U sọ hầu ở trẻ em có ảnh hưởng trực tiếp đến trí não của trẻ, tiềm ẩn nguy cơ gây ra biến chứng nguy hiểm. Vậy, dấu hiệu u sọ hầu trẻ em là gì? Chẩn đoán và điều trị bệnh bằng cách nào hiệu quả?
U sọ hầu ở trẻ em là bệnh lý thần kinh ít phổ biến, được đặc trưng bởi sự hình thành khối u với phần rắn và phần nang chứa đầy dịch. Trong não, u sọ hầu thường có xu hướng hình thành ở khu vực gần tuyến yên và vùng dưới đồi (vùng não kết nối với tuyến yên thông qua các dây thần kinh).
U sọ hầu thường là khối u lành tính, không xâm lấn sang các vùng khác trong não hoặc các bộ phận khác trong cơ thể. Tuy nhiên, nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, khối u sọ hầu có thể phát triển kích thước, gây chèn ép mô não xung quanh (bao gồm tuyến yên, phần giao thoa thị giác và dây thần kinh thị giác). Khối u sọ hầu trẻ em thường được phát hiện trong độ tuổi từ 5 đến 14 tuổi; trẻ dưới 2 tuổi cũng có thể mắc bệnh nhưng ít phổ biến hơn.
Tùy thuộc vào vùng não bị ảnh hưởng bởi khối u và thể trạng của từng trẻ, triệu chứng u sọ hầu có thể khác nhau. Một số triệu chứng của bệnh u sọ hầu trẻ em thường gặp bao gồm: (1)
Lưu ý:
Nhìn chung, bệnh u sọ hầu ở trẻ em bắt nguồn từ sự bất thường về cấu trúc và hoạt động của tế bào não. Nguyên do làm thay đổi cấu trúc và quá trình phát triển của tế bào não vẫn chưa được xác định cụ thể. Một số trường hợp mắc bệnh có thể liên quan đến tình trạng biến đổi gen hoặc xuất hiện nhiễm sắc thể bất thường.
U sọ hầu ở trẻ em thường là khối u lành tính với tốc độ phát triển chậm nên tiên lượng bệnh có thể khả quan nếu được chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời. Tuy nhiên, mọi bất thường ở não bộ đều tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ nhỏ
Khối u sọ hầu không được điều trị có thể tiến triển gia tăng kích thước, chèn ép mô não và các cấu trúc thần kinh quan trọng, tiềm ẩn nguy cơ gây ra biến chứng nguy hiểm. Thế nên, phụ huynh cần sớm đưa trẻ đến bệnh viện để bác sĩ thăm khám và chẩn đoán mức độ nguy hiểm của khối u sọ hầu.
Tiên lượng bệnh u sọ hầu ở trẻ em thường tương đối khả quan, tỷ lệ duy trì sự sống sau 10 năm (và có thể hơn) đạt khoảng 80 – 90%. Tuy nhiên, tiên lượng bệnh u sọ hầu có thể khác nhau ở mỗi trường hợp, tùy thuộc vào các yếu tố như thời điểm được chẩn đoán, phương pháp điều trị, vị trí và kích thước khối u, thể trạng của trẻ… Phụ huynh cần trao đổi với bác sĩ để được tư vấn chi tiết về tiên lượng bệnh u sọ hầu trẻ em.
Khi nghi ngờ trẻ có các dấu hiệu của bệnh u sọ hầu, phụ huynh cần sớm đưa trẻ đến bệnh viện để được thăm khám. Tại bệnh viện, bác sĩ tiến hành thăm khám lâm sàng để ghi nhận các triệu chứng đặc hiệu (nếu có), đánh giá phản xạ, lực cơ, chuyển động mắt, khả năng phối hợp… Sau đó, để có đủ cơ sở đưa ra chẩn đoán bệnh u sọ hầu, bác sĩ có thể chỉ định cho trẻ em thực hiện một số xét nghiệm, kỹ thuật cận lâm sàng như:
Tùy thuộc vào từng trường hợp, bác sĩ sẽ cân nhắc đưa ra phác đồ điều trị phù hợp với tình trạng bệnh u sọ hầu ở trẻ em. Để tối ưu hiệu quả điều trị, bác sĩ cần đánh giá được mức độ ảnh hưởng của khối u sọ hầu đối với các cấu trúc quan trọng trong não như tuyến yên, dây thần kinh thị giác, vùng dưới đồi… Phác đồ điều trị u sọ hầu trẻ em có thể áp dụng một hoặc kết hợp các phương pháp khác nhau, ví dụ: (2)
Để loại bỏ khối u sọ hầu, bác sĩ có thể cân nhắc chỉ định cho trẻ thực hiện phẫu thuật não. Mục tiêu của quá trình phẫu thuật là loại bỏ càng nhiều tế bào khối u sọ hầu càng tốt, đồng thời bảo toàn mô não khỏe mạnh để tránh gây ảnh hưởng đến chức năng của não.
U sọ hầu thường có xu hướng hình thành tại các cấu trúc não quan trọng, có thể gây trở ngại cho bác sĩ trong quá trình phẫu thuật. Hiện nay, với sự phát triển vượt bậc của y học hiện đại, hiệu quả loại bỏ khối u bằng cách phẫu thuật đã được nâng cao, đồng thời giảm thiểu nguy cơ làm tổn thương mô não khỏe mạnh nhờ vào sự hỗ trợ đắc lực của hệ thống máy móc tiên tiến.
Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là cơ sở y tế tiên phong ứng dụng đồng bộ các công nghệ tiên tiến tích hợp AI vào mổ điều trị các bệnh lý sọ não – cột sống – thần kinh, bao gồm kính vi phẫu ứng dụng chức năng chụp huỳnh quang 3D thế hệ mới nhất, định vị thần kinh Neuro-Navigation, Robot mổ não Modus V Synaptive (đã phẫu thuật thành công hơn 100 ca bệnh chỉ sau 1 năm triển khai)…
Khoa Phẫu thuật Thần kinh, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh còn là nơi quy tụ đội ngũ bác sĩ đầu ngành trong lĩnh vực phẫu thuật thần kinh, được đầu tư trang bị máy móc chẩn đoán hình ảnh tiên tiến, giúp nâng cao tính chính xác của kết quả chẩn đoán, ví dụ như hệ thống chụp MRI 1,5 – 3 Tesla, hệ thống chụp CT 768 lát cắt, CT 1975 lát cắt, CT 100,000 lát cắt, hệ thống chụp PET/CT, máy chụp mạch DSA…
Qua đó, Hệ thống BVĐK Tâm Anh đã chẩn đoán, điều trị, phẫu thuật hiệu quả cho hàng nghìn trường hợp u não, hạn chế tối đa nguy cơ gặp biến chứng.
Trên thực tế, hóa trị thường không phải phương pháp ưu tiên trong phác đồ điều trị u sọ hầu. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bác sĩ có thể cân nhắc chỉ định cho trẻ thực hiện hóa trị để điều trị khối u sọ hầu nhiều u nang hoặc điều trị khối u tái phát.
Phương pháp phẫu thuật có thể chỉ loại bỏ được một phần khối u sọ hầu hình thành ở vùng não khó tiếp cận, chèn ép cấu trúc não quan trọng. Trong trường hợp này, bác sĩ có thể cân nhắc chỉ định xạ trị để điều trị khối u sọ hầu ở trẻ em đã được loại bỏ một phần sau phẫu thuật. Bác sĩ cũng có thể cân nhắc chỉ định phương pháp xạ trị nội nang để điều trị khối u sọ hầu chứa nhiều u nang.
Tuy nhiên, để tránh ảnh hưởng đến sự phát triển của các tế bào não, bác sĩ có thể trì hoãn chỉ định điều trị u sọ hầu bằng phương pháp xạ trị đối với trẻ nhỏ dưới 3 tuổi.
Để điều trị khối u sọ hầu dạng nhú, bác sĩ có thể chỉ định cho người bệnh thực hiện liệu pháp nhắm mục tiêu. Liệu pháp nhắm mục tiêu tập trung vào việc triệt tiêu tế bào khối u bằng cách sử dụng các loại thuốc đặc hiệu.
Tùy thuộc vào phân loại khối u sọ hầu tái phát (nang hay rắn), bác sĩ sẽ cân nhắc chỉ định phác đồ điều trị phù hợp. Trong đó, phác đồ điều trị u sọ hầu tái phát rắn có thể là xạ trị, phẫu thuật hoặc kết hợp cả hai phương pháp. Mặt khác, xạ trị hoặc hóa trị nội nang có thể được bác sĩ chỉ định để điều trị u sọ hầu tái phát nhiều nang. Ở một số ít trường hợp khác, bác sĩ có thể chỉ định liệu pháp nhắm mục tiêu để điều trị u sọ hầu tái phát.
Một số biến chứng u sọ hầu ở trẻ em có thể xảy ra bao gồm:
Tính đến thời điểm hiện tại, vẫn chưa có biện pháp phòng ngừa bệnh u sọ hầu trẻ em do nguyên nhân gây bệnh chưa được xác định cụ thể. Biện pháp tối ưu giúp bảo vệ sức khỏe của trẻ nhỏ bị u sọ hầu là chẩn đoán và điều trị bệnh ở giai đoạn sớm. Thế nên, ngay khi phát hiện dấu hiệu bất thường nghi ngờ u sọ hầu, phụ huynh nên sớm đưa trẻ đến bệnh viện để bác sĩ thăm khám và điều trị kịp thời.
Để đặt lịch thăm khám, điều trị bệnh tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Bài viết đã cung cấp những thông tin về bệnh u sọ hầu ở trẻ em. Mặc dù u sọ hầu trẻ em là bệnh ít phổ biến, nhưng phụ huynh không nên chủ quan, do bệnh lý thần kinh này có thể ảnh hưởng đến quá trình phát triển trí não của trẻ, thậm chí đe dọa tính mạng.
