Viêm mũi là tình trạng mũi bị sưng, viêm, thường dẫn tới nghẹt mũi và chảy nước mũi. Chứng viêm mũi tuy không nguy hiểm đến tính mạng song ảnh hưởng đến sinh hoạt, học tập và làm việc. Nhiều bệnh nhân thắc mắc rằng liệu bệnh viêm mũi có lây không, và làm thế nào để phòng tránh lây nhiễm viêm mũi. Cùng theo dõi bài viết dưới đây!
Hầu hết các bệnh viêm mũi không lây – như viêm mũi dị ứng, viêm mũi vận mạch hay chứng viêm mũi không do nhiễm trùng đều không lây từ người sang người. Riêng bệnh viêm mũi do vi khuẩn, virus có khả năng lây lan qua đường hô hấp (thông qua nước bọt, giọt bắn…).
Viêm mũi dị ứng là bệnh không lây. Viêm mũi dị ứng là tình trạng niêm mạc mũi bị sưng, viêm gây ra bởi tác nhân ở bên ngoài môi trường gây nên. Khi tiếp xúc với các yếu tố gây dị ứng như bụi, phấn hoa hay lông của vật nuôi, cơ thể người sẽ sinh ra kháng thể IgE khiến tế bào mast giải phóng histamin và các chất trung gian gây viêm mũi cùng các triệu chứng đặc trưng như ngạt mũi, chảy nước mũi, ngứa mũi, hắt hơi liên tục…
Viêm mũi vận mạch không có tính lây truyền từ người sang người. Đây là một hội chứng viêm mũi thuộc nhóm viêm mũi không dị ứng (Non-allergic rhinitis – NAR), trong đó người bệnh xuất hiện tình trạng nghẹt mũi, chảy nước mũi mạn tính nhưng không phải do các tác nhân gây dị ứng, không do virus/vi khuẩn gây nhiễm trùng đường hô hấp và cũng không xác định được nguyên nhân rõ ràng sau khi đã thực hiện các chẩn đoán phân biệt.
Nguyên nhân gây nên viêm mũi vận mạch chưa rõ ràng, song có thể do sự rối loạn ở niêm mạc mũi giữa các dây thần kinh giao cảm, đối giao cảm và thụ cảm. Trong đó:
Sự rối loạn giữa các dây thần kinh giao cảm, đối giao cảm sẽ khiến tuyến dưới niêm mạc mũi tiết chất nhầy và làm gia tăng tính thấm ở thành mạch gây viêm sưng niêm mạc mũi. Ngoài ra, các tế bào thụ cảm ánh sáng loại C của dây thần kinh sinh ba và các peptit thần kinh cảm giác cũng góp phần khiến tế bào mast thoái hoá, kích thích phản ứng ngứa niêm mạc mũi và hắt hơi ở bệnh nhân viêm mũi vận mạch.
Viêm mũi không do nhiễm trùng (non-infectious rhinitis) cũng là một bệnh viêm mũi không có tính lây truyền. Đây là một thuật ngữ chỉ tình trạng mũi sưng viêm không do các tác nhân vi khuẩn hay virus gây nên mà do những nguyên nhân như lệch vách ngăn mũi bẩm sinh, khiếm khuyết mô cuốn mũi (do bẩm sinh hoặc do phẫu thuật), thay đổi hormone, chênh lệch áp suất khí quyển, viêm mũi do sử dụng một số loại thuốc…
Viêm mũi do virus cúm, vi khuẩn là bệnh viêm mũi có lây truyền từ người sang người thông qua dịch tiết đường hô hấp hoặc tiếp xúc qua bề mặt đồ vật chứa giọt bắn của người mang virus, vi khuẩn. Tác nhân chính gây bệnh gồm có: các chủng virus cúm, virus Rhino, virus Corona, virus RSV (virus hợp bào hô hấp)… (1)
Virus, vi khuẩn khi xâm nhập vào cơ thể sẽ tấn công lớp niêm mạc mũi, họng dẫn tới mũi sưng viêm, chảy nước mũi, ngạt mũi, hắt hơi cùng các triệu chứng viêm đường hô hấp trên như: ho, đau đầu, sốt, mệt mỏi, đau họng, cơ thể đau nhức… Nếu không được điều trị kịp thời, viêm mũi do virus hoặc vi khuẩn có thể gây biến chứng viêm xoang, viêm tai giữa, viêm phổi, khó thở… đặc biệt với người già, người có bệnh nền, mắc bệnh đường hô hấp, trẻ em.
Người bị viêm mũi dị ứng, viêm mũi vận mạch hoặc viêm mũi không do nhiễm trùng đều không cần cách ly, bởi bệnh không lây qua đường tiếp xúc thông thường và đường hô hấp. Trường hợp bệnh nhân viêm mũi do nhiễm virus hoặc vi khuẩn thì nên cách ly để hạn chế lây lan virus, vi khuẩn cho người khác, đặc biệt là người già, người có bệnh nền, trẻ em, phụ nữ có thai…
Bệnh viêm mũi do virus, vi khuẩn có thể lây qua các loại dịch tiết đường hô hấp hoặc tiếp xúc, do đó bệnh nhân cách ly cần chú ý một số điều như sau: (2)
Có. Trẻ em có thể bị lây nhiễm viêm mũi do virus, vi khuẩn khi tiếp xúc với người mang mầm bệnh. Đặc biệt khi hệ miễn dịch của trẻ vẫn còn non nớt và chưa hoàn thiện so với người lớn, virus và vi khuẩn gây bệnh có thể gây nên những biến chứng nghiêm trọng như: viêm họng, viêm phế quản dẫn tới viêm phổi… nếu không được điều trị kịp thời.
Để phòng tránh nguy cơ lây nhiễm virus, vi khuẩn gây viêm mũi, cần lưu ý một số điều như sau:
Khi mũi sưng viêm, hắt hơi liên tục, nghẹt mũi, chảy nước mũi… không thuyên giảm sau 3-5 ngày, hoặc có triệu chứng ho khan, sốt, viêm họng… bệnh nhân cần nhanh chóng đi khám để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, ngăn ngừa biến chứng cũng như hạn chế lây lan virus, vi khuẩn cho người khác.
Để đặt lịch tư vấn, thăm khám viêm mũi và các bệnh lý khác, mời quý khách đặt lịch tại Khoa Tai – Mũi – Họng Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
“Bệnh viêm mũi có lây không?” là thắc mắc của nhiều bệnh nhân khi xuất hiện tình trạng mũi sưng viêm, hắt hơi liên tục đi kèm với nghẹt mũi và chảy nước mũi. Trong các bệnh viêm mũi thì viêm mũi dị ứng, viêm mũi vận mạch và viêm mũi không do nhiễm trùng là các bệnh không lây, còn viêm mũi do virus, vi khuẩn có lây qua tiếp xúc hoặc qua đường hô hấp. Nên giữ vệ sinh cá nhân sạch sẽ, đeo khẩu trang thường xuyên, cũng như nâng cao hệ miễn dịch để phòng tránh nguy cơ lây nhiễm virus, vi khuẩn.
