Viêm tuyến giáp sinh mủ (acute suppurative thyroiditis) là dạng viêm tuyến giáp hiếm gặp, chỉ chiếm chưa tới 1% số ca bệnh tuyến giáp nhưng tỷ lệ tử vong khá cao, khoảng trên 12%.
Trẻ em là đối tượng dễ mắc bệnh viêm giáp sinh mủ, theo một số thống kê tỷ lệ mắc bệnh ở trẻ có thể lên đến 92%. Viêm giáp sinh mủ ít gặp ở người trưởng thành. Bài viết sau Thạc sĩ bác sĩ Trần Đình Mạnh Long sẽ chia sẻ những thông tin quan trọng về viêm giáp do nhiễm trùng – một bệnh tuyến giáp tuy ít gặp nhưng có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.
Viêm giáp sinh mủ còn có tên gọi khác là: Viêm tuyến giáp cấp tính (acute suppurative thyroiditis), viêm tuyến do nhiễm trùng cấp tính (acute pyogenic thyroiditis). Bệnh xảy ra khi tuyến giáp bị các vi khuẩn, ký sinh trùng tấn công, phá hủy mô giáp lành, gây ra áp xe tuyến giáp với nhiều dịch mủ. Tuy hiếm gặp nhưng đây là bệnh nguy hiểm, có thể đe dọa đến tính mạng người bệnh. (1)
Do được bao bọc bởi nhiều cấu trúc lân cận, tuyến giáp dường như là một bộ phận nằm trong “vùng an toàn” với lưu lượng tưới máu dồi dào, hàm lượng iốt tại mô tuyến giáp cao, dẫn lưu bạch huyết tốt… nên tuyến giáp có khả năng chống lại hầu hết các bệnh nhiễm trùng. Nhìn chung “sức đề kháng” của tuyến giáp khá tốt. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, thường là trẻ em, do dị tật hoặc lỗ rò xoang hình lê từ pyriform sinus ở bên trái tuyến giáp có thể làm cho các tác nhân như vi khuẩn, ký sinh trùng xâm nhập vào tuyến giáp thông qua lỗ rò này, tạo áp xe.
Mặc dù bệnh viêm giáp sinh mủ là dạng viêm tuyến giáp ít gặp, tuy nhiên, bệnh có xu hướng gia tăng do càng ngày càng có nhiều trường hợp suy giảm miễn dịch. Hầu hết bệnh nhân mắc viêm giáp sinh mủ là trẻ em chiếm đến 92%. Chỉ có 8% người trường thành ghi nhận mắc bệnh này.
Có nhiều tác nhân gây ra bệnh viêm giáp sinh mủ. Phần lớn trường hợp là do vi khuẩn. Một số trường hợp có thể do nấm, ký sinh trùng.
Nhiều loại vi khuẩn gây bệnh viêm giáp sinh mủ đã được phát hiện. Trong đó, chiếm đa số là vi khuẩn là Staphylococcus aureus, các loài Streptococcus. Ngoài ra, một số trường hợp ghi nhận do vi khuẩn lao Mycobacterium tuberculosis (đôi khi kết hợp với virus HIV), Treponema pallidum (gây bệnh giang mai), Pasteurella, Multocida, Porphyromonas, Eikenella, Brucellosis, Candida, Salmonella và vi khuẩn kỵ khí như Bacteroides fragilis, Escherichia coli và Klebsiella.
Bên cạnh đó, một số yếu tố rủi ro làm tăng nguy cơ mắc viêm giáp sinh mủ cấp tính bao gồm:
Người bệnh viêm giáp sinh mủ thường có những biểu hiện lâm sàng sau:
Khi làm các xét nghiệm và chẩn đoán hình ảnh thấy người bệnh có những triệu chứng:
Bệnh viêm giáp sinh mủ có thể được chẩn đoán như sau:
Bác sĩ căn cứ vào những triệu chứng bên ngoài để chẩn đoán người bệnh có mắc viêm giáp sinh mủ cấp tính hay không. Đau cổ là triệu chứng thường gặp, nhất là khi ấn vào hoặc khi người bệnh ngước lên để bộc lộ vùng cổ. Dùng tay sờ thấy tuyến giáp sưng lớn, mềm, nóng (biểu hiện của áp xe tuyến giáp).
Bên cạnh đó, người bệnh viêm tuyến giáp cấp tính còn có một số triệu chứng lâm sàng khác như: Sốt cao hoặc rét run, khó nuốt, nuốt đau, khàn tiếng. Đi kèm với các biểu hiện cường giáp hoặc suy giáp tùy vào giai đoạn tiến triển của người bệnh. Thông thường, các biểu hiện lâm sàng của bệnh viêm giáp sinh mủ gặp nhiều ở trẻ em hơn người lớn.
Bác sĩ thực hiện một số xét nghiệm để chẩn đoán chính xác hơn nguyên nhân gây bệnh viêm giáp sinh mủ của người bệnh.
Bác sĩ thực hiện chẩn đoán phân biệt bệnh viêm giáp sinh mủ với các bệnh xuất hiện các khối hoặc vùng mô có biểu hiện đau cấp tính tại vị trí tuyến giáp như:
Viêm giáp sinh mủ cấp tính có thể gây ra một số biến chứng, trong đó phổ biến nhất là áp xe, nhiễm trùng khu trú và khó điều trị bằng kháng sinh (2). Bên cạnh đó, còn một số biến chứng tiềm ẩn khác có thể xảy ra, bao gồm:
>>>Xem thêm: Viêm tuyến giáp có nguy hiểm không?
Điều trị viêm giáp sinh mủ cấp tính tập trung vào việc loại bỏ tình trạng nhiễm trùng, giảm các triệu chứng và điều trị nâng đỡ.
Bệnh viêm giáp do nhiễm trùng cấp tính thường do vi khuẩn gây ra nên điều trị bằng kháng sinh là phương pháp được ưu tiên hàng đầu. Nếu tình trạng nhiễm trùng không nghiêm trọng, người bệnh sẽ được bác sĩ kê đơn một số loại kháng sinh đường uống như penicillin, Clindamycin hoặc kết hợp kháng sinh nhóm macrolid và metronidazol. Trường hợp bác sĩ lo ngại vi khuẩn kháng thuốc, các loại kháng sinh mạnh hơn sẽ được sử dụng.
Ngoài đường uống, người bệnh còn có thể cần điều trị kháng sinh bằng đường tiêm tĩnh mạch khi tình trạng nhiễm trùng nặng hơn hoặc người bệnh không thể dùng thuốc uống do tuyến giáp sưng to chèn ép họng, gây đau, khó nuốt.
Dẫn lưu áp xe qua da là một kỹ thuật sử dụng một cây kim nhỏ chích qua da, đưa vào ổ áp xe tuyến giáp để hút hết dịch nhiễm trùng ra khỏi cơ thể với sự hỗ trợ của siêu âm.
Kỹ thuật này có thể thực hiện đồng thời với kỹ thuật chọc hút lấy tế bào tuyến giáp để phục vụ xét nghiệm và lấy mủ để nuôi cấy định danh vi khuẩn và làm kháng sinh đồ. Được thực hiện khi người bệnh có ổ mủ rõ ràng cần được dẫn lưu.
Ngoài ra, kỹ thuật này luôn phải tiến hành song song với kháng sinh vì bản thân kỹ thuật này nếu thực hiện đơn độc sẽ không thể giải quyết được tình trạng nhiễm trùng. Cần được thực hiện bởi các bác sĩ Tâm Anh có tay nghề cao để đảm bảo giải quyết được ổ mủ cho người bệnh.
Phẫu thuật cắt bỏ một phần tuyến giáp hiếm khi được chỉ định. Tuy nhiên, trong trường hợp sử dụng thuốc kháng sinh hay dẫn lưu áp xe qua da không hiệu quả, bướu giáp to chèn ép cổ họng và đường thở của người bệnh, phương pháp phẫu thuật sẽ giúp loại bỏ ổ áp xe cho người bệnh.
>>>Có thể bạn chưa biết: Viêm tuyến giáp có phải mổ không? Khi nào nên tiến hành?
Bên cạnh điều trị nhiễm trùng, tùy vào tình trạng người bệnh, bác sĩ có thể kê đơn thuốc hạ sốt hoặc thuốc giảm đau. Trường hợp người bệnh không thể nuốt thức ăn như bình thường, bác sĩ có thể sử dụng phương pháp nuôi ăn tĩnh mạch hỗ trợ cho đến khi người bệnh khôi phục khả năng nuốt.
Người bệnh có những biểu hiện viêm giáp nói chung, viêm tuyến giáp sinh mủ nói riêng, có thể đến khám, chẩn đoán và điều trị tại Khoa Nội tiết – Đái tháo đường, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM theo địa chỉ:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Bài viết trên đã chia sẻ thông tin tổng quan về bệnh viêm tuyến giáp sinh mủ, một loại viêm giáp hiếm gặp nhưng lại có nguy cơ cướp đi sinh mạng của người bệnh. Mong rằng những thông tin được nêu trong bài viết sẽ hữu ích với bạn đọc.
