Chị Thu tiền sử 5 lần sảy thai sớm, bác sĩ chỉ định xét nghiệm tìm nguyên nhân, phát hiện chị mắc hội chứng Anti-phospholipid, sau điều trị thành công có con nhờ thụ tinh ống nghiệm ở tuổi 39.

“Tôi không ngờ sẽ có ngày được làm mẹ, được bế trên tay đứa con mình mang nặng đẻ đau”, chị Minh Thu nói khi bế con gái 3 tháng tuổi. Ngày 18/3, vợ chồng chị đưa con đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội tri ân các y bác sĩ đã giúp vợ chồng hái được trái ngọt sau hơn một thập kỷ chờ đợi.

Chị Thu kết hôn 14 năm trước, từng có thai tự nhiên nhưng bị sảy khi 6 tuần tuổi. Vợ chồng uống nhiều thuốc bổ mong tin vui lại đến nhưng không có kết quả. Đi khám tại một bệnh viện, bác sĩ phát hiện chị Thu quá sản niêm mạc tử cung, buồng tử cung dính và có nhân xơ, chỉ định phẫu thuật nội soi ổ bụng gỡ dính, cắt niêm mạc quá sản và bóc nhân xơ.

Sau nhiều năm không có thai trở lại, vợ chồng quyết định điều trị vô sinh hiếm muộn tại 2 bệnh viện khác. Tuy nhiên 4 lần chuyển phôi khi làm thụ tinh ống nghiệm (IVF), chị Thu đều bị sảy thai sớm.

“Bác sĩ khen niêm mạc tử cung đẹp, phôi chất lượng tốt nhưng không hiểu nguyên nhân liên tiếp thất bại do đâu khiến chúng tôi bế tắc”, chị Thu chia sẻ.

Năm 2023, vợ chồng đến Trung tâm Hỗ trợ Sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội (IVF Tâm Anh) khám. Bác sĩ chỉ định các xét nghiệm tìm nguyên nhân gây sảy thai liên tiếp, chuyển phôi thất bại nhiều lần, phát hiện chị Thu mắc hội chứng Anti-phospholipid.

Theo BS.CKI Lê Đức Thắng, IVF Tâm Anh, hội chứng Anti-phospholipid (còn gọi hội chứng kháng phospholipid – APS) là bệnh tự miễn, xảy ra khi hệ thống miễn dịch sản xuất các kháng thể kháng phospholipid trong máu. Chúng bám vào protein trong máu, khiến các tế bào máu dính lại, tạo ra các cục máu đông trong lòng mạch. Điều này có thể xảy ra ở bất kỳ nơi nào trong cơ thể, có thể gây ra các vấn đề tim mạch, bệnh thận, phổi, đột quỵ…

“Ở phụ nữ mang thai, các kháng thể Anti-phospholipid có thể ảnh hưởng đến các tế bào của tử cung và nhau thai, làm giảm lưu lượng máu đến thai nhi. Tình trạng này làm chậm sự phát triển của thai nhi, tăng nguy cơ sảy thai, thai chết lưu”, bác sĩ Thắng cho biết. Thêm rằng, nguy cơ sảy thai đặc biệt cao trong ba tháng giữa thai kỳ. Ước tính, 15% số ca sảy thai liên tiếp xảy ra do APS. Nguy cơ thai chết lưu cao gấp năm lần so với bình thường. Ngoài ra APS cũng có thể gây ra các biến chứng khác trong thai kỳ như cao huyết áp, tiền sản giật, sinh non…

Theo bác sĩ Thắng, APS có thể xảy ra trên nền người đã mắc một số rối loạn tự miễn dịch (hội chứng lupus ban đỏ, hội chứng Sjogren), nhiễm trùng (giang mai, HIV/AIDS, viêm gan C, bệnh Lyme) hoặc sử dụng một số loại thuốc (điều trị huyết áp cao, điều hòa nhịp tim, chống động kinh, kháng sinh amoxicillin). Hội chứng này có di truyền theo gia đình, đôi khi xuất hiện không rõ nguyên nhân như trường hợp chị Thu. Tỷ lệ nữ mắc bệnh phổ biến hơn nam giới.

Người mắc APS có thể gặp các triệu chứng chân sưng đau do cục máu đông, sảy thai liên tiếp hoặc lưu thai, đột quỵ, phát ban, đau nhức đầu mạn tính, phát ban đỏ. Có trường hợp người bệnh không nhận biết được bất kỳ dấu hiệu nào.

Hiện chưa có cách điều trị khỏi hội chứng APS. Tuy nhiên việc dùng thuốc có thể hỗ trợ người bệnh giảm các nguy cơ biến chứng. Thời gian dùng thuốc tùy vào tình trạng từng người bệnh. Theo bác sĩ Thắng, khi được chẩn đoán và điều trị, tỷ lệ mang thai tự nhiên thành công có thể lên tới 70-80%, tỷ lệ cao hơn nữa khi nữ giới thực hiện các biện pháp hỗ trợ sinh sản.

Trường hợp chị Thu, do người chồng tinh trùng yếu, cả hai đều lớn tuổi, mong con lâu năm nên quyết định làm IVF. Bác sĩ chỉ định kích thích nhẹ buồng trứng theo phác đồ cá thể hóa. Quá trình chọc hút noãn thu được 6 nang trưởng thành đủ điều kiện thụ tinh.

Bác sĩ dùng kim thủy tinh nhỏ siêu nhọn, nhẹ nhàng làm thủng màng bào tương trứng, sau đó hút nhẹ bào tương để hoạt hóa noãn hiệu quả, giúp nâng cao tỷ lệ tạo phôi nang. Tinh trùng của người chồng sau khi được lọc rửa và chọn ra những tinh binh có hình thái, di động tốt nhất, được tiêm vào bào tương trứng với lực tiêm chính xác, đảm bảo tinh trùng xâm nhập dễ dàng vào trứng nhưng vẫn bảo vệ tối đa bào tương trứng. Kết quả, họ thu được 6 phôi nang.

Sau quá trình chuẩn bị niêm mạc, bác sĩ chuyển 1 phôi chất lượng tốt vào buồng tử cung. Đồng thời, chỉ định người bệnh tiêm thuốc kháng đông máu mỗi ngày. May mắn, chị Thu đậu thai ngay. Thai kỳ diễn ra thuận lợi. Cuối năm 2024, gia đình hạnh phúc đón con gái đầu lòng chào đời bằng phương pháp mổ.

Bác sĩ Thắng cho hay, ngoài nguyên nhân mắc bệnh tự miễn, các trường hợp phôi thai lỗi nhiễm sắc thể; cấu trúc, niêm mạc tử cung bất thường; người mẹ thiếu hụt nội tiết, nhiễm trùng đường sinh dục, tiếp xúc với môi trường sống độc hại hoặc mắc vấn đề tâm lý đều có thể gây sảy thai liên tiếp.

Tình trạng này đôi khi có mối liên quan với tuổi người mẹ và tiền sử mang thai. Nghiên cứu của các nhà khoa học Mỹ, Na Uy và Anh đăng trên Thư viện Y khoa Mỹ dựa trên 421.201 phụ nữ mang thai cho thấy, nguy cơ sảy thai thấp nhất ở phụ nữ trong độ tuổi 25-29 (10%) và tăng nhanh sau 30 tuổi, đạt 53% ở phụ nữ từ 45 tuổi trở lên. Nguy cơ sảy thai tăng nếu người mẹ có tiền sử sinh non, lưu thai, sinh mổ hoặc bị tiểu đường thai kỳ trong lần mang thai trước. Ngoài ra, còn khoảng 50-75% trường hợp sảy thai liên tiếp không rõ nguyên nhân.

Ước tính 50-60% nữ giới vẫn có cơ hội mang thai thành công trong tương lai, tùy thuộc tuổi người mẹ và số lần sinh con. Hiện các phương pháp hỗ trợ sinh sản hiện đại trong IVF như trữ đông phôi, nuôi cấy phôi nang, sàng lọc phôi, xét nghiệm xác định thời điểm niêm mạc tử cung tiếp nhận phôi (ERA test), keo dính phôi, cào niêm mạc tử cung, bơm huyết tương giàu tiểu cầu tự thân (PRP) làm dày niêm mạc tử cung… giúp phụ nữ sớm tiền sử sảy thai nhiều lần có cơ hội mang thai thành công.

Tuy nhiên bác sĩ Thắng cũng lưu ý, tỷ lệ IVF thành công giảm dần khi tuổi người vợ càng lớn. Theo Hiệp hội Công nghệ Sinh sản Mỹ (SART), phụ nữ từ 30-35 tuổi có tỷ lệ sinh con thành công nhờ IVF đạt khoảng 55,6%, 36-37 tuổi là 40,8%, 38-40 tuổi là 26,8% và giảm còn khoảng 7% nếu nữ giới trên 40 tuổi.

Vì vậy cặp đôi sau 1 năm quan hệ tình dục thường xuyên (2-3 lần/tuần), với người vợ trên 35 tuổi là 6 tháng, nhưng vẫn không có thai cần đi khám sức khỏe sinh sản sớm. Tại IVF Tâm Anh, tỷ lệ IVF thành công trung bình đạt gần 85%. Trong đó khoảng 70% trường hợp là vợ chồng lớn tuổi, vô sinh lâu năm, ít trứng, không có tinh trùng, tiền sử chuyển phôi nhiều lần thất bại hoặc kèm theo nhiều bệnh nền phức tạp…