Ung thư vòm họng có lây không? Bệnh có thể lây qua đường nào?

Ung thư vòm họng không thường gặp nhưng gây biến chứng nghiêm trọng trong việc ăn uống và nghe nói. Vậy ung thư vòm họng có lây không? Bệnh có thể lây qua đường nào? Bài viết dưới đây, bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Trần Anh Thư, khoa Ung Bướu, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM sẽ lưu ý người bệnh một số thông tin về căn bệnh này.

Ung thư vòm họng có lây không?

Ung thư vòm họng không lây nhiễm từ người mắc bệnh sang người khỏe mạnh qua con đường tiếp xúc thông thường. Bệnh chỉ có thể được lây gián tiếp bởi tình trạng nhiễm virus HPV (virus gây u nhú ở người) làm tăng nguy cơ mắc bệnh. HPV là virus được lây truyền chủ yếu qua con đường quan hệ tình dục không an toàn hoặc quan hệ bằng miệng (oral sex).

Bệnh ung thư vòm họng lây qua đường nào?

Vì không phải là bệnh truyền nhiễm nên ung thư vùng vòm họng không thể lây truyền trực tiếp từ người sang người, chỉ ghi nhận rất ít trường hợp mắc ung thư do ghép tạng của người từng mắc ung thư. Bệnh xâm lấn và di căn qua 3 đường, bao gồm: (1)

• Tại vùng: Ung thư lan truyền từ nơi bắt đầu sang cơ quan lân cận.
• Hệ thống bạch huyết: Ung thư xâm nhập vào hệ thống bạch huyết, di chuyển qua mạch bạch huyết đến cơ quan khác của cơ thể.
• Máu: Ung thư xâm nhập vào máu, di chuyển qua mạch máu và hình thành khối u ở cơ quan khác trong cơ thể.

Nguyên nhân ung thư vòm họng

Nguyên nhân ung thư vòm họng vẫn chưa được xác định rõ. Hiện, y văn nhận thấy có một số yếu tố nguy cơ gây bệnh, bao gồm:

1. Nhiễm virus Epstein-Barr

Virus Epstein-Barr (EBV) được biết đến gây bệnh tăng bạch cầu đơn nhân và nhiều bệnh ung thư khác như lymphoma, ung thư dạ dày và ung thư vòm họng.

Nhiễm virus epstein-barr (EBV) rất phổ biến trên toàn thế giới, đặc biệt ở trẻ em. Tuy nhiên, người bệnh chỉ nhiễm virus Epstein-Barr thôi không có nghĩa chắc chắn dẫn đến ung thư ở vòm họng, vì nhiễm virus này rất phổ biến và loại ung thư này không thường gặp. Mặc dù, 90%-95% số người nhiễm EBV trên toàn cầu nhưng chỉ có khoảng 1% người sẽ phát triển thành ung thư.

Điều này có thể do sự tác động của yếu tố khác như gen hoặc do thói quen sinh hoạt làm ảnh hưởng đến việc cơ thể phản ứng với virus Epstein-Barr góp phần gây bệnh.

Ngoài ra, DNA của virus Epstein-Barr có thể được tìm thấy trong tế bào ung thư và cả tiền ung thư ở máu người bệnh. Vì vậy, mối quan hệ giữa virus Epstein-Barr và căn bệnh này vẫn đang nghiên cứu và được xem như một trong số yếu tố nguy cơ gây bệnh.

2. Nhiễm Human Papilloma Virus (HPV)

Virus u nhú ở người (HPV) là nhóm gồm hơn 150 loại virus. Người nhiễm một số type HPV có thể gây ra bệnh ung thư, gồm: ung thư cổ tử cung, ung thư dương vật, ung thư hốc miệng,…

3. Một số loại thực phẩm

Người có chế độ ăn nhiều thực phẩm muối sẽ tác động virus Epstein-Barr làm tăng nguy cơ gây ung thư. Thực phẩm được bảo quản bằng cách ướp muối có thể tạo ra Nitrosamine làm biến đổi DNA. Khi DNA bị biến đổi sẽ thay đổi khả năng kiểm soát sự phát triển và sinh sản của tế bào và tăng nguy cơ mắc bệnh. Mặt khác, với chế độ ăn nhiều hạt, đậu, trái cây và rau quả tươi, ít sản phẩm từ sữa và thịt có thể giúp giảm nguy cơ gặp phải căn bệnh ung thư này.

4. Chủng tộc

Ung thư vòm họng phổ biến ở người gốc Châu Á, đặc biệt miền nam Trung Quốc. (2)

5. Giới tính

Nam giới có nguy cơ mắc cao hơn nữ giới.

6. Các yếu tố nguy cơ khác

Một số hóa chất bạn gặp trong môi trường sinh hoạt có tác động làm tăng nguy cơ mắc bệnh, gồm:

• Yếu tố hóa học: thuốc lá, rượu bia
• Chất hóa học gây ung thư trong môi trường làm việc:
  • Formaldehyde.
  • Amiante.
  • Hạt gỗ.
  • Hạt kim loại.
  • Hạt than.
  • Khói.

Phòng ngừa căn bệnh ung thư này như thế nào?

Hiện không có cách chắc chắn phòng ngừa căn bệnh này. Một số cách giảm nguy cơ gây bệnh, bao gồm: (5)

• Tránh thuốc lá và rượu: việc sử dụng thuốc lá và rượu đều liên quan đến nhiều bệnh ung thư và vấn đề sức khỏe khác.
• Tránh lây nhiễm một số virus làm tăng nguy cơ mắc ung thư ở vòm họng như:
  • Virus Epstein-Barr (EBV): lan truyền qua đường nước bọt, quan hệ tình dục, truyền máu và ghép tạng. Hiện tại chưa có vaccin ngừa nhiễm EBV.
  • Virus gây u nhú ở người (HPV): lan truyền qua đường quan hệ tình dục. Hiện đã có vaccin ngừa nhiễm một số type HPV nguy cơ cao gây bệnh ung thư.
• Tránh một số loại thực phẩm muối chua để giữ lâu như: cá muối, thịt muối,…
• Thực hiện việc tầm soát ung thư vòm họng định kỳ nếu bạn có nhiều yếu tố nguy cơ gây bệnh nêu trên.

Câu hỏi thường gặp

1. Bệnh ung thư vòm họng có lây qua đường nước bọt không?

Bệnh ung thư vòm họng không có nguy cơ lây qua đường nước bọt. Thực tế, ung thư không lây từ người này sang người khác khi hít thở chung bầu không khí, sinh hoạt và ăn uống chung. Tuy nhiên, một trong những nguyên nhân gây bệnh là nhiễm Epstein-Barr virus (EBV) – virus có thể lây truyền qua đường nước bọt. Mặc dù, 90%-95% số người nhiễm EBV trên toàn cầu nhưng chỉ có khoảng 1% người phát triển thành ung thư. (3)

2. Quan hệ tình dục bằng miệng có nguy cơ mắc bệnh không?

Quan hệ tình dục bằng miệng có thể tăng nguy cơ bị ung thư nếu người bệnh nhiễm virus HPV (Human Papillomavirus). Virus HPV thường lây truyền qua đường tình dục. Người nhiễm HPV có nguy cơ mắc bệnh cao gấp 1,8 lần so với người không nhiễm HPV.

Giống tất cả bệnh ung thư khác, đây là căn bệnh cần được chẩn đoán càng sớm và càng chính xác càng tốt. Điều này giúp tăng cơ hội điều trị thành công và vẫn duy trì chất lượng cuộc sống của người bệnh, gồm cả khả năng nói và nuốt. Thông qua bài “Ung thư vòm họng có lây không? Bệnh có thể lây qua đường nào?” hy vọng người bệnh hiểu rõ hơn về sự lan truyền của ung thư. Đồng thời, người bệnh khi xuất hiện triệu chứng nghi ngờ của ung thư, hãy đến gặp bác sĩ khoa Ung Bướu, BVĐK Tâm Anh để được khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời.