Tụ máu não ở người già: Dấu hiệu, nguyên nhân, chẩn đoán và điều trị

Tụ máu não ở người già có thể gây nguy hiểm nếu không được chữa trị kịp thời bằng các kỹ thuật như dùng thuốc, can thiệp mạch, phẫu thuật…

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tụ máu não ở người già thường xuất hiện ở người trên 60 tuổi. Phát hiện sớm tình trạng tụ máu não ở người cao tuổi có thể giúp gia tăng tỷ lệ chữa trị thành công, hạn chế biến chứng nguy hiểm. Vậy, dấu hiệu nhận biết tụ máu não ở người già là gì? Chẩn đoán và điều trị bằng cách nào?

Tụ máu não là gì?

Tụ máu não là sự tổn thương ở não, xảy ra khi xuất hiện các khối máu tụ do mạch máu lớn trong não bị vỡ, bao gồm tụ máu trong nhu mô não, tụ máu dưới hoặc ngoài màng cứng. Trong đó, tình trạng tụ máu não dưới màng cứng thường xảy ra phổ biến ở người cao tuổi (trên 60 tuổi). (1)

Các tác động gây chấn thương vùng đầu hoặc đột quỵ xuất huyết não đều tồn tại nguy cơ gây tụ máu não. Ví dụ, tụ máu não dưới màng cứng có thể xảy ra khi vùng đầu bị tổn thương gây xuất huyết ở khu vực lân cận hoặc bên trong khoang dưới màng cứng. Khi đó, khối máu tụ có thể chèn ép nhu mô não và gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho người bệnh. Nguy cơ bị tụ máu não có thể gia tăng ở một số đối tượng cụ thể, bao gồm:

• Người cao tuổi trên 60 tuổi.
• Người lạm dụng rượu, bia, chất kích thích.
• Người bệnh đang sử dụng các loại thuốc làm loãng máu như aspirin, warfarin…
• Người dễ bị chấn thương vùng đầu.

Nếu không sớm phát hiện và can thiệp điều trị kịp thời, tụ máu não ở người già  có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm hoặc thậm chí tử vong. Tụ máu não ở người già có các triệu chứng liên quan. Phát hiện sớm dấu hiệu này là yếu tố quan trọng góp phần gia tăng hiệu quả chữa trị.

Dấu hiệu tụ máu não ở người già

Nếu tụ máu não ở người có tuổi là do chấn thương, thì sau các dấu hiệu thường không biểu hiện rõ ràng trong thời gian đầu. Thống kê cho thấy, các dấu hiệu tụ máu não thường xuất hiện sau khi người bệnh bị chấn thương vùng đầu từ 2 – 3 tuần (cũng có trường hợp là sau vài tháng đến một năm). Hoặc, dấu hiệu tụ máu não ở người già cũng có thể bị nhầm lẫn với các bệnh lý sa sút trí tuệ, thiếu máu não thoáng qua…

Đối với các trường hợp tụ máu não ở người già do đột quỵ xuất huyết não, vỡ phình, dị dạng mạch máu não thì các biểu hiện thường diễn ra nhanh hơn. Theo thời gian, áp lực của khối máu tụ lên não sẽ tăng dần và gây ra một số triệu chứng như:

• Đột ngột đau đầu dữ dội.
• Buồn nôn, nôn ói.
• Buồn ngủ bất thường.
• Lú lẫn, chóng mặt.
• Đồng tử 2 bên mắt có kích thước không bằng nhau.
• Yếu liệt một vùng hoặc một bên của cơ thể.
• Suy giảm trí nhớ, mất trí nhớ tạm thời.
• Gặp khó khăn trong việc di chuyển.
• Thường xuyên thay đổi tâm trạng.
• Mũi, tai có hiện tượng chảy dịch hoặc máu.

Nếu không kịp thời điều trị, lượng máu tụ nội sọ tăng cao có thể gây chèn ép không gian giữa hộp sọ và não. Khi đó, các triệu chứng tụ máu não ở người cao tuổi có thể biểu hiện nghiêm trọng hơn như hôn mê, mất ý thức, co giật… Do đó, để hạn chế nguy cơ xảy ra các biến chứng nguy hiểm, người cao tuổi cần lưu ý các dấu hiệu nghi ngờ và chăm sóc y tế càng sớm càng tốt.

Nguyên nhân gây tụ máu não ở người già

Khi tuổi cao, các tế bào thần kinh có xu hướng bị thoái hóa dẫn đến tình trạng suy giảm thể tích não. Khi đó, cấu trúc não bị thu hẹp đáng kể, khiến cho hệ thống tĩnh mạch não luôn trong trạng thái căng thẳng. Lúc này, những va chạm nhỏ cũng có thể gây vỡ các mạch não. Người già cũng có thể dễ bị té ngã hoặc gặp tai nạn gây chấn thương vùng đầu, dẫn đến tụ máu não ở người cao tuổi. (2)

Các tình trạng bệnh lý như tăng huyết áp, dị dạng mạch máu não, phình mạch máu não làm tăng nguy cơ đột quỵ xuất huyết não, cũng là những nguyên nhân thường gặp gây tụ máu não ở người có tuổi.

Ngoài ra, một số yếu tố nguy cơ khác cũng có thể khiến cho người cao tuổi dễ bị tụ máu não bao gồm:

• Tác dụng phụ của thuốc kháng đông máu: Người cao tuổi đang sử dụng thuốc kháng đông máu để điều trị bệnh lý có thể bị rối loạn chức năng đông máu. Khi đó, nếu bị chấn thương vùng đầu thì nguy cơ tụ máu não ở người già có thể xảy ra.
• Hậu quả của lạm dụng bia, rượu: Lạm dụng bia, rượu có thể gây rối loạn chức năng đông máu và thúc đẩy hiện tượng suy giảm thể tích não diễn ra nhanh chóng hơn. Đồng thời, người nghiện rượu thường ở trong trạng thái không tỉnh táo nên dễ bị té ngã hơn người bình thường. Do đó, lạm dụng bia, rượu là một trong những yếu tố làm tăng nguy cơ tụ máu não ở người cao tuổi. (3)

Biến chứng tụ máu não ở người cao tuổi

Nếu không sớm phát hiện và can thiệp chữa trị kịp thời có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm với nguy cơ tử vong cao, bao gồm:

• Thoát vị não: Sự gia tăng áp lực nội sọ do khối máu tụ trong não có thể tác động khiến mô não di chuyển khỏi vị trí ban đầu được gọi là thoát vị não. Đây là tình trạng nguy hiểm, nếu không được can thiệp đúng cách và kịp thời có thể khiến người bệnh tử vong.
• Động kinh: Ở nhiều trường hợp, tụ máu não ở người cao người sẽ gây ra các biến chứng như co giật, động kinh, yếu liệt, khó nói, khó nhìn… Nhiều trường hợp vẫn bị động kinh mặc dù đã được điều trị.
• Tái phát tụ máu não: Khi bị tổn thương, não ở người cao tuổi thường khó hồi phục. Do đó, so với các đối tượng khác thì nguy cơ tái phát tụ máu não có thể gia tăng đáng kể ở người cao tuổi.

Cách chẩn đoán tụ máu não ở người già

Để chẩn đoán chính xác tình trạng tụ máu não, người cao tuổi cần sớm đến bệnh viện để bác sĩ thăm khám trực tiếp khi có các dấu hiệu nghi ngờ. Tại đây, người bệnh sẽ trải qua quá trình thăm khám lâm sàng để bác sĩ tìm hiểu về triệu chứng và các vấn đề liên quan khác như tiền sử bệnh, những loại thuốc đang sử dụng, thói quen sinh hoạt… Quá trình thăm khám sẽ bao gồm kiểm tra phản xạ, huyết áp, thị lực, khả năng thăng bằng, trí nhớ…

Bên cạnh đó, để có đủ cơ sở chẩn đoán tình trạng tụ máu não, bác sĩ có thể chỉ định cho người bệnh thực hiện chụp cắt lớp vi tính não (chụp CT) hoặc chụp cộng hưởng từ não (chụp MRI). Thông qua kết quả chụp CT, chụp MRI bác sĩ có thể xác định được vị trí và khối lượng của vùng máu tụ trong não, từ đó đưa ra hướng điều trị phù hợp, hiệu quả.

Cách điều trị tụ máu não cho người già

Điều trị tụ máu não ở người già bằng cách nào còn phụ thuộc vào các yếu tố như bệnh cấp tính hay mạn tính, kích thước và khối lượng khối máu tụ, thể trạng của người bệnh… Trong trường hợp tụ máu não có kích thước nhỏ và chưa gây ra triệu chứng thì có thể không cần can thiệp phẫu thuật. Lúc này, người bệnh có thể được chữa trị bằng cách sử dụng thuốc dưới sự giám sát chi tiết của bác sĩ.

Nếu khối máu tụ trong não được chẩn đoán có kích thước lớn với nhiều nguy cơ gây ra các biến chứng nguy hiểm thì cần được chữa trị bằng phương pháp phẫu thuật càng sớm càng tốt. Các kỹ thuật mổ não được áp dụng phổ biến trong điều trị tụ máu não bao gồm phẫu thuật mở sọ, phẫu thuật lỗ khoan, phẫu thuật nội soi. Quy trình phẫu thuật não cần được thực hiện bởi bác sĩ giải phẫu thần kinh dày dặn kinh nghiệm và dưới sự hỗ trợ của hệ thống máy móc, trang thiết bị hiện đại.

Để tối ưu hiệu quả chữa trị và hạn chế rủi ro, người bệnh cần chọn thăm khám, điều trị tại cơ sở y tế uy tín. Hiện nay, khoa Phẫu thuật Thần kinh, Trung tâm Khoa học Thần Kinh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM với đội ngũ bác sĩ giải phẫu thần kinh có chuyên môn cao cùng sự hỗ trợ đắc lực từ máy móc, thiết bị hiện đại bậc nhất như robot mổ não Modus V Synaptive, kính vi phẫu và hệ thống định vị thần kinh Neuro_Navigation ứng dụng trí tuệ nhân tạo thế hệ mới nhất…

Phòng ngừa tụ máu não cho người lớn tuổi

Một số biện pháp giúp hạn chế nguy cơ bị tụ máu não ở người cao tuổi chẳng hạn như:

• Sử dụng các đồ dùng hỗ trợ để di chuyển như gậy, xe tập đi, xe lăn…
• Đội mũ bảo hiểm khi tham gia giao thông bằng các phương tiện như xe đạp, xe đạp điện, xe máy… và thắt dây an toàn khi ngồi trong xe ô tô.
• Kiểm tra thị lực định kỳ để hạn chế nguy cơ té ngã do khả năng nhìn bị suy giảm.
• Thăm khám sức khỏe tổng quát định kỳ 6 tháng/lần để có thể phát hiện sớm và điều trị kịp thời các tình trạng sức khỏe có thể dẫn đến tụ máu não như tăng huyết áp, dị dạng mạch máu não, phình mạch máu não, đột quỵ.
• Người lớn tuổi mắc phải các bệnh lý như tiểu đường, bệnh về tim mạch, bệnh tuyến giáp, bệnh về dây thần kinh, bệnh mạch máu… có thể dễ bị mất thăng bằng, chóng mặt dẫn đến té ngã hơn người khác. Do đó, để phòng tránh nguy cơ bị tụ máu não, người cao tuổi cần kiểm soát tốt các bệnh lý này.
• Người cao tuổi đang sử dụng thuốc chống đông máu cần trao đổi chi tiết với bác sĩ điều trị của mình về việc phòng tránh nguy cơ bị tụ máu não.
• Xây dựng chế độ dinh dưỡng chuyên biệt để hỗ trợ nâng cao sức khỏe tổng thể cho người cao tuổi, từ đó hạn chế tình trạng té ngã do suy nhược cơ thể.

Để đặt lịch thăm khám, điều trị bệnh tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:

Tụ máu não ở người già là tình trạng nguy hiểm cần được chẩn đoán sớm, điều trị đúng cách và kịp thời. Khi đó, tiên lượng bệnh có thể khả quan, giảm thiểu nguy cơ xảy ra biến chứng nghiêm trọng như thoát vị não, động kinh, tái phát tụ máu não…