7 năm không có con, vợ chồng chị Xuyền, 37 tuổi, bỏ việc và nhà cửa, từ Điện Biên về Hà Nội ở trọ, chữa vô sinh.

Ngày theo chồng rời quê hương đến sống gần bệnh viện, chị Nguyễn Thị Xuyền chỉ có một khát khao duy nhất là được làm mẹ và giải tỏa áp lực xung quanh. Sau hành trình dài 7 năm, căn nhà nhỏ của hai vợ chồng vang tiếng cười con trẻ. “Từng nghĩ không thể sinh con, giờ nhà đã đủ nếp đủ tẻ, không gì hạnh phúc hơn”, chị Xuyền chia sẻ ngày 25/3.

Chị Xuyền và anh Trần Đăng Khoa, 40 tuổi, đều là giáo viên, kết hôn năm 2011. Mong có con ngay sau ngày cưới nhưng 7 năm uống thuốc tẩm bổ, canh ngày rụng trứng, điều trị Đông Tây y,… chị Xuyền vẫn không có thai. Gia đình, người thân thường xuyên hỏi han, giục giã chuyện con cái khiến cả hai áp lực.

Vợ chồng đến Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội (IVF Tâm Anh) khám. BS.CKII Cao Tuấn Anh phát hiện anh Khoa bị giãn tĩnh mạch thừng tinh, một bệnh lý phổ biến xảy ra ở khoảng 40% nam giới vô sinh.

Đây là tình trạng van tĩnh mạch suy yếu, khiến máu trào ngược từ hệ thống tĩnh mạch chủ vào hệ thống tĩnh mạch tinh, làm giãn thành búi các đám rối tĩnh mạch tinh ở vùng bẹn và bìu. Từ đó gây ứ trệ máu, tăng nhiệt độ trong tinh hoàn, dẫn tới hủy hoại, tăng tỷ lệ phân mảnh DNA tinh trùng, suy giảm khả năng sinh tinh, tinh trùng yếu, thậm chí không có tinh trùng.

Chị Xuyền mang gene tan máu bẩm sinh Alpha Thalassemia, rối loạn đông máu Hemophilia do thiếu hụt yếu tố IX. Đây đều là những bệnh di truyền nguy hiểm, gây thiếu máu, tan máu, phải truyền máu kéo dài nếu thiếu máu nặng (với Thalassemia), nguy cơ chảy máu bất thường khi bị chấn thương, phẫu thuật (với Hemophilia). Ngoài ra, chị còn dị ứng với kháng sinh Penicillin.

Bác sĩ Tuấn Anh cho hay thụ tinh ống nghiệm (IVF) kết hợp sàng lọc phôi tiền làm tổ (PGT) là phương pháp hiệu quả giúp người bệnh sớm có thai và sinh con khỏe mạnh, không mang gene bệnh hoặc mắc bệnh lý di truyền.

Đường sá xa xôi, sức khỏe yếu, vợ chồng quyết định nghỉ việc, nhờ nội ngoại thay phiên trông nom nhà cửa, xuống Hà Nội thuê trọ gần bệnh viện để điều trị.

Anh Khoa giãn tĩnh mạch thừng tinh song vẫn có tinh trùng, dù ít và yếu, có cơ hội có con, chưa cần mổ tinh hoàn. Bác sĩ chọn cách gom tinh số lượng ít, thu thập nhiều mẫu tinh dịch hơn thông thường. Sau đó lọc rửa và chọn lọc những tinh binh khỏe mạnh, có hình thái và độ di động tốt. Sau 3 lần gom, bác sĩ thu đủ lượng tinh trùng để IVF.

Chị Xuyền được kích thích buồng trứng, gom noãn hai lần, thu được 12 nang noãn đủ tiêu chuẩn thụ tinh. Bác sĩ dùng kính hiển vi bắt những tinh trùng khỏe mạnh tiêm vào bào tương noãn (phương pháp ICSI) để tạo phôi.

Những phôi này được nuôi cấy, theo dõi trong tủ nuôi time-lapse tích hợp trí tuệ nhân tạo. Mọi thông số nhiệt độ, độ pH, độ ẩm, ánh sáng, nồng độ và chất lượng không khí trong tủ cấy được lập trình tương tự tử cung người mẹ, giúp cải thiện chất lượng, nâng cao khả năng sống của phôi. Kết quả, họ thu được 9 phôi ngày 5 chất lượng tốt.

Chị Xuyền được chuyển hai phôi ngày 5 đã qua sàng lọc di truyền bình thường vào buồng tử cung và đậu thai ngay. Tháng 8/2019, con trai đầu lòng nặng 3,4kg chào đời bằng phương pháp mổ.

Năm 2022, họ trở lại IVF Tâm Anh rã đông phôi để sinh thêm con. Hành trình “tìm con” lần này khó khăn hơn. Chị Xuyền bị tụ dịch vết mổ đẻ cũ phải điều trị nội khoa dài ngày. Tháng 7/2022, chị chuyển phôi nhưng không đậu thai.

Hai vợ chồng về quê chuyên tâm làm kinh tế để có tiền điều trị. Ngoài thời gian đi dạy, anh chị tranh thủ kinh doanh, dạy thêm tại nhà. Một năm sau, họ trở lại Hà Nội chuyển phôi lần 3, may mắn đậu song thai.

Chị Xuyền ốm nghén nhiều, thiếu máu nên thường xuyên chóng mặt. Thai 6 tuần có nguy cơ sảy. Đắn đo mãi, chị quyết định xin nghỉ dạy, tiếp tục thuê nhà trọ gần bệnh viện để giữ thai cho đến khi sinh. Anh Khoa trở thành lao động chính trong nhà, suốt 10 tháng, tuần nào cũng tranh thủ đi đi về về vừa thăm nom vợ, vừa chăm sóc con trai, lo toan mọi việc.

Chị Xuyền được theo dõi kỹ trong suốt thai kỳ. May mắn, hai thai ở vị trí hai bánh rau, hai buồng ối nên không có nguy cơ truyền máu song thai (hội chứng truyền máu thai đôi nguy hiểm). Tuần thứ 35, chị bị rỉ ối, phù nề, tê bì chân tay, nguy cơ cao tiền sản giật, phải nhập viện.

Tháng 2/2024, huyết áp người mẹ đột ngột tăng cao. Bác sĩ chỉ định mổ bắt thai gấp. Hai bé gái chào đời nặng 2kg nhanh chóng được đưa vào phòng chăm sóc đặc biệt dành cho trẻ sơ sinh (NICU). Sau 12 ngày, gia đình vỡ òa hạnh phúc đón hai con khỏe mạnh, bình an về nhà.

“Quyết định gác lại mọi thứ để “tìm con” thật xứng đáng. Hành trình trở về quê lần này đặc biệt hơn vì niềm vui được nhân đôi”, anh Khoa nói.

Bộ Y tế thống kê, cả nước có hơn 1 triệu cặp vợ chồng vô sinh hiếm muộn (chiếm khoảng 7,7%). Trong đó, khoảng 50% trường hợp vợ chồng dưới 30 tuổi. Nguyên nhân vô sinh đến từ người vợ tương đương người chồng, cùng chiếm tỷ lệ 40%, 10% đến từ cả hai giới và 10% còn lại chưa rõ nguyên nhân.

Theo bác sĩ Tuấn Anh, nhiều bệnh lý gây vô sinh không có biểu hiện triệu chứng rõ ràng nên rất khó nhận biết. Trong khi đó, số người lành mang gen bệnh di truyền (người có sức khỏe bình thường nhưng mang gen bệnh lặn) như tan máu bẩm sinh Thalassemia, máu khó đông Hemophilia tương tự trường hợp chị Xuyền… chiếm tỷ lệ cao.

Nhiều người bệnh không nhận bất thường cho đến khi khám sức khỏe định kỳ, gặp khó khăn trong vấn đề sinh sản hoặc sau khi sinh con bị mắc bệnh di truyền.

Hiện, các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản chuyên sâu, hiện đại trong IVF như gom giao tử (trứng, tinh trùng), gom phôi; tiêm tinh trùng vào bào tương noãn (ICSI), nuôi cấy phôi nang; trữ đông phôi, trứng và tinh trùng, kết hợp kỹ thuật PGT với công nghệ giải trình tự gene thế hệ mới (NGS) có thể giúp các cặp vợ chồng có cơ hội sinh con khỏe mạnh thành công.

Bác sĩ Tuấn Anh khuyến cáo, vợ chồng kết hôn sau một năm không có con dù không dùng bất cứ biện pháp tránh thai nào (6 tháng nếu tuổi vợ trên 35) nên đi khám sớm để xác định nguyên nhân vô sinh, hiếm muộn. Bác sĩ sẽ xây dựng phác đồ điều trị phù hợp với tình trạng, giúp sớm có con khỏe mạnh với chi phí thấp.