Đau đầu ở người già là tình trạng phổ biến có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau. Vậy, đau đầu ở người lớn tuổi có nguy hiểm không? Điều trị triệu chứng này bằng cách nào?
Đau đầu ở người cao tuổi (từ 60 tuổi) được đặc trưng bởi hiện tượng đau nhói ở một hoặc nhiều khu vực trên đầu. Cường độ, tần suất và tính chất của chứng đau đầu ở người lớn tuổi có thể khác nhau. Người già đau đầu có thể là tình trạng sức khỏe thông thường hoặc bắt nguồn từ các bệnh lý tiềm ẩn trong cơ thể.
Đau nửa đầu ở người cao tuổi là chứng đau đầu khởi phát ở một bên trái hoặc phải của đầu. Thông thường, tình trạng đau nửa đầu ở người già thường ở dạng nguyên phát với biểu hiện đau nhức dữ dội một bên đầu, một số trường hợp có thể kèm với các triệu chứng khác như buồn nôn, giảm thị lực, nôn ói, nhạy cảm với tiếng ồn và ánh sáng… (1)
Chứng đau nửa đầu nếu không được điều trị kịp thời có thể ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ của người cao tuổi, thậm chí ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của người bệnh nếu nguyên nhân gây đau đầu bắt nguồn từ các bệnh lý nguy hiểm.
Đau đầu căng thẳng hay đau đầu căng cơ là chứng đau đầu phổ biến bắt nguồn từ tình trạng căng thẳng thần kinh quá mức. Đau đầu căng thẳng được chia thành hai dạng, bao gồm đau đầu căng thẳng từng đợt (khởi phát dưới 15 ngày trong tháng) và đau đầu căng thẳng mạn tính (khởi phát hơn 15 ngày trong tháng).
Đau đầu ở người già do căng thẳng có thể khởi phát ở cả hai bên đầu, xung quanh trán – thái dương với cường độ đau tăng dần. Trong một số trường hợp, người cao tuổi bị đau đầu căng thẳng có thể đi kèm triệu chứng nhạy cảm với ánh sáng hoặc buồn nôn.
Bệnh đau đầu ở người già có thể liên quan đến rối loạn về mức huyết áp, bao gồm đau đầu do tăng huyết áp và huyết áp thấp.
Huyết áp là chỉ số biểu hiện áp lực của dòng máu đối với thành mạch trong quá trình tim bơm máu vào động mạch để lưu chuyển khắp cơ thể. Chỉ số huyết áp bao gồm:
Một người được chẩn đoán bị tăng huyết áp khi mức huyết áp từ 130/80 mmHg trở lên, trường hợp dao động từ 120/80 mmHg – 129/80 mmHg được chẩn đoán thuộc nhóm huyết áp cao. Tăng huyết áp có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ thống mạch máu trong não, tiềm ẩn nguy cơ khởi phát các vấn đề như đau đầu, chóng mặt, xuất huyết não, suy giảm trí nhớ… Cơn đau đầu do tăng huyết áp có thể là biểu hiện của bệnh đột quỵ với nguy cơ tử vong cao.
Bên cạnh tăng huyết áp thì huyết áp thấp cũng có thể là tác nhân gây khởi phát chứng đau đầu ở người cao tuổi. Một người được chẩn đoán huyết áp thấp khi mức huyết áp tâm trương ở ngưỡng dưới 60 mmHg hoặc giảm hơn 20 mmHg (so với chỉ số huyết áp bình thường) và mức huyết áp tâm thu ở ngưỡng dưới 90 mmHg. Tình trạng huyết áp thấp có thể khiến lưu lượng máu não sụt giảm đáng kể, khi đó các tế bào não không nhận đủ oxy và dưỡng chất có thể gây ra chứng đau đầu. (2)
Đau đầu từng cụm hay đau đầu chùm được đặc trưng bởi tình trạng đau nhức khởi phát theo từng nhóm hoặc cụm trên đầu, có thể tái phát tương tự lần xuất hiện trước đó. Cơn đau đầu từng cụm có thể kéo dài đến hàng giờ với tần suất và cường độ khác nhau ở mỗi trường hợp.
Cơn đau đầu từng cụm có thể nhanh chóng chuyển biến nghiêm trọng trong khoảng thời gian ngắn (từ 5 đến 10 phút). Người già đau đầu từng cụm cũng có khả năng đồng thời cảm thấy khó chịu ở khu vực ở mũi, mắt, vùng da cùng bên đầu bị đau.
Tuổi cao cũng là yếu tố khiến hệ thống mạch máu suy yếu. Do đó, nguy cơ bị thiếu máu não có thể gia tăng ở đối tượng là người cao tuổi. Trong nhiều trường hợp, thiếu máu não có thể là căn nguyên gây khởi phát chứng đau đầu ở người già, bởi:
Xuất huyết não ở người cao tuổi là tình trạng rò rỉ hoặc vỡ mạch máu não, làm gián đoạn quá trình vận chuyển máu cung cấp dưỡng chất và oxy cho các tế bào thần kinh. Tuổi tác là yếu tố làm gia tăng đáng kể nguy cơ xuất huyết não. So với người trẻ, người cao tuổi có nguy cơ xuất huyết não cao hơn, đồng thời dễ mắc các bệnh lý như rung nhĩ, tăng huyết áp và tiểu đường.
Người cao tuổi bị xuất huyết ở những mạch máu não nhỏ (tình trạng chưa nghiêm trọng) có thể chỉ gặp phải các triệu chứng như đau đầu, choáng váng, hoa mắt… Tuy nhiên, nếu tình trạng xuất huyết não không được chẩn đoán và điều trị kịp thời có thể dẫn đến đột quỵ não, ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của người bệnh.
Viêm động mạch tế bào khổng lồ là bệnh lý được đặc trưng bởi tình trạng sưng viêm các động mạch máu chịu trách nhiệm vận chuyển máu ra khỏi tim. Sưng viêm động mạch là tác nhân khiến lưu lượng máu bị suy giảm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến các động mạch ở cánh tay, thân trên và cổ, làm khởi phát chứng đau đầu. Ngoài ra, bệnh lý này được gọi là viêm động mạch thái dương (hoặc sọ) vì ảnh hưởng đến vùng đầu sọ. Bệnh viêm động mạch tế bào khổng lồ có xu hướng khởi phát ở người từ 50 tuổi trở lên (phổ biến hơn ở người trên 70 tuổi).
Nguyên nhân gây đau đầu ở người già có thể liên quan đến các vấn đề về tim mạch, bao gồm chứng đau đầu do tim (Cardiac cephalalgia) – một rối loạn đau đầu thứ phát tương đối hiếm gặp. Sức khỏe hệ tim mạch ở người già thường suy giảm, làm giảm hiệu quả bơm máu đến các cơ quan trong cơ thể, bao gồm cả lưu lượng máu lên não. Điều này tiềm ẩn nguy cơ gây rối loạn hoạt động thần kinh, tạo điều kiện khởi phát chứng đau đầu.
Ngưng thở khi ngủ là hội chứng rối loạn liên quan đến giấc ngủ phổ biến. Hội chứng này tiềm ẩn nhiều rủi ro sức khỏe nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống của người bệnh. Ngoài ra, chứng ngưng thở khi ngủ có thể liên quan đến bệnh lý về tim mạch, rối loạn chuyển hóa. Tình trạng đau đầu ở người lớn tuổi có thể do chứng ngưng thở khi ngủ, bởi ngưng thở sẽ làm gián đoạn lưu lượng máu não. Khi đó, các động mạch máu não có xu hướng giãn nở, đồng thời lượng oxy cung cấp cho tế bào não sẽ suy giảm, làm khởi phát chứng đau đầu.
Người già đau đầu có thể là dấu hiệu của hiện tượng tăng nhãn áp. Đây là tình trạng tăng áp lực bên trong mắt (nội nhãn) do không thoát được thủy dịch. Ở trạng thái khỏe mạnh, thủy dịch được mắt tạo ra bằng với lượng dịch thoát ra. Trường hợp thủy dịch không thoát kịp sẽ dẫn đến tình trạng tăng nhãn áp. Người cao tuổi mắc nhiều bệnh lý mạn tính là đối tượng có nguy cơ cao bị tăng nhãn áp. Chẩn đoán và điều trị kịp thời tình trạng tăng nhãn áp sẽ giúp hạn chế nguy cơ xảy ra biến chứng nguy hiểm ảnh hưởng đến thị lực của người cao tuổi.
Đau đầu Cervicogenic là hiện tượng đau đầu khởi phát do tình trạng chèn ép dây thần kinh, sưng viêm cột sống cổ (đốt sống gần vùng gáy). Người cao tuổi thường xuyên bị đau đầu có thể bắt nguồn từ chứng đau đầu Cervicogenic với biểu hiện đặc trưng như:
Người cao tuổi là đối tượng dễ mắc nhiều bệnh lý mạn tính nên sẽ có quá trình sử dụng thuốc điều trị dài hạn để kiểm soát tình trạng bệnh. Nhiều trường hợp người cao tuổi tự ý sử dụng thuốc điều trị khi chưa có chỉ định của bác sĩ có thể làm khởi phát chứng đau đầu cùng nhiều rủi ro sức khỏe khác. Vì vậy, người cao tuổi cần tuân thủ nghiêm ngặt chỉ định sử dụng thuốc điều trị bệnh từ bác sĩ để quản lý tối ưu nguy cơ gây ra tác dụng phụ.
Người cao tuổi là đối tượng có nguy cơ bị đột quỵ cao. Sau khi trải qua bệnh đột quỵ, người bệnh có thể đối mặt với một số vấn đề sức khỏe, trong đó có tình trạng đau đầu. Chứng đau đầu sau đột quỵ có thể bắt nguồn từ tác dụng phụ của quá trình sử dụng thuốc điều trị, hoặc ảnh hưởng của sự biến động mức huyết áp do bệnh gây nên. Người cao tuổi bị đau đầu sau đột quỵ cần được bác sĩ khoa Thần kinh theo dõi chặt chẽ để có biện pháp xử trí kịp thời, ngăn chặn hiệu quả nguy cơ tái phát đột quỵ.
Chứng đau đầu ở người lớn tuổi có thể do lão hóa, thói quen sinh hoạt chưa khoa học, khi đó triệu chứng không nguy hiểm, có thể thuyên giảm. Trường hợp ít hơn, chứng đau đầu ở người cao tuổi có thể do tiềm ẩn bệnh lý liên quan, gây nguy hiểm sức khỏe nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Bởi nguyên nhân gây đau đầu ở người già có thể bắt nguồn từ các bệnh lý nguy hiểm liên quan đến hệ tim mạch và hệ thần kinh. Chậm trễ trong chẩn đoán và điều trị có khả năng làm tăng nguy cơ khởi phát biến chứng đe dọa tính mạng người bệnh.
Ngay khi nhận thấy dấu hiệu thường xuyên đau đầu, người cao tuổi cần sớm đến bệnh viện để bác sĩ chuyên khoa Thần kinh trực tiếp thăm khám và điều trị. Tùy thuộc vào tình trạng bệnh, phác đồ điều trị chứng đau đầu ở người già có thể bao gồm:
Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định người cao tuổi sử dụng thuốc để hỗ trợ điều trị và ngăn chặn nguy cơ tái phát chứng đau đầu. Quá trình sử dụng thuốc điều trị đau đầu ở người già cần được giám sát chặt chẽ bởi bác sĩ, tự ý sử dụng thuốc sai chỉ định của bác sĩ có thể tiềm ẩn nhiều rủi ro, ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của người bệnh.
Xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học, đầy đủ chất dinh dưỡng là yếu tố quan trọng góp phần tăng cường sức đề kháng, nâng cao sức khỏe tổng thể cho người cao tuổi, qua đó giúp tối ưu hiệu quả điều trị chứng đau đầu.
Tình trạng ở mỗi người bệnh có thể khác nhau, vì vậy người cao tuổi cần tham khảo ý kiến bác sĩ về cách xây dựng chế độ ăn uống hàng ngày sao cho phù hợp với thể trạng. Một số nguyên tắc dinh dưỡng chung mà người cao tuổi có thể tham khảo gồm: chia nhỏ bữa ăn trong ngày, ưu tiên bổ sung thực phẩm có lợi cho sức khỏe (trái cây tươi, các loại hạt, cá béo, rau xanh…), hạn chế dung nạp thực phẩm có hại cho sức khỏe (bia, rượu, muối, đường, đồ đóng hộp, thức ăn nhanh…), uống đủ lượng nước mà cơ thể cần…
Người cao tuổi cần thường xuyên rèn luyện thể chất bằng cách tham gia các môn thể thao nhẹ nhàng, vừa sức như đi bộ, đạp xe, cầu lông, yoga… Duy trì thói quen tập thể dục sẽ giúp tối ưu hiệu quả trao đổi chất trong cơ thể, tránh thừa cân, làm giảm nguy cơ khởi phát các bệnh lý liên quan đến rối loạn chuyển hóa, mỡ máu… Qua đó, nâng cao sức khỏe tổng thể và bảo vệ thần kinh, tim mạch góp phần cải thiện chứng đau đầu hiệu quả.
Sức khỏe tinh thần đóng vai trò quan trọng góp phần nâng cao hiệu quả điều trị bệnh. Vì vậy, bên cạnh phác đồ điều trị y khoa, người cao tuổi cần thiết lập thời gian nghỉ ngơi hợp lý để tránh căng thẳng. Có như vậy, người cao tuổi mới có thể nâng cao chất lượng giấc ngủ, hỗ trợ điều hòa hoạt động thần kinh, kiểm soát chứng đau đầu tối ưu.
Với trường hợp do bệnh lý, người bệnh sẽ được điều trị loại bỏ hay kiểm soát các bệnh liên quan, từ đó giảm chứng đau đầu.
Người cao tuổi bị đau đầu có thể sớm đến Trung tâm Khoa học Thần Kinh, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, để được bác sĩ thăm khám và điều trị kịp thời. Bệnh viện quy tụ đội ngũ bác sĩ giỏi chuyên môn với kinh nghiệm dày dặn, sở hữu hệ thống trang thiết bị y tế thế hệ mới nhất, ứng dụng công nghệ tiên tiến đạt tiêu chuẩn quốc tế như hệ thống chụp CT 100.000 lát cắt, 1975 lát cắt và 768 lát cắt; hệ thống chụp MRI 1,5 và 3 Tesla; máy đo đa ký giấc ngủ hiện đại bậc nhất…
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Bài viết đã cung cấp những thông tin xoay quanh tình trạng đau đầu ở người già. Chứng đau đầu ở người cao tuổi cần được khám sớm để bác sĩ đánh giá nguyên nhân, mức độ, từ đó điều trị kịp thời để tránh biến chứng nguy hiểm, đồng thời nâng cao chất lượng sống cho người bệnh.
