HPV type 11 là nguyên nhân chủ yếu gây mụn cóc sinh dục hay sùi mào gà và nhiều vấn đề sức khỏe khác ở cả nam và nữ. Vậy, HPV type 11 nguy hiểm như thế nào? Làm thế nào để phòng ngừa type virus phổ biến lây truyền qua đường tình dục này?
Bài viết được tư vấn Y khoa bởi BS Huỳnh Trần An Khương – Quản lý Y khoa vùng 2 Hồ Chí Minh, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC.
BS Huỳnh Trần An Khương – Quản lý Y khoa vùng 2 Hồ Chí MInh, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC cho biết, HPV type 11 có khả năng gây mụn cóc sinh dục, sùi mào gà, u nhú đường hô hấp tái phát. Không chỉ đe dọa sức khỏe người lớn, những người đã từng quan hệ tình dục, mà còn đe dọa sức khỏe trẻ em, những người thân sống xung quanh với nhiều con đường lây truyền gián tiếp.
HPV type (chủng) 11 không phải là chủng HPV nguy cơ cao gây ung thư như 12 type HPV nguy cơ cao, song đây là chủng virus thường gặp nhất, được phát hiện tại hầu hết trong các trường hợp bị lây nhiễm HPV.
Nhìn chung, HPV type 11 không quá nguy hiểm như 12 type HPV nguy cơ cao có khả năng dẫn đến ung thư. Tuy nhiên, loại virus này có khả năng gây mụn cóc sinh dục hay sùi mào gà, ảnh hưởng đến chất lượng sống u nhú đường hô hấp tái phát (RRP).
Không nên coi nhẹ HPV type 11. Không thuộc nhóm HPV nguy cơ cao không có nghĩa rằng chủng HPV này không nguy hiểm. Bệnh nhân sau khi được xác định dương tính với HPV tuýp 11 cần tiếp tục theo dõi tình trạng sức khỏe và nhanh chóng đến bệnh viện kiểm tra khi phát hiện những dấu hiệu bất thường.
Trong số các loại virus thường gặp lây truyền qua đường tình dục, HPV type 11, HPV type 6 và một số type HPV nguy cơ thấp khác như 40, 42, 43, 44, 53, 54, 61, 72, 73, 81 thường ít có khả năng dẫn đến bệnh ung thư nói chung và ung thư cổ tử cung nói riêng. Các bệnh gây ra do HPV type 11 có thể bao gồm:
Có khoảng hơn 200 type HPV nhưng chỉ có một số chủng có thể gây mụn cóc sinh dục. Trong đó, 90% trường hợp mụn cóc sinh dục do HPV túyp 11 và 6 gây ra. Ước tính hằng năm tại Mỹ có hơn 1 triệu trường hợp mụn cóc sinh dục. Mụn cóc sinh dục được biểu hiện bằng các khối u sần nổi trên da, niêm mạc thường thấy tại bộ phận sinh dục. Các mụn cóc có thể mềm hoặc cứng, mọc đơn lẻ hoặc từng chùm.
Mụn cóc sinh dục thường không gây ngứa hoặc đau đớn, đôi khi chỉ gây cảm giác không dễ chịu bởi những khu vực chúng xuất hiện thường là bộ phận nhạy cảm. Khi có dấu hiệu nghi ngờ mắc mụn cóc sinh dục, người bệnh cần đến bệnh viện thăm khám để được chẩn đoán xác định và có phương pháp điều trị phù hợp. Tuyệt đối không chà xát mạnh, làm vỡ nốt mụn cóc vì có thể dẫn đến chảy máu hoặc tăng khả năng viêm nhiễm.
Sùi mào gà là bệnh lây truyền qua đường tình dục phổ biến tại nhiều quốc gia trên thế giới, chủ yếu do HPV type 11 và 6. Bệnh lây truyền chủ yếu do quan hệ không an toàn, ngoài ra còn một số đường lây truyền gián tiếp không qua quan hệ tình dục.
Biểu hiện của bệnh sùi mào gà thường xuất hiện ở bộ phận sinh dục với các nốt sẩn, mụn nhỏ màu hồng nhạt như súp lơ, tập trung ở thân dương vật, bìu (đối với nam giới), ở môi lớn, môi bé, âm hộ, âm đạo (ở nữ giới). Sùi mào gà cũng có thể tồn tại xung quanh hậu môn, hầu, họng…
Sùi mào gà ít khi khiến người bệnh đau đớn hoặc khó chịu. Đa số các trường hợp, bệnh nhân tình cờ phát hiện. Số ít trường hợp có đau đớn, ngứa ngáy hay xuất huyết khi quan hệ. Hiện vẫn chưa có phương pháp xét nghiệm tầm soát sùi mào gà, bệnh nhân có tổn thương nghi ngờ bệnh cần đến bác sĩ để được thăm khám.
U nhú đường hô hấp tái phát (hay RRP) thường hiếm gặp, do mẹ nhiễm HPV và lây sang con trong quá trình sinh nở. RRP thường lành tính. Trẻ bị RRP thường có các nốt sùi hình thành trong cổ họng hoặc đường hô hấp. Tại Hoa Kỳ, mỗi năm có khoảng 80 – 1.500 ca (khoảng 3,6 – 4,3% trường hợp trên tổng số 100.000 trẻ sơ sinh).
Trẻ bị RRP thường khóc khàn, thở khò khè. Trẻ lớn thường khàn tiếng, khó phát âm, thở rít. Những trường hợp RRP nặng có thể gây tắc nghẽn đường thở. RRP được chẩn đoán bằng phương pháp nội soi thanh quản và sinh thiết. Nội soi thanh quản giúp định vị khối u, sau đó sử dụng sinh thiết để chẩn đoán xác định. Phương pháp điều trị RRP thường dùng là phẫu thuật để loại bỏ u nhú.
Nhiều người nghĩ rằng, HPV type 11 chỉ lây truyền qua quan hệ tình dục, khi quan hệ không sử dụng biện pháp an toàn. ĐÚNG nhưng CHƯA ĐỦ. Thực tế, HPV type 11 nói riêng và các type HPV khác có thể lây truyền thông qua các con đường gián tiếp như:
Xác xuất nhiễm HPV trung bình ở nam giới trong suốt cuộc đời là 91%, trong khi nữ giới là 85%. Ngoài ra, nam giới có khả năng lây nhiễm và tái nhiễm HPV cao hơn nữ giới.
Cứ 5 phụ nữ 50 tuổi thì có ít nhất 4 người nhiễm HPV. 1 trong 3 nam giới 15 tuổi nhiễm ít nhất 1 loại HPV và 1 trong 8 phụ nữ mắc mụn cóc sinh dục trước năm 50 tuổi. 10% dân số sẽ mắc mụn cóc sinh dục ít nhất 1 lần trong 25 năm quan hệ tình dục.
Các phương pháp chẩn đoán HPV thường phổ biến ở nữ giới. Hiện nam giới vẫn chưa có phương pháp chẩn đoán HPV nào được công nhận và sử dụng rộng rãi. Một số phương pháp xét nghiệm HPV phổ biến ở nữ giới gồm:
Mụn cóc sinh dục có thể được điều trị hiệu quả bằng 1 trong 3 cách: Đóng băng bằng ni tơ lỏng, phẫu thuật và đốt bằng tia laser. Trong đó, đóng băng bằng ni tơ lỏng phù hợp với tình trạng mụn cóc nhẹ, là một phương pháp điều trị an toàn, hiệu quả, ít gây đau đớn cho bệnh nhân. Còn đốt mụn bằng tia laser thường sử dụng cho các trường hợp mụn nặng, nhiều, phức tạp. Ưu điểm của phương pháp là loại bỏ các nốt mụn hiệu quả và ngăn nguy cơ lây lan sang các cơ quan khác.
Tuy nhiên, đây là các phương pháp điều trị ngoài da, không thể tác động đến HPV type 11 trong cơ thể. Dù điều trị hết các nốt mụn cóc trên da, người bệnh cũng cần tiếp tục theo dõi tình trạng sức khỏe của cơ thể, khi phát hiện dấu hiệu nghi ngờ tái nhiễm cần đến bệnh viện thăm khám ngay.
Sùi mào gà là bệnh phổ biến ở nam, nữ và có rất nhiều phương pháp điều trị. Chẳng hạn như điều trị bằng thuốc Podophyllotoxin. Đây là loại thuốc được sử dụng điều trị các nốt sùi ngoài da thay biện pháp áp lạnh. Ngoài ra, một số phương pháp điều trị vật lý khác gồm nạo, đốt điện, cắt laser C02… Trong đó, laser C02 được sử dụng phổ biến do ít gây chảy máu và giữ được cấu trúc giải phẫu.
Tùy thuộc vào tình trạng sùi mào gà của mỗi bệnh nhân mà các bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp phù hợp. Tuyệt đối không tự ý điều trị sùi mào gà tại nhà khi không có sự thăm khám và chỉ định của bác sĩ, vì có thể khiến bệnh nặng hơn, tăng nguy cơ viêm nhiễm và cả lây nhiễm cho những người xung quanh.
Để điều trị u nhú đường hô hấp tái phát cần phẫu thuật cắt papilloma tại chỗ. Để nâng cao hiệu quả điều trị, các bác sĩ thường sẽ chỉ định sử dụng kết hợp phương pháp điều trị phẫu thuật và phương pháp điều trị hỗ trợ.
Bên cạnh xây dựng thói quen sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục, quan hệ chung thủy 1 vợ 1 chồng, vệ sinh sạch sẽ bộ phận sinh dục sau khi quan hệ, không dùng chung đồ dùng cá nhân với người khác,… tiêm vắc xin được đánh giá là phương pháp an toàn, hiệu quả phòng ngừa HPV type 11 và các type HPV khác nói chung.
Hiện Việt Nam có 2 loại vắc xin phòng HPV là vắc xin Gardasil và Gardasil 9 của Mỹ. Hai loại vắc xin có sự khác biệt về đối tượng, độ tuổi chỉ định và khả năng phòng ngừa.
Vắc xin Gardasil (Mỹ)
Phòng ngừa 4 type HPV 11, 6, 16 và 18. Vắc xin được chỉ định cho trẻ em gái và phụ nữ từ 9-26 tuổi với lịch tiêm như sau:
Vắc xin Gardasil 9 (Mỹ)
Phòng ngừa 9 type HPV 11, 6, 16, 18, 31, 33, 45, 52 và 58 gây ung thư cổ tử cung, ung thư âm hộ, ung thư âm đạo, ung thư hậu môn, ung thư hầu họng, ung thư dương vật, các tổn thương tiền ung thư, loạn sản… với hiệu quả bảo vệ trên 90%. Vắc xin Gardasil 9 được chỉ định cho cả nam và nữ từ 9-45 tuổi.
Trong đó, người từ tròn 9 tuổi đến dưới 15 tuổi tại thời điểm tiêm lần đầu tiên:
Nếu mũi 2 tiêm cách mũi 1 < 5 tháng, cần tiêm mũi 3 cách mũi 2 ít nhất 3 tháng.
Người từ tròn 15 tuổi đến 45 tuổi tại thời điểm tiêm lần đầu tiên:
KHÔNG. Hiện chưa có nhiều dữ liệu chứng tỏ HPV type 11 và các type HPV nguy cơ thấp khác có khả năng gây ung thư ở nam và nữ. Tuy nhiên, khi được xác định nhiễm HPV type 11, người bệnh cần thường xuyên theo dõi tình trạng sức khỏe, để sớm phát hiện các dấu hiệu bất thường, từ đó có phương pháp điều trị sớm mang lại hiệu quả cao.
CÓ THỂ. Phần lớn các trường hợp nhiễm HPV có thể tự đào thải trong vòng 2 năm. Một số trường hợp HPV không thể tự đào thải dẫn đến các bệnh mụn cóc sinh dục, sùi mào gà.
Các bệnh mụn cóc sinh dục, sùi mào gà, u nhú đường hô hấp tái phát do HPV type 11 gây ra phần lớn đã có phương pháp điều trị hiệu quả. Tuy nhiên, đây là các phương pháp điều trị các tổn thương ngoài da, mà không điều trị tận gốc virus trong cơ thể. Do đó, người bệnh vẫn có thể tái nhiễm nhiều lần, đặc biệt là những người có thói quen quan hệ tình dục không an toàn hay có nhiều bạn tình.
Để được tư vấn các vấn đề liên quan đến vắc xin phòng HPV cho trẻ em và người lớn, đặt lịch tiêm, Quý khách vui lòng liên hệ Hotline 028 7102 6595, fanpage trungtamtiemchungvnvc, hoặc đến trực tiếp các trung tâm VNVC trên toàn quốc.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Nếu được chẩn đoán xác định nhiễm HPV type 11, người bệnh không nên quá hoang mang vì đây là type virus nguy cơ thấp có khả năng gây mụn cóc sinh dục, sùi mào gà, u nhú đường hô hấp. Người bệnh cần tuân thủ theo hướng dẫn điều trị của bác sĩ, bổ sung đầy đủ dinh dưỡng, duy trì lối sống lành mạnh, đồng thời tiêm vắc xin phòng HPV để ngăn nguy cơ mắc các chủng HPV khác.
