Siêu âm cổ có phát hiện ung thư vòm họng không?

Siêu âm cổ là phương pháp đầu tay trong chẩn đoán các vấn đề, bệnh lý ở vùng cổ. Vậy siêu âm cổ có phát hiện ung thư vòm họng không hay cần thêm các kiểm tra xét nghiệm nào khác? Cùng xem chia sẻ của ThS.BS.CKII Phạm Tuấn Mạnh, Bác sĩ khoa Ngoại Vú – Đầu Mặt Cổ, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM (Cơ sở P.Tân Sơn Hòa – Quận Tân Bình cũ) trong bài viết dưới đây.

Siêu âm cổ có phát hiện ung thư vòm họng không?

Trước khi đến với phần giải đáp “siêu âm cổ có phát hiện ung thư vòm họng không”, hãy cùng tìm hiểu đôi nét về phương pháp siêu âm này. Siêu âm cổ là phương pháp sử dụng sóng siêu âm tần số cao để tạo ra hình ảnh ở các cơ quan vùng cổ như tuyến giáp, tuyến nước bọt, hạch cổ, hệ động – tĩnh mạch cảnh, các tổ chức cơ và phần mềm vùng cổ…

Siêu âm cổ có nguyên lý tương tự những kỹ thuật siêu âm khác, nghĩa là bác sĩ sẽ sử dụng đầu máy siêu âm di chuyển trên vùng cổ họng của người bệnh (vùng cổ đã được bôi lớp gel chuyên dụng). Sóng âm phát ra từ đầu dò đi vào những tổ chức bên trong, các sóng này sẽ phản xạ trở lại nếu gặp vật cản và hiển thị trên hình ảnh siêu âm. Vì thế, đây là phương pháp hữu ích giúp kiểm tra sâu bên trong cổ họng, phát hiện những tổn thương nghi ngờ bệnh lý.

Đặc biệt, kỹ thuật này có thể phát hiện hạch cổ và kiểm tra tái phát hạch cận lâm sàng với độ chính xác cao lên đến 90%. Độ chính xác của siêu âm trong kiểm tra, khảo sát hạch ác tính cao nhất, vượt cả CT hay MRI. Sự bất thường ở hạch có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh lý nguy hiểm như ung thư vòm họng, ung thư cổ họng, ung thư khoang miệng…

Ung thư vòm họng là căn bệnh ung thư ác tính sản sinh từ các tế bào bất thường vùng vòm họng, bao gồm ung thư mũi hầu (phần trên của họng, ngay sau mũi), ung thư hầu họng (phần giữa của họng) và ung thư hạ hầu, hay còn gọi là ung thư hạ họng (phần dưới cùng của họng).

Vì thế, với thắc mắc “siêu âm cổ họng có phát hiện ung thư vòm họng không”, câu trả lời là CÓ. Siêu âm cổ giúp bác sĩ thu được hình ảnh tại khu vực vùng cổ, hỗ trợ chẩn đoán các bệnh lý và can thiệp điều trị kịp thời, tránh biến chứng nguy hiểm. Tuy nhiên, để có thể chẩn đoán chính xác nhất, bác sĩ cần chỉ định thêm một số kiểm tra cận lâm sàng khác như chụp cắt lớp vi tính (CT scan), chụp cộng hưởng từ (MRI), nội soi, sinh thiết…

Khi nào nên thực hiện siêu âm cổ họng?

Các dấu hiệu ban đầu của ung thư vòm họng thường mơ hồ, dễ nhầm lẫn với các bệnh lý thông thường khác. Do đó, người bệnh nên chú ý đến sức khỏe của bản thân, đến bệnh viện ngay để được thăm khám và làm các kiểm tra cần thiết như siêu âm cổ khi có những biểu hiện sau:

• Thường xuyên gặp tình trạng chảy nước mũi đặc có lẫn máu, nghẹt một bên mũi không rõ nguyên nhân.
• Ho kéo dài, có thể kèm theo đờm đặc lẫn máu.
• Khàn giọng làm thay đổi giọng nói, không thể nói lớn hoặc mất tiếng.
• Khó nghe, ù tai, bị vọng âm trong môi trường có nhiều tiếng ồn.
• Đau nửa đầu, đau đầu với cảm giác nhức ở hốc mắt.
• Cổ họng sưng tấy, có thể thấy hạch mọc riêng lẻ hoặc từng nhóm lan rộng, sờ vào thấy đau nhức.
• Cơ thể mệt mỏi, khó thở, có dấu hiệu suy nhược mà không rõ nguyên nhân.

Cần lưu ý rằng, trên đây chỉ là những dấu hiệu đặc trưng và thường gặp nhất cảnh báo ung thư vòm họng. Tùy vào độ tuổi, thể trạng cũng như tiền sử bệnh lý mà mỗi người bệnh có thể có những triệu chứng khác nhau. Nhìn chung, khi cơ thể xuất hiện những dấu hiệu bất thường, người bệnh nên thăm khám sớm để được chẩn đoán chính xác, can thiệp điều trị kịp thời đảm bảo hiệu quả và an toàn.

Các phương pháp khác giúp chẩn đoán chính xác ung thư vòm họng

Như đã chia sẻ, siêu âm cổ là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh không xâm lấn, dễ thực hiện, an toàn, cho kết quả có độ chính xác cao với mức chi phí hợp lý. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định người bệnh thực hiện thêm một số kiểm tra cận lâm sàng khác như chụp cắt lớp vi tính (CT scan), chụp cộng hưởng từ (MRI), nội soi, sinh thiết… để cho kết quả chẩn đoán chính xác.

• Nội soi: Rất khó để quan sát khu vực vòm họng bằng mắt thường, bác sĩ phải cần đến phương pháp nội soi tai mũi họng để quan sát bên trong vòm họng, tìm ra các bất thường nếu có. Bác sĩ sẽ sử dụng một ống nội soi mềm, có gắn camera và kính chuyên dụng ở đầu, đưa vào khu vực vòm họng để kiểm tra lớp niêm mạc bên trong vùng tai mũi họng, quan sát rõ các tổn thương ở khu vực này.
• Sinh thiết: Thông qua nội soi, bác sĩ có thể tiến hành lấy mẫu ở khu vực tổn thương để sinh thiết, xác định tính chất tổn thương là lành tính hay ác tính.

Sau khi có chẩn đoán xác định ung thư vòm họng, bác sĩ sẽ chỉ định thêm một số kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh để đánh giá chính xác giai đoạn ung thư, có thể là:

• Chụp cắt lớp vi tính (CT scan): Phương pháp này giúp thu thập thông tin cụ thể về vị trí, kích thước, hình dạng cũng như mức độ xâm lấn của khối u đến các mô lân cận.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): Giúp đánh giá các tế bào ung thư có xâm lấn đến các mô mềm, dây thần kinh gần vòm họng hay không.
• Chụp PET/CT: Giúp đánh giá tổn thương, cũng như phát hiện tình trạng di căn dựa trên những bất thường trong hấp thu chuyển hóa FDG.
• Xạ hình xương: Giúp đánh giá xem ung thư có di căn đến xương hay không.

Cần làm gì khi có chẩn đoán bệnh ung thư vòm họng?

Khi có chẩn đoán ung thư vòm họng, đầu tiên người bệnh cần giữ bình tĩnh, trao đổi kỹ tình trạng hiện tại và lắng nghe tư vấn điều trị của bác sĩ. Nếu bệnh được phát hiện sớm ở giai đoạn khởi phát, ung thư tại chỗ chưa di căn vùng khác của cơ thể, tỷ lệ sống sót sau 5 năm lên đến 82%. Bệnh phát hiện càng muộn, tỷ lệ sống sót sau 5 năm càng giảm dần. (1)

Vì thế, người bệnh hãy trao đổi và tuân thủ chặt chẽ hướng dẫn điều trị của bác sĩ. Tùy vào thể trạng người bệnh, giai đoạn bệnh, vị trí khối u, tuổi tác, các bệnh lý khác nếu có… mà bác sĩ sẽ tư vấn phương pháp điều trị phù hợp như phẫu thuật, xạ trị, hóa trị hoặc liệu pháp trúng đích. Khi áp dụng đúng phác đồ điều trị, mức độ đáp ứng với điều trị tốt hơn, người bệnh sẽ có tỷ lệ sống sót cao hơn.

Chế độ dinh dưỡng giữ vai trò quan trọng đối với người bệnh ung thư nói chung, ung thư tuyến giáp nói riêng. Người bệnh cần có chế độ ăn uống khoa học, cung cấp đầy đủ dưỡng chất giúp cơ thể tăng sức đề kháng. Tuy nhiên, vì thực phẩm đưa vào cơ thể đi qua khu vực vòm họng là nơi có khối u, do đó người bệnh nên ưu tiên các loại thức ăn mềm như cháo, soup hoặc thức ăn cắt nhỏ, xay nhuyễn. Không ăn thức ăn quá lạnh hoặc quá nóng, không ăn quá mặn. Chia nhỏ các bữa ăn trong ngày, ăn chậm nhai kỹ để giảm áp lực lên vùng vòm họng. Tuyệt đối không sử dụng các chất kích thích như rượu bia hoặc đồ uống có ga vì có thể làm nặng hơn tình trạng sưng đau, thậm chí làm trầm trọng thêm các tổn thương của khối u ác tính.

Tâm lý người bệnh sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả điều trị, vì thế người bệnh hãy cố gắng giữ tinh thần lạc quan, cùng sự động viên tinh thần từ người thân và bạn bè xung quanh để có tinh thần thoải mái, nhờ đó đáp ứng điều trị tốt hơn.

Phòng bệnh hơn chữa bệnh, khi có bất kỳ yếu tố nguy cơ hoặc dấu hiệu nghi ngờ ung thư vòm họng nào, người bệnh hãy chủ động thực hiện tầm soát ung thư sớm. Với sự tiến bộ của y học hiện đại cùng sự hỗ trợ của hệ thống trang thiết bị tối tân, các phương pháp tầm soát hiện nay đã có thể giúp phát bệnh bệnh ngay từ giai đoạn sớm khi chưa có các dấu hiệu điển hình. Đây được xem là “chìa khóa vàng” giúp can thiệp xử trí kịp thời, bảo vệ người bệnh trước nguy hiểm, nhất là tử vong do phát hiện bệnh muộn, khi các khối u đã di căn, xâm lấn đến các cơ quan khác trong cơ thể.

Trên đây là những giải đáp cho thắc mắc siêu âm cổ có phát hiện ung thư vòm họng không. Tóm lại, khi có bất kỳ dấu hiệu nghi ngờ nào, người bệnh nên đến ngay cơ sở y tế uy tín để được bác sĩ kiểm tra, chỉ định các kiểm tra cần thiết để có chẩn đoán chính xác và can thiệp điều trị phù hợp!