Dù đã phát triển hơn 100 năm, xạ trị vẫn còn là phương pháp khá xa lạ với nhiều người Việt Nam. Xạ trị có đau không là một thắc mắc được rất nhiều người bệnh ung thư quan tâm khi được chỉ định phương pháp này, vậy hãy cùng đi tìm lời giải trong bài viết sau.
Bác sĩ CKII Nguyễn Thế Hiển, Trưởng khoa Xạ trị – Khoa học Hạt nhân, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM.
Xạ trị không gây đau trong lúc chiếu tia điều trị ung thư, tuy nhiên, người bệnh có thể đau do một số tác dụng phụ. Tác dụng phụ thường chỉ gặp trên vùng cơ thể được chiếu tia năng lượng. Do đó, người bệnh không cần phải lo lắng khi được chỉ định.
Khi nghe đến phương pháp này, người bệnh thường có tâm lý e dè, lo sợ do nghĩ đến “tia phóng xạ”, nhưng trên thực tế, người bệnh thường không cảm nhận được cảm giác gì trong khi xạ trị, giống như chụp X-quang nhưng với tia năng lượng cao hơn.
Dù không gây đau, nhưng người bệnh có thể gặp một số tác dụng phụ có thể gây đau (ví dụ viêm da, lở loét miệng, đau bụng…). Tuy nhiên, những tác dụng phụ thường không đau nhiều, có thể kiểm soát bằng nhiều cách. Tùy thuộc vào vị trí, cơ quan được chiếu tia điều trị có thể gặp một số phản ứng phụ như:
Xạ trị có thể gây một số tác dụng phụ trên da như viêm da, đỏ da, khô da, bong tróc nhẹ… Tuy nhiên, những vấn đề trên da thường không quá nghiêm trọng. Tia xạ không chỉ tiêu diệt tế bào ung thư, mà cũng ảnh hưởng đến các tế bào bình thường lân cận, đặc biệt tế bào da trong vùng chiếu tia. Mức độ phản ứng trên da có thể dựa trên nhiều yếu tố khác nhau: (1)
Tùy thuộc vào vùng cơ thể được chiếu tia điều trị, người bệnh có thể gặp một số tác dụng phụ như:
Ví dụ, người điều trị ung thư thực quản có thể gặp tình trạng ho, tức ngực, trong khi người điều trị ung thư vòm họng có thể gặp một số triệu chứng như khô miệng, lở miệng. Tác dụng phụ có thể khác nhau ở mỗi người bệnh, thường chỉ mang tính tạm thời, sẽ cải thiện hoặc biến mất sau khi kết thúc điều trị.
Ngoài các tác dụng phụ đến nhanh tại vùng được chiếu tia diệt ung thư, một số tác dụng phụ có thể xuất hiện muộn hơn, có thể cần vài tháng đến vài năm sau điều trị. Ví dụ xơ hóa mô, phù bạch huyết, ung thư thứ phát (tỷ lệ rất thấp).
Cơn đau gây bởi xạ trị thường không nghiêm trọng, không cần dùng thuốc giảm đau. Tùy thuộc vào vị trí chiếu xạ, tác dụng phụ cụ thể mà cách kiểm soát cơn đau có thể khác nhau, ví dụ:
Tuy nhiên, cơn đau của người bệnh ung thư, đặc biệt ở giai đoạn tiến triển thường nghiêm trọng hơn những cơn đau do tác dụng phụ của xạ trị rất nhiều. Do đó, thay vì lo lắng về tác dụng phụ, người bệnh nên tập trung cải thiện sức khỏe tổng thể, thời gian, chất lượng sống bằng nhiều cách như:
Người bệnh nên đến cơ sở y tế, bệnh viện gặp bác sĩ định kỳ theo lịch hẹn tái khám hoặc khi xuất hiện một số triệu chứng bất thường của bệnh, hay tác dụng phụ nghiêm trọng khi điều trị, ví dụ da nhiễm trùng, đỏ sưng lan rộng, sốt… Tuy nhiên, cần phải nhắc lại, những hệ thống và kỹ thuật xạ trị hiện đại đã kiểm soát rất tốt khả năng kiểm soát tia năng lượng, do đó, khả năng xảy ra tác dụng phụ nghiêm trọng không cao.
Xạ trị đã có lịch sử phát triển, không ngừng cải tiến hơn 100 năm, giúp tiêu diệt tế bào ung thư hiệu quả cũng như hạn chế tối đa tổn thương cho mô lành. Do đó, người bệnh nên tin tưởng vào sự phát triển của y học và các bác sĩ, kỹ thuật viên trên hành trình chiến đấu với ung thư.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Trên đây là bài viết giải đáp câu hỏi “xạ trị có đau không?”. Trên thực tế, trong quá trình thực hiện, người bệnh sẽ không cảm thấy đau nhức, nhưng một số tác dụng phụ có thể xuất hiện do tổn thương mô lành gần khối u được chiếu tia năng lượng. Tuy nhiên, các tác dụng phụ này thường không nghiêm trọng, đặc biệt với sự phát triển của các kỹ thuật và thiết bị tiên tiến như hiện nay.
