1)
Có thể nói, ung thư giai đoạn 2 vẫn là giai đoạn khá sớm. Phần lớn bệnh ung thư được phân giai đoạn theo số (từ I-IV hoặc 1-4) dựa trên hệ thống phân loại TNM. Một số bệnh có thể gồm cả giai đoạn 0, hay ung thư biểu mô tại chỗ (carcinoma in situ), còn được gọi như giai đoạn tiền ung thư.
Hệ thống TNM giúp phân loại giai đoạn ung thư dựa trên 3 yếu tố gồm:
Dưới đây là giai đoạn 2 của một số bệnh ung thư phổ biến theo thống kê của GLOBOCAN 2022.
Ung thư phổi là bệnh ung thư phổ biến nhất thế giới, với 2.480.675 ca mắc và 1.817.469 ca tử vong trên thế giới năm 2022. Trong đó, ung thư phổi không tế bào nhỏ (NSCLC- Non-Small Cell Lung Cancer) là dạng phổ biến nhất, chiếm 80%-85% số ca ung thư phổi. (2)
Ở giai đoạn 2, ung thư phổi không tế bào nhỏ được phân thành 2A và 2B, trong đó:
Ung thư vú là bệnh ung thư phổ biến nhất ở nữ giới, xếp thứ 2 tổng số ca mắc trên toàn cầu (2.296.840 ca). Ung thư vú giai đoạn 2 gồm các trường hợp:
Ung thư dạ dày là bệnh ung thư phổ biến thứ 5 thế giới, với 968.784 người mắc năm 2022. Ung thư dạ dày giai đoạn 2 được chia thành các trường hợp: (3)
Ung thư gan là bệnh ung thư phổ biến thứ 6 thế giới, giai đoạn 2 của ung thư gan theo hệ thống TNM được biểu diễn dưới dạng T2, N0, M0, gồm 2 trường hợp: (4)
Hệ thống TNM mô tả kích thước và vị trí của khối u ung thư gan. Tuy nhiên, những người bị ung thư gan thường mắc xơ gan. Các bác sĩ cũng cần một hệ thống mô tả mức độ tốt của gan và sức khỏe của người bệnh. Vì vậy, các bác sĩ sử dụng 1 hệ thống có tên BCLC – The Barcelona Clinic Liver Cancer strategy.
Ung thư gan không phải trường hợp duy nhất có 2 hệ thống phân loại hoặc không dùng hệ thống TNM. Vì sao như vậy? Hãy cùng tìm hiểu ở phần tiếp theo.
Hệ thống phân loại TNM được đề xuất từ năm 1943 bởi bác sĩ Pierre Denoix tại Pháp, sau đó được phát triển bởi Liên minh Kiểm soát Ung thư Quốc tế (UICC) cũng do bác sĩ Pierre Denoix làm chủ tịch. Hệ thống đã xây dựng và cập nhật liên tục về cách phân loại giai đoạn của nhiều bệnh ung thư phổ biến cho đến ngày nay. (5)
Rất nhiều bệnh ung thư được phân loại theo hệ thống TNM như dạ dày, gan, phổi, bàng quang, thận… Tuy nhiên, cũng có một số trường hợp bệnh được phân loại bởi các hệ thống riêng.
Có nhiều hệ thống phân giai đoạn có thể tồn tại song song và hỗ trợ với hệ thống TNM như hệ thống phân loại ung thư gan BCLC (The Barcelona Clinic Liver Cancer), dùng điểm PS (Performance status) để đánh giá sức khỏe người bệnh và điểm Child-Pugh là hệ thống đánh giá mức độ suy giảm chức năng gan, trên nền bệnh gan mạn tính, đặc biệt là xơ gan. Hệ thống BCLC được chia thành 5 giai đoạn: 0, A, B, C, D.
Một số hệ thống được dùng chính thức thay cho TNM khi phân chia giai đoạn, ví dụ hệ thống phân giai đoạn FIGO của Hội Liên hiệp Sản Phụ khoa (Fédération Internationale de Gynécologie et d’Obstétrique). FIGO được dùng để phân giai đoạn cho các bệnh ung thư cổ tử cung, ung thư âm đạo và ung thư âm hộ, cũng được chia thành các giai đoạn: 0, I, II, III, IV giống với TNM. Ví dụ, ung thư cổ tử cung giai đoạn IIA là khi khối u đã lan xuống 2/3 trên âm đạo, nhưng chưa xâm lấn mô liên kết quanh cổ tử cung (parametrium). (6)
Một số bệnh ung thư có đặc điểm riêng, không thể phân loại theo hệ thống TNM và có hệ thống riêng, ví dụ hệ thống Ann Arbor dùng để phân loại giai đoạn bệnh u lympho (lymphoma). Ví dụ khác, u não nguyên phát được phân loại theo cấp độ ác tính (grade), từ I-IV, theo tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Phân độ này dựa trên các tiêu chí mô học như tốc độ phân bào, hoại tử, tân mạch và mức độ xâm lấn mô não, thay vì vị trí và di căn như TNM.
Ngoài ra, một số bệnh ung thư không phân chia giai đoạn theo hệ thống TNM vì chúng không tạo thành khối u đặc, mà thay vào đó là rối loạn tế bào trong máu hoặc các mô tạo máu. Ví dụ nổi bật là bệnh bạch cầu (leukemia).
Tùy thuộc vào bệnh mà dấu hiệu ung thư giai đoạn 2 có thể rất khác nhau. Ví dụ, ung thư dạ dày có thể gây rối loạn tiêu hóa, nôn mửa, khó tiêu… trong khi ung thư vú có thể xuất hiện khối u, hạch sưng đau ở vùng ngực, nách. Dưới đây là một số triệu chứng phổ biến ở các bệnh ung thư thường gặp:
Một số trường hợp, ung thư có thể không gây bất kỳ triệu chứng nào dù đã tiến triển đến giai đoạn 2. Ngoài ra, các triệu chứng ung thư giai đoạn 2 dễ nhầm với các bệnh khác, khó phát hiện nếu không được tầm soát, chẩn đoán chuyên sâu.
Xem thêm:
Tiên lượng sống của ung thư giai đoạn 2 phụ thuộc rất nhiều vào loại bệnh. Ví dụ, ung thư tuyến tiền liệt giai đoạn 2 có tỷ lệ sống sau 5 năm (xem như điều trị thành công) gần 100% (7). Trong khi ung thư dạ dày giai đoạn 2 (tại vùng) khoảng 37,2%. Ngoài ra, còn nhiều yếu tố ảnh hưởng đến tiên lượng điều trị trong từng trường hợp cụ thể như sức khỏe, bệnh nền, khả năng đáp ứng điều trị…
Ngoài khám lâm sàng và khai thác bệnh sử, tùy thuộc vào bệnh mà bác sĩ có thể chỉ định những phương pháp chẩn đoán khác nhau để xác định giai đoạn 2 bệnh ung thư, ví dụ:
Mỗi bệnh ung thư sẽ có phương pháp điều trị rất khác nhau, không có công thức chung cho tất cả các bệnh. Dù cùng giai đoạn, nhưng người bệnh có các đặc điểm khối u, tình trạng sức khỏe khác nhau cũng cùng những phương pháp khác nhau. Trong đa số trường hợp ung thư có khối u, bác sĩ sẽ ưu tiên phẫu thuật cắt bỏ khối u, có thể kết hợp thêm hóa trị, xạ trị hay liệu pháp khác để hỗ trợ nếu cần thiết, ví dụ như trong ung thư đại trực tràng, ung thư phổi, ung thư gan…
Các bệnh ung thư có thể phân loại theo giai đoạn 2 thường chưa có di căn xa, chỉ có sự xâm lấn tại chỗ của khối u kèm theo một số hạch bạch huyết lân cận có tế bào ung thư. Tuy nhiên, nếu không điều trị, bệnh có thể tiến triển nặng, di căn đến các cơ quan khác.
Ung thư (hay còn gọi là bệnh K) giai đoạn 2 có nguy hiểm hay không phụ thuộc vào loại ung thư và các đặc điểm cụ thể của mỗi người bệnh. Để có câu trả lời chính xác nhất, người bệnh nên tham khảo ý kiến từ bác sĩ trực tiếp khám và điều trị.
Đa phần ung thư giai đoạn 2 có thể điều trị với tiên lượng tốt hơn so với giai đoạn 3, 4. Tuy nhiên, tiên lượng điều trị cụ thể còn phụ thuộc vào loại ung thư và tình trạng bệnh của mỗi người.
Khoa Ung bướu, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM là địa chỉ khám và điều trị bệnh ung thư uy tín, chất lượng với đội ngũ y bác sĩ là các chuyên gia trong lĩnh vực ung thư. Bên cạnh đó, bệnh viện cũng có nhiều chuyên khoa, có thể phối hợp khám và điều trị đa mô thức, giúp quá trình chữa bệnh hiệu quả hơn.
Bệnh viện có hệ thống trang thiết bị hiện đại như robot phẫu thuật Da Vinci Xi, máy chụp MRI 3 Tesla, hệ thống CT-scan 1975 lát cắt… cũng như các loại thuốc điều trị ung thư mới, hiệu quả bậc nhất liên tục được cập nhật theo phác đồ của thế giới, hỗ trợ đắc lực cho quá trình khám và điều trị cho người bệnh ung thư hiệu quả hơn.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Trên đây là những giải thích và ví dụ đơn giản về cách phân loại, đánh giá ung thư giai đoạn 2 theo hệ thống TNM cũng như một số hệ thống phân loại giai đoạn khác. Hi vọng giúp đọc giả hiểu rõ hơn về cách phân giai đoạn ung thư. Để phòng ngừa ung thư hiệu quả, cách tốt nhất là chủ động khám sức khỏe và tầm soát ung thư định kỳ theo hướng dẫn của bác sĩ.
