Tai nạn nam khoa không chỉ gây đau đớn về mặt thể chất mà còn có nguy cơ để lại biến chứng nguy hiểm nếu không được xử trí kịp thời và đúng cách. Ước tính tại Mỹ mỗi năm có đến 3000 nam giới phải nhập viện vì tai nạn. Dưới đây là cách xử trí khi gặp chấn thương, tai nạn khó đỡ mà nam giới cần lưu ý.
Tai nạn nam khoa là những chấn thương hoặc tổn thương xảy ra ở vùng cơ quan sinh dục nam, bao gồm dương vật, bìu, tinh hoàn, niệu đạo và mô mềm xung quanh. Nguyên nhân dẫn đến tai nạn ở nam giới có thể do tai nạn giao thông, chấn thương khi chơi thể thao, quan hệ tình dục thô bạo, sai tư thế hoặc tai nạn lao động.
Bác sĩ Vinh cho biết do mang tính chất “cấp cứu nam khoa”, các chấn thương vùng kín của nam giới có “thời gian vàng” để được can thiệp y tế kịp thời.
Khác với các bộ phận khác của cơ thể, khi cơ quan sinh dục gặp chấn thương nghiêm trọng như rách thể hang, gãy dương vật, xoắn tinh hoàn… bệnh nhân cần được bác sĩ Nam khoa – Hiếm muộn giàu kinh nghiệm trực tiếp thăm khám và chỉ định phương án cấp cứu phù hợp. Nếu can thiệp quá muộn hoặc điều trị sai cách, nguy cơ hoại tử mô, không thể phục hồi cấu trúc và chức năng cơ quan sinh dục thậm chí mất khả năng làm cha.
Mặc dù có ít khả năng bị tổn thương song vùng cấm địa của nam giới vẫn gặp tai nạn do những nguyên nhân khác nhau (1). Những tai nạn nam khoa phái mạnh có nguy cơ gặp phải gồm:
Chấn thương dương vật là tình trạng tổn thương xảy ra ở dương vật do va đập, lực tác dụng mạnh, tai nạn hoặc quan hệ tình dục sai tư thế. Chấn thương dương vật có thể ảnh hưởng đến mô mềm, mạch máu, thể hang hoặc niệu đạo, gây nên tình trạng đau, sưng viêm, bầm tím, chảy máu, thậm chí mất chức năng cương dương tạm thời hoặc vĩnh viễn nếu không được xử trí kịp thời.
Một số loại chấn thương dương vật phổ biến gồm gãy dương vật, xoắn dương vật, đứt hoặc rách bao quy đầu, tụ máu và sưng bầm dương vật, tổn thương niệu đạo… Chấn thương dương vật là tình trạng tai nạn nam giới thường gặp phải cần được xử lý sớm. Nếu để lâu có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng sinh lý, khả năng sinh sản. Vì vậy nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào sau chấn thương “vùng cấm địa” nam giới cần đến ngay bệnh viện có chuyên khoa Nam học – Hiếm muộn để kiểm tra và điều trị kịp thời. (2)
Chấn thương tinh hoàn là khi tinh hoàn bị tổn thương do lực tác động. Nghiên cứu cho thấy nguy cơ vỡ tinh hoàn sau chấn thương mạnh ở bìu là 50%, đa số chấn thương ở một tinh hoàn, chỉ 1,5% bị cả 2 tinh hoàn. Các chấn thương tinh hoàn có thể là vỡ tinh hoàn, bầm tím tinh hoàn, tróc lớp bao trắng của tinh hoàn, xoắn tinh hoàn…
Nguyên nhân chấn thương tinh hoàn thường gặp là do bị đả thương, hành hung và chấn thương trong khi tập thể thao (chiếm khoảng 85%) (3). Một số ít nguyên nhân do tai nạn giao thông (khoảng 10%), tự bóp tinh hoàn (xảy ra ở người chuyển giới hoặc tâm thần), té ngã, bị động vật cắn, tai nạn lao động hoặc do đạn bắn…
Tùy thuộc vào mức độ chấn thương tinh hoàn hoặc bìu, bác sĩ sẽ thám sát và lên kế hoạch điều trị thương tổn. Trong trường hợp tinh hoàn bị tổn thương nghiêm trọng không có khả năng tái tạo, phục hồi, hoặc quá thời gian vàng điều trị, các mô bị hoại tử, bác sĩ buộc phải cắt bỏ tinh hoàn. Bác sĩ… nhấn mạnh nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào vùng bìu, tinh hoàn, người bệnh cần nhanh chóng đến bệnh lớn lớn uy tín có chuyên khoa Nam học – Hiếm muộn để bác sĩ kiểm tra, xử trí trí đúng.
Xoắn tinh hoàn (còn gọi xoắn dây tinh – Spermatic cord torsion) là hiện tượng xảy ra khi tinh hoàn bị xoắn vào thừng tinh và cắt đứt nguồn cung cấp máu đến tinh hoàn. Đây là tình trạng cấp cứu nam khoa thường gặp ở nam giới trẻ tuổi, trẻ em độ tuổi dậy thì, trẻ sơ sinh. Triệu chứng xoắn tinh hoàn gồm đau đột ngột một bên tinh hoàn, nhìn một bên tinh hoàn kéo cao hơn bên còn lại, sưng bìu không kèm sốt, thỉnh thoảng đau bụng…
Nguyên nhân gây xoắn tinh hoàn vẫn chưa được xác định. Nhiều giả thuyết cho rằng yếu tố di truyền, chấn thương hoặc tinh hoàn phát triển nhanh chóng trong tuổi dậy thì gây xoắn tinh hoàn. Tuy nhiên bác sĩ Vinh nhấn mạnh xoắn tinh hoàn là nguyên nhân hàng đầu khiến người nam giới trẻ tuổi, trẻ em nam phải cắt bỏ tinh hoàn do tinh hoàn bị hoại tử, teo nhỏ. Vì vậy nếu tinh hoàn bị đau đột ngột, cần nhanh chóng đưa bệnh nhân đến bệnh viện có chuyên khoa Nam học – Hiếm muộn để được thăm khám, xử trí kịp thời.
Mặc dù dương vật không có xương nhưng vẫn có thể bị gãy. Dương vật bị gãy do cấu trúc dạng xốp đặc biệt gọi là thể hang, chịu trách nhiệm cương dương. Khi áp lực trong thể hang quá cao làm rách màng bao thể hang (hay bao trắng hoặc màng trắng vật hang) gây ra hiện tượng gãy dương vật. Khi bị rách, thể hang không thể giữ được cấu trúc ban đầu
Triệu chứng của tai nạn nam khoa này là xuất hiện âm thanh bất thường như “rắc” hoặc “bụp” ở dương vật. Ngay sau đó, nam giới cảm thấy đau dữ dội, dương vật sưng to nhanh chóng và tình trạng tụ máu khiến vùng tổn thương bầm tím rõ rệt, thường được mô tả là biến dạng cà tím (eggplant deformity) do tích tụ máu dưới da.
Áp xe dương vật là tình trạng ổ nhiễm nhùng khu trú, hình thành do tụ mủ bên trong mô dương vật. Áp xe dương vật xảy ra khi vi khuẩn xâm nhập mô mềm, gây viêm nhiễm và tạo ổ áp xe. Nếu không điều trị kịp thời, ổ áp xe có thể lan rộng ảnh hưởng đến chức năng sinh lý, sức khỏe tổng thể cũng như chất lượng cuộc sống của nam giới.
Hội chứng hoại tử Fournier là bệnh nhiễm trùng hỗn hợp do cả hệ vi khuẩn hiếu khí và kỵ khí gây ra (4). Đây là bệnh hiếm gặp nhưng đe dọa trực tiếp tới tính mạng người bệnh nếu không được và điều trị kịp thời. Ổ hoại tử thường nằm ở đường tiết niệu sinh dục, đường tiêu hóa dưới với các triệu chứng như sưng đỏ vùng cơ quan sinh dục, đáy chậu, sau đó vùng da đỏ tía sẽ chuyển sang màu xám xanh, và cuối cùng là đen khi mô chết hoàn toàn.
Những bệnh nhân mắc tiểu đường, lạm dụng rượu bia hoặc suy giảm miễn dịch có nguy cơ cao bị hoại tử Fournier. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể gây suy tạng và tử vong.
Sự cương cứng của dương vật xảy ra khi cơ trơn trong thể hang giãn ra, tạo điều kiện cho dòng máu từ động mạch đến dồn về và bị giữ lại ở thể hang, giúp duy trì trạng thái cương. Tuy nhiên khi cơ chế xả máu về tĩnh mạch bị rối loạn có thể dẫn đến tình trạng cương dương kéo dài.
Tình trạng cương dương kéo dài ở nam giới rất nguy hiểm. Nếu máu bị giữ lại quá lâu trong thể hang có thể gây đau dữ dội. Nếu không được can thiệp kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến xơ hóa thể hang, gây rối loạn cương dương vĩnh viễn. Thậm chí trong một số trường hợp nghiêm trọng sẽ dẫn đến hoại tử mô, dương vật.
Nhiều trường hợp tai nạn nam khoa là hệ quả của cấy ghép vật liệu dưới da dương vật. Cụ thể là đưa những vật trơ như hạt yakuza, ngọc trai, bi vào dưới da dương vật nhằm mục đích tăng khoái cảm tình dục hoặc tăng thẩm mỹ dương vật. Một số trường hợp sau thủ thuật có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng, gây tổn thương mô, nhiễm trùng hoặc ảnh hưởng đến chức năng sinh lý.
Thắt nghẹt bao quy đầu là tình trạng xảy ra khi vòng da bao quy đầu bị hẹp ở đoạn cuối, khiến da không thể tự tuột khỏi đầu dương vật. Khi đó, miệng bao quy đầu siết chặt, cản trở tuần hoàn máu, dẫn đến sưng viêm, tích tụ dịch bẩn và trong trường hợp nghiêm trọng, có thể gây hoại tử do máu không lưu thông được. Thắt nghẹt bao quy đầu là một trong những tình huống tai nạn cần cấp cứu khẩn.
Thắt nghẹt bao quy đầu xảy ra phổ biến ở nam giới chưa cắt bao quy đầu, đặc biệt là nhóm trẻ em, thanh thiếu niên và người cao tuổi.
Có nhiều nguyên nhân gây tai nạn nam khoa nhưng phổ biến là những trường hợp:
Dấu hiệu khi nam giới bị tai nạn hi hữu rất đa dạng và đặc trưng riêng cho từng trường hợp. Nhìn chung các dấu hiệu cảnh báo tai nạn cần chú ý gồm:
Các tai nạn này nếu không được xử trí kịp thời có thể để lại biến chứng lâu dài, ảnh hưởng đến khả năng sinh sản và chất lượng cuộc sống của nam giới. Hậu quả nếu các tổn thương không được can thiệp kịp thời gồm:
Khi xảy ra tai nạn nam khoa, việc xử lý kịp thời giúp giảm đau, hạn chế tổn thương và ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm cho cơ quan sinh dục nam. Trong trường hợp không may gặp tai nạn bất ngờ, nam giới cần thực hiện các bước quan trọng sau:
Các phương pháp cấp cứu và điều trị tai nạn nam khoa đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ cơ quan, chức năng sinh sản và sinh lý của nam giới. Khi gặp tai nạn, nam giới cần thực hiện các bước cấp cứu ban đầu sau sau:
Cầm máu bằng băng gạc sạch để tránh mất máu quá nhiều. Đồng thời chườm đá lạnh để giảm sưng và đau (lưu ý không chườm đá lạnh lên vết thương hở). Trong trường hợp có vết thương hở hoặc mô dứt rời, cần bảo quản phần mô đứt rời trong túi nilon sạch, đặt trong thùng đá và nhanh chóng chuyển bệnh nhân đến bệnh viện để nối lại bằng vi phẫu.
Tùy thuộc vào từng tổn thương, mức độ, bác sĩ sẽ chỉ định các phương pháp chẩn đoán, điều trị như sau:
Nhằm hạn chế các tai nạn gây tổn thương vùng kín, nam giới có thể áp dụng các biện pháp sau:
Để đặt lịch thăm khám sức khỏe sinh sản nam tại Nam khoa – Hiếm muộn, quý khách hàng có thể liên hệ:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Những tai nạn nam khoa không chỉ gây đau đớn mà còn khiến nhiều nam giới e ngại khi thăm khám. Không ít trường hợp chờ đợi dương vật hoặc tinh hoàn tự hồi phục hoặc tự ý mua thuốc điều trị tại nhà. Tuy nhiên bác sĩ Vinh khuyến nghị trong tình huống cơ quan sinh dục bị thương tổn hoặc có dấu hiệu bất thường, nam giới cần nhanh chóng thăm khám tại các bệnh viện có chuyên khoa Nam học – Hiếm muộn để bác sĩ thám sát, lên kế hoạch can thiệp kịp thời, tránh biến chứng nghiêm trọng.
