Bác sĩ Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM đã áp dụng phác đồ “giờ vàng” đón thai nhi 25 tuần, 740 gram. Hiện, sức khỏe bé đã ổn định.
“Sản phụ từng sanh non lúc 26 tuần, bé 600g mất sau sanh nên lần này, khi thai phụ có dấu hiệu dọa sinh rất sớm, bác sĩ tại bệnh viện đang theo dõi thai kỳ đã chủ động liên hệ để chuyển thai phụ đến bệnh viện chúng tôi với hy vọng bảo đảm an toàn tính mạng cho mẹ và bé”. Tiến sĩ, bác sĩ Cam Ngọc Phượng – Giám đốc Trung tâm Sơ sinh (NICU) Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP. HCM chia sẻ, mặc dù tiếp nhận bệnh nhân nặng, tiên lượng nhiều nguy cơ phức tạp nhưng thực sự cảm ơn các đồng nghiệp tin tưởng và đã không cố giữ bệnh mà chủ động tìm đến Bệnh viện có đủ các điều kiện để xử trí trường hợp dọa sinh cực non như này.
Bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Bá Mỹ Nhi, Trung tâm Sản – Phụ khoa cho biết, thai phụ được chuyển đến trong tình trạng tâm lý vô cùng lo lắng, gia đình cũng căng thẳng vì tiền sử đã từng mất con do sinh non ở tuần 26, lần này thai mới được 25 tuần.
“Trong quá trình mang thai, bệnh nhân đã được đặt vòng nâng cổ tử cung nhưng lại xuất hiện cơn gò sớm. Ở thời điểm nhập viện, cơn gò xuất hiện với tần suất cao, ngay lập tức chúng tôi đã chỉ định sử dụng thuốc giảm gò với hy vọng giữ bé được lâu hơn nhưng đồng thời cũng sử dụng đủ liều corticoid cho sản phụ để làm giảm nguy cơ suy hô hấp cho trẻ sau sinh.
Tuy nhiên, do đã có đầy đủ các triệu chứng nghi nhiễm trùng như sốt, bạch cầu và CRP tăng nên nhằm đảm bảo an toàn nhất cho mẹ và bé, sau khi hội chẩn và lên kế hoạch kỹ lưỡng với khoa Nhi sơ sinh, chúng tôi quyết định cho bé ra sớm dù phải đối mặt với thực trạng cực non tháng, phác đồ “giờ vàng” được thiết lập và tính toán kỹ từng chi tiết”, bác sĩ Nguyễn Bá Mỹ Nhi chia sẻ.
Theo Tiến sĩ, bác sĩ Cam Ngọc Phượng, trẻ sinh non thường tím tái, không thở được, thân nhiệt hạ rất nhanh, nguy cơ nhiễm trùng rất cao, tất cả các chức năng đều chưa hoàn thiện nên gần như không thể tự chủ, do đó nếu không hồi sức cấp cứu ngay tại phòng sinh thì khó giữ được tính mạng hoặc để lại nhiều di chứng nặng nề nếu may mắn sống sót.
Phác đồ “giờ vàng” là những biện pháp kỹ thuật cao cấp được thực hiện ngay trong 60 phút sau khi bé chào đời, việc hồi sức cấp cứu cần được thực hiện nhanh chóng, chuẩn xác bởi các bác sĩ, điều dưỡng có kinh nghiệm cùng với các trang thiết bị máy móc chuyên dụng hiện đại. “Ekip hồi sức cấp cứu sơ sinh của chúng tôi đã có mặt ngay tại phòng sinh với đầy đủ các trang thiết bị chuyên dụng hiện đại nhất, do có kinh nghiệm đón những ca sinh non và cực non, nên chúng tôi đã hội chẩn và tiên lượng các khả năng xảy ra, từ đó chuẩn bị tất cả các phương án, kịch bản tiến hành cuộc sinh đặc biệt này. Mục tiêu của chúng tôi không chỉ là cứu sống em bé mà phải đảm bảo giảm thiểu tối đa nguy cơ di chứng cho sức khỏe của bé về sau”, bác sĩ Cam Ngọc Phượng nói.
Do trọng lượng của bé rất nhỏ, chỉ 740 gram, nên sản phụ sinh thường khá dễ dàng. Ngay khi rời khỏi bụng mẹ, bé được ủ ấm với khăn bọc, đội nón, túi nhựa giữ nhiệt và chuyển ngay sang giường sưởi ấm đặt sát giường sinh. Bác sĩ và điều dưỡng nhi sơ sinh lập tức gắn ống thở CPAP không xâm lấn, giúp phổi bé không bị xẹp, hạn chế nhiễm trùng, không bị suy hô hấp. Sau đó bé được nằm trong lồng ấp với điều kiện lý tưởng về nhiệt độ, đảm bảo độ ẩm 80% giúp điều hòa thân nhiệt và giảm nguy cơ mất nước không nhận biết ở trẻ sinh non.
Việc ổn định thân nhiệt cho bé hết sức quan trọng vì trẻ sinh non rất nhẹ cân thân nhiệt không ổn định sẽ tăng tỷ lệ tử vong 28%, tăng nhiễm trùng sơ sinh muộn 11%. Nếu có thể ổn định thân nhiệt từ 36,5°C đến 37,2°C thì sẽ giảm thiểu đáng kể các tổn thương thần kinh, bệnh lý võng mạc và viêm ruột hoại tử.
Việc thiết lập hô hấp cho bé được thực hiện với hệ thống hồi sức chuyên dụng, có thể điều chỉnh áp lực bóp và nồng độ oxy nên hạn chế tối đa nguy cơ tổn thương lên phổi của bé.
“Trẻ sinh non tăng nguy cơ hạ đường huyết sau khi kẹp rốn do giảm dự trữ glycogen, do đó, sau khi ổn định thân nhiệt cho bé, thông khí khoảng 1 phút, ổn định tuần hoàn và hô hấp cho bé xong, chúng tôi mới thực hiện kẹp cắt rốn để tránh ảnh hưởng đến việc tưới máu cơ quan. Và khi các chỉ số đều ổn định, các bác sĩ chuyển bé qua phòng Hồi sức sơ sinh ngay gần đó, chỉ mất ít phút di chuyển”, bác sĩ Cam Ngọc Phượng chia sẻ kinh nghiệm và giá trị của việc chậm kẹp cắt rốn đối với trẻ sinh non. (1)
Tại khoa hồi sức sơ sinh, bé gái được đặt catheter vào tĩnh mạch rốn, thiết lập đường truyền tĩnh mạch để cung cấp dung dịch đường. Thông thường đường huyết ở trẻ sinh non thấp nhất giữa 30 đến 90 phút sau sinh; do đó, để phòng ngừa các tổn thương não vĩnh viễn không hồi phục hoặc nguy cơ tử vong, ngay lập tức bé được truyền dung dịch có glucose giữ cho đường huyết trên 50 mg/Dl để không bị hạ đường huyết.
Các bác sĩ bơm surfactant vào nội khí quản để ổn định hô hấp và giữ ẩm liên tục trong lồng ấp cho trẻ. Bé cũng được chỉ định dùng thuốc hỗ trợ đóng ống động mạch, truyền paracetamol sớm giúp tránh nguy cơ gây viêm ruột hoại tử, xuất huyết não, xuất huyết phổi…
Cũng tại đây, bé được tiến hành sàng lọc toàn diện sau sinh bao gồm các chức năng vận động, tim mạch, hô hấp, thính lực, thị lực, tiêu hoá… bởi bác sĩ nhi sơ sinh và các bác sĩ chuyên khoa ngay trong bệnh viện.
Phác đồ “giờ vàng” là một khái niệm mới trong Hồi sức sơ sinh, tập hợp những kiến thức, kỹ năng hướng dẫn chăm sóc trẻ sinh non tích cực trong 60 phút đầu sau sinh, nhằm làm tăng hiệu quả chăm sóc, điều trị tại khoa Hồi sức sơ sinh, giảm thiểu nguy cơ di chứng về sức khỏe cho trẻ.
Theo bác sĩ Cam Ngọc Phượng, hiện nay phác đồ giờ vàng chưa được triển khai rộng rãi do nhiều đơn vị còn khó khăn, chưa có các thiết bị máy móc chuyên dụng hiện đại, chưa có chuyên gia, bác sĩ, điều dưỡng có kinh nghiệm thực hiện và quy trình gắn kết chặt chẽ giữa đơn vị sản – nhi sơ sinh. Việc thực hiện hồi sức cấp cứu được thực hiện ngay trong giờ đầu tiên sau sinh, ngay tại phòng sinh và tại Khoa Hồi sức sơ sinh Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là quy trình lý tưởng giúp cứu sống và giảm thiểu các nguy cơ biến chứng, di chứng cho trẻ sinh non có thể gặp phải như: Suy hô hấp, viêm phổi, loạn sản phế quản phổi; Viêm ruột, hoại tử ruột, nhiễm trùng máu, huyết áp thấp; Chậm phát triển, hệ miễn dịch kém; Kém phát triển về thị giác, thính giác: Bại não, xuất huyết não và dễ đối diện với hội chứng đột tử trẻ sơ sinh
Anh H.N.H, ba của bé cho biết, lần mang thai đầu tiên, vợ chồng anh không đủ may mắn để giữ con. Lần mang thai thứ 2, hạnh phúc đã đến với gia đình anh.
“Vợ tôi được thông báo về khả năng sinh non ở tuần 28, tuy nhiên khi mới 25 tuần đã bị rỉ ối, ngay lập tức tôi đưa vợ nhập viện nhưng bác sĩ nơi chúng tôi theo dõi thai kỳ không chắc chắn về khả năng sống sau chào đời cho bé, nên chỉ định cho chuyển đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM.
Sau khi nghe giải thích và tự tìm hiểu thêm, vợ chồng tôi an tâm chuyển đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM vì ở đây có các bác sĩ từng xử lý nhiều ca sinh cực khó, đặc biệt bác sĩ Cam Ngọc Phượng, đứng đầu ngành Hồi sức sơ sinh tại TP.HCM, từng cứu sống rất nhiều trẻ sinh non, sinh cực non ở những tuần thai rất nhỏ 25, 26, 27…
Hiện nay, bé vẫn cần phải theo dõi thêm, nhưng vợ chồng tôi rất an tâm, tin tưởng vào ekip bác sĩ, điều dưỡng nhi sơ sinh của bệnh viện. Vợ tôi cũng bớt lo âu, cố giữ tinh thần thoải mái để có sữa non cho bé bú sớm nhất,” anh H. cho biết
Sinh non đang là hiện tượng phổ biến toàn cầu, theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO): hàng năm, trên toàn thế giới có xấp xỉ 15 triệu trẻ sinh non và con số vẫn không ngừng tăng. Tuy nhiên, nếu được hỗ trợ can thiệp y tế sớm, ba phần tư trong số những đứa trẻ kém may mắn đó có thể tiếp tục sống.
Theo TS.BS Cam Ngọc Phượng, với những trẻ sinh non nếu phải chuyển viện sau sinh, trẻ dễ bị xuất huyết não, có nguy cơ tử vong cao, nếu cứu được cũng để lại nhiều di chứng về sau nên cần được tranh thủ “thời gian vàng”. Do đó, những bà mẹ có nguy cơ sinh non cần có sự chuẩn bị kỹ càng, tìm hiểu lựa chọn nơi khám thai và sinh bé cần có khoa Hồi sức sơ sinh có kinh nghiệm và có khả năng nuôi sống những trẻ sinh rất non để được chuẩn bị các điều kiện tốt nhất.
Trong quá trình theo dõi thai kỳ, mẹ bầu cần theo dõi mọi diễn biến bất thường của cơ thể, khám thai và siêu âm định kỳ để kịp thời phát hiện những biểu hiện dọa sinh non và có biện pháp ứng phó kịp thời. Nếu có dấu hiệu bất thường ở mẹ hoặc bé, thai phụ và gia đình nên tham vấn ngay ý kiến chuyên môn của bác sĩ sản – nhi sơ sinh để chuẩn bị kế hoạch sinh tốt nhất cho cả mẹ lẫn con.
Trong trường hợp cần thiết nên sớm chuyển thai phụ có nguy cơ sinh non tới bệnh viện có hồi sức sơ sinh, không nên đợi sinh bé ra mới chuyển đi vì bé có thể tử vong trên đường đi. Với mỗi trường hợp, sẽ có phác đồ “giờ vàng” riêng phù hợp với từng thể trạng của mẹ và bé, cần có sự hội chẩn kĩ giữa bác sĩ sản, hồi sức sơ sinh và điều dưỡng…để có phương án tốt nhất.
