Sởi là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus thuộc họ Paramyxovirus, bệnh tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Cũng giống như trẻ em, người lớn mắc bệnh cũng có thể gặp các triệu chứng nặng, biến chứng viêm phổi, viêm não và suy giảm miễn dịch nghiêm trọng. Vậy bệnh sởi ở người lớn biểu hiện như thế nào? Làm sao để nhận biết sớm và điều trị đúng cách để tránh biến chứng? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây!
Sởi ở người lớn không chỉ xảy ra mà còn có xu hướng nghiêm trọng hơn so với trẻ em, đặc biệt là ở các đối tượng chưa được tiêm phòng sởi. Theo các chuyên gia y tế, virus sởi (Measles morbillivirus) có khả năng lây nhiễm mạnh qua đường hô hấp và ảnh hưởng đến bất kỳ ai chưa có miễn dịch đầy đủ, bao gồm cả người lớn.
Ở người trưởng thành hoặc lớn tuổi, sởi có thể khởi phát với các triệu chứng giống cúm như sốt cao, ho, sổ mũi, viêm kết mạc, sau đó xuất hiện phát ban đặc trưng. Tuy nhiên, do hệ miễn dịch của người lớn đã suy giảm theo tuổi tác hoặc do mắc các bệnh nền, bệnh có nguy cơ gây ra các biến chứng nghiêm trọng như:
Căn bệnh này thường có diễn tiến phức tạp hơn so với trẻ em, với các triệu chứng xuất hiện theo từng giai đoạn rõ rệt. Dưới đây là những triệu chứng sởi ở người lớn quan trọng cần lưu ý theo từng giai đoạn cụ thể.
Đây là giai đoạn virus sởi xâm nhập và nhân lên trong cơ thể nhưng chưa gây triệu chứng rõ ràng. Người bệnh vẫn cảm thấy bình thường, không có dấu hiệu sốt hay mệt mỏi. Tuy nhiên, virus đã bắt đầu lây lan và có khả năng truyền nhiễm sang người khác.
Ở giai đoạn này, các triệu chứng đầu tiên bắt đầu xuất hiện, thường bị nhầm lẫn với cảm cúm:
Sau giai đoạn khởi phát, phát ban đặc trưng của bệnh sởi ở người lớn bắt đầu xuất hiện theo thứ tự: Ban đỏ xuất hiện sau tai, trán và lan xuống mặt, cổ sau đó lan xuống ngực, lưng và cánh tay. Ban lan dần xuống đến chân, sau đó mất dần theo thứ tự xuất hiện.
Ban sởi có màu đỏ hồng, hơi nổi trên bề mặt da, có thể gây ngứa nhẹ. Khi ban bay, da có thể để lại vết thâm tạm thời nhưng không bong tróc.
Sau khi ban biến mất, người bệnh bắt đầu hồi phục nhưng có thể vẫn còn cảm giác mệt mỏi trong vài tuần. Hệ miễn dịch lúc này bị suy yếu, khiến cơ thể dễ mắc các bệnh nhiễm trùng khác nếu không được chăm sóc tốt.
Nếu có dấu hiệu sốt cao kéo dài, khó thở hoặc triệu chứng nghiêm trọng hơn, cần đến cơ sở y tế ngay để được điều trị kịp thời và tránh biến chứng nguy hiểm.
Người lớn bị sởi có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm hơn nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời:
Đây không chỉ là một bệnh truyền nhiễm lành tính mà có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, đặc biệt ở những người có sức đề kháng yếu.
Sởi không chỉ gây ra những triệu chứng khó chịu mà còn tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm, đặc biệt ở người lớn tuổi. Theo các chuyên gia y tế, sởi ở người trưởng thành có nguy cơ cao dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng do hệ miễn dịch bị suy giảm trong quá trình nhiễm bệnh. Dưới đây là những biến chứng thường gặp nhất.
Viêm phổi là một trong những biến chứng phổ biến nhất khi mắc bệnh. Tình trạng này có thể do chính virus sởi gây ra hoặc do bội nhiễm vi khuẩn trong quá trình cơ thể suy yếu. Người bệnh thường có các triệu chứng như:
Mặc dù ít gặp hơn, viêm não do sởi là một biến chứng nghiêm trọng có thể gây tổn thương thần kinh vĩnh viễn. Biến chứng này thường xuất hiện sau khi phát ban từ 7–10 ngày, với các dấu hiệu:
Khoảng 1/1.000 người mắc sởi có thể bị viêm não [2], và trong số đó, một số trường hợp để lại di chứng nặng nề như động kinh, liệt hoặc suy giảm nhận thức.
Suy giảm miễn dịch kéo dài, dễ nhiễm trùng thứ phát. Virus sởi có khả năng làm suy giảm hệ miễn dịch trong nhiều tuần đến vài tháng sau khi khỏi bệnh. Điều này khiến cơ thể dễ bị nhiễm trùng khác như:
Đối với những người có bệnh lý nền như tiểu đường, suy thận hoặc bệnh phổi mạn tính, nguy cơ bội nhiễm sẽ càng cao hơn, kéo dài thời gian hồi phục.
Viêm tai giữa là một biến chứng thường gặp sau khi người lớn bị sởi, do hệ miễn dịch suy giảm khiến vi khuẩn dễ xâm nhập vào ống tai. Biểu hiện của viêm tai giữa bao gồm:
Ảnh hưởng nghiêm trọng đến phụ nữ mang thai. Phụ nữ mang thai mắc bệnh có nguy cơ cao gặp các biến chứng thai kỳ, bao gồm:
Vì vậy, phụ nữ có ý định mang thai nên tiêm vắc-xin phòng sởi trước ít nhất 3 tháng để bảo vệ sức khỏe cho cả mẹ và bé.
Sởi ở người lớn không chỉ gây ra những triệu chứng thông thường mà còn có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, đe dọa sức khỏe và tính mạng. Việc tiêm phòng đầy đủ, nhận biết sớm các dấu hiệu bệnh và điều trị kịp thời là cách tốt nhất để giảm thiểu nguy cơ biến chứng và bảo vệ cơ thể khỏi những hậu quả nghiêm trọng do bệnh gây ra.
Việc chẩn đoán cần kết hợp thăm khám lâm sàng và xét nghiệm để xác định chính xác, tránh nhầm lẫn với các bệnh sốt phát ban khác.
Chẩn đoán bệnh sởi người lớn cần thực hiện sớm để có biện pháp điều trị kịp thời, tránh biến chứng nguy hiểm. Nếu có dấu hiệu nghi ngờ, người bệnh nên đến cơ sở y tế để được thăm khám và xét nghiệm.
Sởi ở người lớn thường kéo dài từ 7–10 ngày và có thể tự khỏi nếu hệ miễn dịch đủ mạnh. Tuy nhiên, nếu không được chăm sóc và điều trị đúng cách, bệnh có thể dẫn đến biến chứng nguy hiểm. Vì vậy, việc cách chữa bệnh sởi tập trung vào giảm triệu chứng, tăng cường sức đề kháng và phòng ngừa biến chứng.
Hiện nay, không có thuốc đặc trị virus sởi. Việc điều trị chủ yếu là kiểm soát triệu chứng và hỗ trợ cơ thể chống lại bệnh. Khi bị sốt cao, bệnh nhân có thể sử dụng thuốc hạ sốt như paracetamol hoặc ibuprofen theo chỉ định của bác sĩ để giảm sốt và đau nhức cơ thể. Đồng thời, việc sử dụng nước muối sinh lý để súc miệng và xịt mũi giúp giảm viêm họng, nghẹt mũi và khó chịu do viêm long đường hô hấp.
Bổ sung vitamin A là một phần quan trọng trong điều trị sởi người lớn. Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), vitamin A giúp tăng cường hệ miễn dịch, giảm nguy cơ biến chứng ở mắt và hỗ trợ quá trình hồi phục. Trong trường hợp có biến chứng bội nhiễm như viêm phổi hoặc viêm tai giữa, bác sĩ có thể kê đơn kháng sinh để điều trị nhiễm khuẩn thứ phát.
Nếu trong quá trình điều trị xuất hiện dấu hiệu bất thường như sốt kéo dài không giảm, khó thở, đau đầu dữ dội hoặc rối loạn ý thức, người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám và xử lý kịp thời.
Người lớn, đặc biệt là những người chưa từng mắc sởi hoặc chưa được tiêm phòng đầy đủ, cần chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa để giảm nguy cơ nhiễm bệnh.
Tiêm vắc-xin là phương pháp phòng bệnh hiệu quả và lâu dài nhất. Vắc-xin sởi thường được tiêm dưới dạng kết hợp trong vắc-xin MMR (sởi – quai bị – rubella) hoặc MR (sởi – rubella). Những người chưa từng tiêm hoặc không chắc chắn về tình trạng miễn dịch của mình nên tiêm nhắc lại để tăng cường bảo vệ.
Theo khuyến cáo của Bộ Y tế, người lớn có thể tiêm 2 liều vắc-xin cách nhau ít nhất 4 tuần để đảm bảo miễn dịch tốt nhất. Phụ nữ có kế hoạch mang thai cũng nên tiêm vắc-xin trước ít nhất 3 tháng để tránh nguy cơ nhiễm bệnh trong thai kỳ.
Ngoài tiêm vắc-xin, người lớn cần áp dụng các biện pháp phòng ngừa để giảm nguy cơ lây nhiễm virus sởi. Tránh tiếp xúc gần với người đang mắc bệnh, đặc biệt trong thời kỳ lây nhiễm (4 ngày trước và sau khi phát ban xuất hiện).
Giữ vệ sinh cá nhân là yếu tố quan trọng giúp hạn chế sự lây lan của virus. Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, đeo khẩu trang khi đến nơi đông người và tránh đưa tay lên mắt, mũi, miệng khi chưa rửa sạch. Bên cạnh đó, việc tăng cường sức đề kháng cũng giúp cơ thể chống lại virus tốt hơn. Một chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, nghỉ ngơi hợp lý và tập thể dục thường xuyên sẽ giúp nâng cao hệ miễn dịch.
Nếu có dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh sởi ở người lớn hoặc tiếp xúc với người mắc bệnh, cần theo dõi sức khỏe và đến cơ sở y tế để được tư vấn kịp thời. Chủ động phòng ngừa là cách tốt nhất để bảo vệ bản thân và cộng đồng khỏi nguy cơ nhiễm bệnh.
Thời gian khỏi sởi ở người trưởng thành thường kéo dài từ 7–10 ngày [3] kể từ khi phát ban xuất hiện nếu không có biến chứng. Trong giai đoạn đầu, người bệnh có thể bị sốt, ho, sổ mũi và viêm kết mạc. Sau đó, ban đỏ lan rộng trên cơ thể và dần mờ đi sau vài ngày. Nếu không có biến chứng, bệnh sẽ tự khỏi mà không để lại di chứng. Tuy nhiên, với những trường hợp suy giảm miễn dịch hoặc có biến chứng như viêm phổi, viêm não, thời gian hồi phục có thể kéo dài hơn và cần được điều trị tích cực.
Bệnh có khả năng lây lan rất cao qua đường hô hấp, đặc biệt khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện. Virus có thể tồn tại trong không khí và trên bề mặt đồ vật trong vài giờ, làm tăng nguy cơ lây nhiễm. Một người chưa có miễn dịch (chưa từng mắc bệnh hoặc chưa tiêm vắc-xin) khi tiếp xúc với virus có thể bị lây bệnh với tỷ lệ lên đến 90%. Vì vậy, tiêm vắc-xin và thực hiện các biện pháp phòng ngừa là cách tốt nhất để hạn chế lây nhiễm.
Nếu xuất hiện dấu hiệu sởi ở người lớn, đừng chủ quan! Việc thăm khám sớm giúp chẩn đoán chính xác và có hướng điều trị kịp thời, tránh biến chứng nguy hiểm. Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh với đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm, hệ thống xét nghiệm hiện đại sẽ giúp bạn an tâm trong quá trình thăm khám và điều trị. Đặt lịch tại khoa Nội Tổng hợp ngay qua phương thức:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Nhiều người lầm tưởng rằng sởi chỉ nguy hiểm đối với trẻ em, nhưng thực tế, bệnh sởi ở người lớn có thể diễn tiến nghiêm trọng hơn, với nguy cơ biến chứng cao hơn. Quan trọng nhất, tiêm vắc-xin đầy đủ là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất, giúp tạo miễn dịch bền vững và ngăn ngừa sự lây lan của virus. Khi có dấu hiệu nghi ngờ, người bệnh nên đến cơ sở y tế để được thăm khám và tư vấn điều trị kịp thời, tránh ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.
