Tràn dịch khớp cổ chân gây đau, sưng, tình trạng kéo dài có thể làm cứng khớp và suy giảm tầm vận động của khớp. Nguyên nhân có thể do chấn thương, nhiễm trùng khớp hoặc các bệnh lý khớp viêm. Cần nhận biết sớm dấu hiệu của tình trạng này từ đó điều trị sớm và ngăn ngừa bệnh tiến triển.
Tràn dịch khớp cổ chân là tình trạng dịch khớp trong bao hoạt dịch tiết ra nhiều hơn bình thường, tràn vào những mô mềm quanh khớp cổ chân, gây sưng tấy và đau nhức. Tình trạng tràn dịch có thể xảy ra ở bất kỳ khớp động (khớp có bao hoạt dịch) nào trên cơ thể, trong đó có thể ở khớp cổ chân.
Nếu điều trị kịp thời và đúng cách, tràn dịch khớp cổ chân sẽ được kiểm soát, không ảnh hưởng tới các hoạt động hằng ngày của người bệnh. Việc trì hoãn điều trị, tình trạng viêm, tràn dịch kéo dài có thể dẫn tới những biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và hoạt động chức năng của người bệnh.
Người bị tràn dịch khớp cổ chân thường có các triệu chứng như: (1)
Cùng với việc xem xét các dấu hiệu cơ bản của tình trạng tràn dịch khớp cổ chân, bác sĩ còn xem xét các biểu hiện khác ở từng người bệnh nhằm hướng đến tìm ra nguyên nhân. Nếu tràn dịch khớp do chấn thương, vùng khớp cổ chân thường bị bầm tím, chảy máu. Đối với các trường hợp do nhiễm khuẩn, người bệnh thường xuất hiện các triệu chứng toàn thân đi kèm như sốt, lạnh run…
Các tình trạng tràn dịch khớp phổ biến bao gồm:
Khi bị thoái hóa khớp cổ chân, lớp sụn sẽ không còn duy trì được độ dày cần thiết để đệm lót, làm tăng áp lực lên những đầu xương và các mô mềm xung quanh khớp. Lâu dần, những bộ phận cấu thành khớp cổ chân đều bị suy giảm chức năng.
Tràn dịch khớp cổ chân thường chỉ xảy ra ở những trường hợp thoái hoá khớp nặng hoặc khi người bệnh có đồng mắc các bệnh lý khác gây tràn dịch khớp.
Viêm khớp dạng thấp là bệnh tự miễn với đặc trưng là tình trạng viêm ở các khớp đối xứng trong cơ thể trong đó có thể ở khớp cổ chân. Bệnh tấn công từ màng hoạt dịch vào sụn khớp đến xương dưới sụn. Dưới tác động của những yếu tố gây viêm, khớp cổ chân sẽ sưng đau, tràn dịch và kém linh hoạt.
Gout là bệnh viêm khớp do rối loạn chuyển hóa, dẫn tới tình trạng tích tụ axit uric ở các khớp, gồm khớp cổ chân. Bệnh gây đau khớp dữ dội đi kèm triệu chứng sưng tấy, đỏ và ấm, có thể dẫn tới tình trạng tràn dịch khớp ở cổ chân.
Nhiễm trùng khớp hay còn gọi là viêm khớp nhiễm trùng là tình trạng bệnh nghiêm trọng, có thể làm hỏng hoặc phá hủy cấu trúc khớp cổ chân (2). Tình trạng viêm nhiễm còn ảnh hưởng đến mô mềm gây sưng và đau cổ chân.
Những chấn thương thường gặp trong cuộc sống hàng ngày như bong gân, gãy xương cổ chân… có thể dẫn tới tổn thương cấp tính, làm khởi phát viêm tại bao hoạt dịch, gây tràn dịch khớp cổ chân.
Khớp cổ chân khi phải chịu áp lực lớn từ những hoạt động lặp đi lặp lại, bao hoạt dịch sẽ phải làm việc nhiều hơn nên dễ bị tổn thương, dẫn đến sinh dịch viêm ở cổ chân.
Viêm bao hoạt dịch khớp cổ chân thường dẫn đến tình trạng tràn dịch khớp. Lúc này, bao hoạt dịch bị viêm có thể dẫn tới hai trường hợp:
Ngoài các nguyên nhân trên, nguy cơ tràn dịch khớp cổ chân sẽ tăng cao khi có sự tác động của các yếu tố như:
Khi khớp cổ chân xuất hiện những triệu chứng sưng đau, người bệnh nên quan sát những dấu hiệu tiếp theo và tiến triển của chúng. Nếu cảm giác đau không thuyên giảm, các khớp bị cứng, sưng tấy; gây khó khăn di chuyển, người bệnh nên đi khám để được chẩn đoán, có biện pháp xử trí kịp thời, tránh để lại biến chứng lâu dài.
Khi mới bị tràn dịch khớp, người bệnh vẫn có thể di chuyển, vận động bình thường. Nếu trì hoãn điều trị, theo thời gian, dịch khớp sẽ tiết ra quá mức kết hợp quá trình viêm khu trú ở khớp, sẽ gây bào mòn sụn và xương dưới sụn, dẫn tới các biến chứng nghiêm trọng như:
Tràn dịch khớp có thể gây nên nhiều tổn thương vĩnh viễn tại khớp cổ chân, khiến người bệnh gặp nhiều khó khăn trong sinh hoạt và lao động. Do đó, khi nhận thấy cổ chân có các triệu chứng tràn dịch, người bệnh nên nhanh chóng tới bệnh viêm để được thăm khám, quản lý tiến triển của bệnh và bảo tồn khớp tối đa.
Bác sĩ dùng các kĩ năng lâm sàng để kiểm tra những triệu chứng khớp cổ chân bị tràn dịch và mức độ đau của người bệnh. Sau đó, người bệnh có thể sẽ được yêu cầu cử động cổ chân (xoay tròn, nhón chân lên cao nếu được) để đánh giá phạm vi vận động khớp.
Sau khi thăm khám lâm sàng ban đầu, bác sĩ sẽ tiếp tục chỉ định người bệnh thực hiện các kỹ thuật cận lâm sàng để xác định nguyên nhân gây tràn dịch khớp cổ chân. Những phương pháp chẩn đoán hình ảnh thường được chỉ định thực hiện ở người bệnh gồm:
Trong những trường hợp cần thiết, bác sĩ có thể chỉ định chọc hút dịch khớp cổ chân của người bệnh để lấy mẫu xét nghiệm. Kết quả phân tích dịch khớp sẽ giúp bác sĩ hướng kết luận đến nguyên nhân tràn dịch khớp cổ chân.
Với các trường hợp nhẹ hoặc trước khi có thể đi thăm khám, người bệnh có thể áp dụng những biện pháp chăm sóc tại nhà như:
Để cải thiện triệu chứng của tràn dịch khớp cổ chân, bệnh nhân thường được chỉ định điều trị nội khoa với những nhóm thuốc cơ bản gồm thuốc giảm đau, kháng viêm không steroid (NSAID); thuốc kháng sinh kiểm soát nhiễm trùng khớp hoặc các điều trị đặc hiệu khác nhắm vào nguyên nhân gây bệnh.
Đối với các trường hợp tràn dịch khớp cổ chân lâu ngày, tái phát nhiều lần, gây hư hỏng sụn khớp, không đáp ứng với điều trị bảo tồn, bác sĩ có thể cân nhắc chỉ định phẫu thuật nhằm loại bỏ các thành phần hư tổn ở trong khớp.
Để giảm thiểu các biến chứng trong và sau phẫu thuật, người bệnh nên tới các cơ sở y tế uy tín với đội ngũ bác sĩ giỏi chuyên môn, giàu kinh nghiệm để thực hiện các điều trị ngoại khoa (nếu có chỉ định) này.
Để giảm thiểu nguy cơ bị tràn dịch khớp cổ chân, cần lưu ý:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Tràn dịch khớp cổ chân khi tiến triển nặng có thể dẫn tới nhiều biến chứng nguy hiểm, gây hư hỏng nặng ở khớp. Vì thế, khi xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ mắc phải tình trạng này, người bệnh nên nhanh chóng đi tới các bệnh viện uy tín để được thăm khám, chẩn đoán và có biện pháp xử trí sớm, ngăn ngừa tiến triển nặng, làm ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống.
