Có dấu hiệu cảnh báo đột quỵ một tháng trước nhưng không điều trị triệt để, ông Chính, 74 tuổi, choáng váng suýt ngất do não thiếu máu nuôi nghiêm trọng.

Ngày 19/2, TS.BS Nguyễn Anh Dũng, Trưởng khoa Ngoại Lồng ngực – Mạch máu, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM, cho biết ông Chính nhập viện trong tình trạng choáng váng suýt ngất, vã mồ hôi, đột ngột nôn ra máu tươi lẫn máu nâu, đau dữ dội vùng thượng vị. Người nhà kể trước đó một tháng, ông thỉnh thoảng hoa mắt, mệt mỏi thoáng qua, có lúc ngất. Đi khám tại một bệnh viện, bác sĩ chẩn đoán ông hẹp nặng (80%) động mạch cảnh trong hai bên, chỉ định phẫu thuật nhưng ông từ chối, muốn uống thuốc điều trị nội khoa.

ThS.BS.CKI Phan Vũ Hồng Hải, khoa Ngoại Lồng ngực – Mạch máu, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM thông tin, động mạch cảnh là các nhánh chính xuất phát từ động mạch chủ ngực, chạy dọc hai bên cổ lên cung cấp máu nuôi não (động mạch cảnh trong) và vùng đầu cổ (động mạch cảnh ngoài). Hẹp động mạch cảnh xảy ra khi thành mạch bị dày lên do mảng xơ vữa, làm hẹp dần lòng mạch. Mức độ tổn thương não ít hay nhiều sẽ thể hiện trên lâm sàng với các dấu hiệu của cơn thiếu máu não thoáng qua hay đột quỵ.

Cơn thiếu máu não thoáng qua là dấu hiệu cảnh báo quan trọng nhất của đột quỵ. Người bệnh thường có biểu hiện chóng mặt, choáng váng, buồn nôn và nôn… như triệu chứng ông Chính gặp phải. Theo bác sĩ Dũng, những dấu hiệu này tưởng chừng vô hại nhưng cảnh báo nguy cơ đột quỵ có thể xảy đến bất cứ lúc nào, đe dọa tính mạng bệnh nhân. Nếu ông Chính không bị xuất huyết tiêu hóa và phải nhập viện gấp, tình trạng hẹp mạch cảnh vẫn chưa được xử lý sẽ diễn tiến xấu, chặt đứt dòng máu nuôi não.

Tại khoa Cấp cứu bệnh viện Tâm Anh, bác sĩ nhanh chóng tiến hành các xét nghiệm cần thiết. Kết quả ghi nhận ông Chính bị xuất huyết tiêu hóa nghi do viêm loét thực quản, đồng thời hẹp nặng động mạch cảnh trong hai bên. Sau khi điều trị tích cực, tình trạng xuất huyết tiêu hóa của ông ổn định.

Các bác sĩ tiêu hóa và mạch máu hội chẩn, quyết định phẫu thuật bóc nội mạc động mạch cảnh trong bên trái để ngừa đột quỵ cho bệnh nhân. “Chúng tôi tính đến nguy cơ xuất huyết tiêu hóa tái phát mức độ vừa và chủ động lên kế hoạch dự phòng nếu rủi ro xảy ra”, bác sĩ Dũng nói.

Êkíp thực hiện gây mê nội khí quản, rạch da để bộc lộ động mạch cảnh bị mảng xơ vữa lấp kín. Tiếp đến, bác sĩ kẹp tạm thời động mạch cảnh trái để ngăn dòng máu chảy qua, tạo điều kiện dễ dàng thao tác. Trong suốt cuộc phẫu thuật, não của bệnh nhân nhận máu nuôi từ hệ thống nhánh động mạch bàng hệ.

Quá trình bóc tách mảng xơ vữa diễn ra thuận lợi. Sau khi động mạch cảnh trái được làm sạch, bác sĩ vá lại mạch máu, mở kẹp và hoàn tất ca mổ. Lưu thông máu lên não của ông Chính cải thiện đáng kể. 9 ngày sau, sức khỏe ông ổn định và được xuất viện. Dự kiến hai tháng nữa, ông tiếp tục được phẫu thuật bóc nội mạc động mạch cảnh trong phải.

Theo bác sĩ Hải, hẹp động mạch cảnh là bệnh lý nguy hiểm nhưng rất khó nhận biết do bệnh không biểu hiện triệu chứng hoặc các triệu chứng mơ hồ, dễ nhầm lẫn với các bệnh khác như thiếu máu, rối loạn tiền đình, đau đầu… Rất nhiều trường hợp tai biến mạch máu não để lại di chứng nặng nề, thậm chí tử vong vì người bệnh đi cấp cứu muộn.

Vì thế, bệnh nhân mắc các bệnh lý mạn tính như tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn lipid máu nhiều năm hoặc những người mang yếu tố nguy cơ khác gồm hút thuốc lá, béo phì, mỡ máu cao, ít vận động, chế độ ăn nhiều đường, nhiều chất béo… nên đi khám, tầm soát bệnh động mạch cảnh. Với những bệnh nhân hẹp động mạch cảnh đột nhiên xuất hiện triệu chứng méo miệng, liệt nửa người hoặc một bên tay chân, khó nói hoặc không nói được, mất thị lực một bên, rối loạn thăng bằng…, cần đến bệnh viện ngay để được can thiệp kịp thời, tránh biến chứng.

*Tên bệnh nhân đã được thay đổi