Hóa trị là phương pháp điều trị ung thư phổ biến. Phương pháp này sử dụng thuốc để tiêu diệt tế bào ung thư và ngăn ngừa khối u tiến triển. Đây là phương pháp điều trị hiệu quả nhưng có thể gây ra tác dụng phụ. Vậy truyền hóa chất có mệt không? Nguyên nhân ra sao? Điều trị như thế nào? Bài viết sau của thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Tiến Sỹ, khoa Ung bướu, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM sẽ giải đáp chi tiết.
Truyền hóa chất có thể gây mệt mỏi, đây là một trong những tác dụng phụ phổ biến nhất trong quá trình điều trị ung thư. Thống kê cho thấy hơn 80% người bệnh gặp phải tình trạng này ở nhiều mức độ khác nhau. Nguyên nhân chủ yếu do thuốc hóa trị không chỉ tiêu diệt tế bào ung thư mà còn ảnh hưởng đến cả các tế bào khỏe mạnh, làm suy giảm năng lượng của cơ thể.
Mức độ mệt mỏi ở mỗi người có thể khác nhau. Một số người bệnh cảm thấy mệt ngay sau mỗi lần truyền hóa chất, trong khi những người khác lại mệt nhiều hơn ở vài ngày đến vài tuần sau hóa trị. Cảm giác mệt mỏi có thể đi kèm với thiếu sức sống, uể oải, mất tập trung và ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày. Đôi khi, chỉ cần thực hiện những hoạt động đơn giản như đi lại hay nói chuyện cũng trở nên khó khăn hơn. (1)
Tuy nhiên, tình trạng này có thể được cải thiện bằng cách nghỉ ngơi hợp lý, duy trì chế độ dinh dưỡng đầy đủ và vận động nhẹ nhàng theo khả năng. Nếu lo lắng hóa trị có mệt không, người bệnh nên trao đổi với bác sĩ để có kế hoạch chăm sóc phù hợp. Việc này rất quan trọng, giúp người bệnh có chất lượng sống tốt hơn trong quá trình điều trị.
Một số triệu chứng phổ biến:
Dù mệt mỏi là tác dụng phụ thường gặp của hóa trị, nhưng đây cũng có thể là triệu chứng của bệnh ung thư, trầm cảm hoặc suy giảm hoạt động thể chất.
Một số nguyên nhân gây mệt mỏi sau hóa trị ung thư như: (2)
Việc điều trị ung thư có thể ảnh hưởng đến hoạt động của tủy xương, làm giảm khả năng sản xuất bạch cầu trong một khoảng thời gian. Khi số lượng bạch cầu giảm, hệ miễn dịch trở nên yếu hơn, khiến cơ thể dễ bị nhiễm trùng hơn. Điều này không chỉ làm tăng nguy cơ mắc các bệnh do vi khuẩn, virus mà còn có thể khiến cơ thể mệt mỏi, suy nhược, thậm chí hồi phục chậm hơn sau mỗi đợt điều trị. Vì vậy, việc theo dõi sức khỏe, duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý và thực hiện các biện pháp phòng ngừa nhiễm trùng rất quan trọng.
Nếu đang lo lắng truyền hóa chất có mệt không, người bệnh cần lưu ý rằng thiếu hồng cầu cũng là 1 trong những yếu tố chính gây mệt mỏi. Khi cơ thể không nhận đủ oxy, người bệnh có thể cảm thấy chóng mặt, suy nhược và kiệt sức. Thiếu máu xảy ra khi tủy xương bị ức chế và không thể sản xuất đủ hồng cầu. Khi số lượng hồng cầu giảm, cơ thể không nhận đủ oxy và các chất dinh dưỡng, dẫn đến mệt mỏi, suy nhược và giảm khả năng hoạt động.
Tình trạng này thường bắt đầu sau vài ngày dùng thuốc hóa trị và có thể kéo dài trong suốt quá trình điều trị. Vì vậy, việc theo dõi chỉ số hồng cầu, bổ sung dinh dưỡng hợp lý và điều chỉnh phương pháp điều trị khi cần thiết rất quan trọng, giúp giảm tác động của thiếu máu.
Hóa trị có thể kích thích trung tâm nôn ở não và ảnh hưởng đến đường tiêu hóa, dẫn đến buồn nôn và nôn ở các thời điểm khác nhau, bao gồm trước, trong hoặc sau khi hoá trị. Tình trạng này có thể gây mất nước và rối loạn điện giải do cơ thể mất một lượng lớn dịch, bao gồm natri, kali và clorua.
Khi mất nước kéo dài hoặc không được bù đắp kịp thời, người bệnh có thể gặp phải tình trạng hạ huyết áp, suy nhược cơ thể và mệt mỏi. Việc sử dụng thuốc chống nôn, duy trì đủ nước và bổ sung chất điện giải có thể giúp giảm tác động của tác dụng phụ này và cải thiện chất lượng sống cho người bệnh.
Nếu thắc mắc truyền hóa chất có mệt không và khi nào cần gặp bác sĩ, người bệnh cần lưu ý những dấu hiệu như: mệt mỏi kéo dài, chóng mặt, kiệt sức… Các bác sĩ Ung bướu sẽ tư vấn phương pháp phù hợp để người bệnh có chất lượng sống tốt hơn.
Tình trạng mệt mỏi do hóa trị có thể kéo dài trong nhiều tháng hoặc nhiều năm sau khi điều trị. Tuy nhiên, nhiều người cảm thấy mức năng lượng trở lại bình thường sau 6–12 tháng sau khi kết thúc điều trị. Mệt mỏi có thể xuất hiện đột ngột và không phải lúc nào cũng cải thiện khi nghỉ ngơi hoặc ngủ. Nếu cảm thấy khó khăn khi làm những việc hàng ngày, người bệnh nên liên hệ với bác sĩ để được tư vấn các biện pháp cải thiện. (3)
Bên cạnh vấn đề truyền hóa chất có mệt không, nhiều người cũng quan tâm đến cách cải thiện tình trạng này. Một số phương pháp giúp cải thiện tình trạng mệt mỏi do hóa trị như:
Cảm thấy mệt mỏi ngay sau khi điều trị ung thư là bình thường. Nếu tình trạng mệt mỏi kéo dài, người bệnh nên đến gặp bác sĩ để xác định các yếu tố góp phần gây ra tình trạng này.
Để được giải đáp cụ thể hơn về vấn đề “truyền hóa chất có mệt không?”, người bệnh có thể đến khoa Ung bướu, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM. Đây là địa chỉ điều trị ung thư theo mô hình đa mô thức, cá thể hóa, toàn diện, theo phác đồ quốc tế, với các ưu điểm sau:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Bài viết đã giải đáp cụ thể vấn đề “truyền hóa chất có mệt không?”. Mệt mỏi khi truyền hóa chất là 1 trong những tác dụng phụ phổ biến nhất trong quá trình điều trị ung thư. Người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn giảm thiểu mệt mỏi, duy trì năng lượng để tiếp tục điều trị và duy trì chất lượng cuộc sống.
