Anh Nguyên, 31 tuổi, đau thắt lưng hơn bốn tháng trước khi bất ngờ yếu liệt, bác sĩ phát hiện u ống sống chèn ép chùm đuôi ngựa, được phẫu thuật khẩn. 

Ngày 6/9, ThS.BS.CKII Chu Tấn Sĩ, Trưởng Khoa Ngoại Thần kinh – Cột sống, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết anh Nguyên nhập viện trong tình trạng con đau nặng lan từ thắt lưng xuống đùi, rối loạn tiểu tiện, sức cơ chân chỉ còn 1/5, phải ngồi xe lăn. Trước đó, anh Nguyên đau lưng kéo dài song nghĩ do lao động, tập luyện sai tư thế hoặc đau lưng thông thường nên chưa đi khám.

Bệnh nhân được chỉ định chụp cộng hưởng từ (MRI) cột sống thắt lưng. Kết quả cho thấy tại tầng L2-L3 trong ống sống, dưới màng cứng – ngoài tủy có khối bất thường dạng nốt, kích thước khoảng 1,5 cm. Khối u xuất phát ngay rễ thần kinh, gây hẹp lòng ống sống, chèn ép chùm đuôi ngựa và các dây thần kinh điều khiển cơ vòng và bàng quang, gây yếu liệt tiến triển và các rối loạn như táo bón, bí tiểu hoặc tiểu không tự chủ. “Khối u tuy không lớn nhưng nằm ở vị trí hẹp, gợi ý nhiều đến u màng tủy (meningioma) hoặc u bao rễ thần kinh (schwannoma) rất nguy hiểm”, bác sĩ Tấn Sĩ nói.

Hình ảnh MRI cũng ghi nhận anh Nguyên bị thoát vị đĩa đệm nhẹ ở đốt sống L4-L5 lệch phải, chèn ép rễ L5 phải và thoát vị đĩa đệm nhẹ L5-S1 trung tâm lệch trái, chèn ép rễ S1 trái, kèm theo thoái hóa đĩa đệm nhiều tầng. Đây là nguyên nhân góp phần khiến người bệnh có biểu hiện đau phức tạp, nhiều triệu chứng chồng lấp, khó phân biệt. Nếu không phẫu thuật sớm, người bệnh có nguy cơ liệt hoàn toàn, tàn phế vĩnh viễn. 

Sau hội chẩn, êkip bác sĩ Tâm Anh chỉ định phẫu thuật khẩn cắt u trong ống sống cho anh Nguyên bằng đường mổ phía sau. Ca mổ sử dụng kính vi phẫu tích hợp trí tuệ nhân tạo AI Zeiss Kinevo 900 có chức năng chụp hình ảnh huỳnh quang 3D, cho phép phóng đại cấu trúc vi thể, phân biệt rõ ranh giới giữa mô lành và mô bệnh.

Bác sĩ tiến hành mở cung sau đốt sống L2-L3, tiếp cận khoang trong màng cứng – ngoài tủy. Khối u có ranh giới rõ, xuất phát sát rễ thần kinh. Dưới kính vi phẫu, bác sĩ tỉ mỉ bóc tách từng milimet, giải phóng rễ thần kinh và chùm đuôi ngựa. Trong suốt ca mổ, hệ thống theo dõi điện sinh lý thần kinh (IONM) được duy trì liên tục. Các điện cực đặt ở chi dưới ghi nhận tín hiệu dẫn truyền thần kinh, nếu dụng cụ phẫu thuật chạm vào cấu trúc quan trọng sẽ phát tín hiệu cảnh báo, giúp phẫu thuật viên kịp thời điều chỉnh.

Sau khoảng 3 giờ phẫu tích, các bác sĩ lấy trọn vẹn khối u. Một ngày sau mổ, anh Nguyên hết cảm giác đau buốt, sức cơ chân phải bắt đầu cải thiện, anh có thể ngồi dậy, vận động nhẹ. Đến ngày thứ ba, anh Nguyên đi lại nhẹ nhàng trong phòng và bắt đầu tập phục hồi chức năng dưới hướng dẫn của kỹ thuật viên. Sau một tuần, anh xuất viện, sức cơ chân cải thiện 4/5, tiếp tục được theo dõi định kỳ và tập vật lý trị liệu để phục hồi hoàn toàn sức cơ. Các vị trí thoát vị đĩa đệm của anh Nguyên chưa nặng, được theo dõi điều trị bảo tồn.

Bác sĩ Tấn Sĩ cho biết, các u trong ống sống như u màng tủy, u bao rễ thần kinh… thường tiến triển âm thầm, các triệu chứng thường dễ nhầm với thoát vị đĩa đệm hoặc đau cột sống cơ học. Khi xuất hiện dấu hiệu đau lưng kèm yếu liệt tay chân, tê bì, rối loạn cảm giác, người bệnh cần thăm khám chuyên khoa sớm để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Phát hiện sớm và phẫu thuật kịp thời, người bệnh có khả năng hồi phục chức năng rất cao. Ngược lại, khối u để lâu chèn ép thần kinh kéo dài sẽ làm tổn thương không hồi phục, nguy cơ liệt vĩnh viễn cao.