Mỗi năm, tại Mỹ có khoảng 800.000 người trải qua cơn nhồi máu cơ tim. Riêng ở Việt Nam, tỷ lệ bệnh nhân nhồi máu cơ tim hàng năm tăng từ 15-20%. Phục hồi chức năng tim mạch là một chương trình được cá nhân hóa, nhằm mục đích cải thiện sức khỏe cho những bệnh nhân tim mạch và ngăn ngừa nguy cơ tái phát trong tương lai. Chương trình được thực hiện bằng những bài tập bao gồm luyện tập thể dục, hỗ trợ sức khỏe tinh thần và giáo dục về lối sống lành mạnh,…
Phục hồi chức năng tim mạch là chương trình cá nhân hóa, được thiết kế nhằm cải thiện sức khỏe cho những bệnh nhân tim mạch. Phục hồi chức năng tim bao gồm các bài tập thể dục, hỗ trợ tinh thần và cung cấp kiến thức chi tiết về lối sống lành mạnh cho sức khỏe tim mạch.
Chương trình phục hồi chức năng sẽ được thực hiện dưới sự hướng dẫn của nhiều chuyên gia gồm bác sĩ tim mạch, chuyên gia dinh dưỡng và chuyên viên vận động thể chất sẽ đồng hành và hướng dẫn bệnh nhân trong suốt quá trình hồi phục. (1)
Phục hồi chức năng tim mạch thường được khuyến cáo cho những người đã trải qua hoặc đang gặp các vấn đề về tim mạch. Các trường hợp cụ thể cần thực hiện phục hồi chức năng tim mạch, bao gồm:
Mặc dù phục hồi chức năng tim mạch mang lại nhiều lợi ích, tuy nhiên vẫn có một số trường hợp không được áp dụng chương trình này, do các bài tập có thể làm tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn. Các trường hợp có thể không được thực hiện luyện tập, bao gồm:
Những yếu tố này cần được xem xét kỹ trước khi bắt đầu chương trình, nhằm đảm bảo an toàn và hiệu quả tối ưu cho người bệnh.
Theo nghiên cứu cho thấy, hoàn thành chương trình phục hồi chức năng tim mạch có thể kéo dài thêm tới 5 năm tuổi thọ cho bệnh nhân. Đồng thời, chương trình này còn mang lại nhiều lợi ích đáng kể như:
Phục hồi chức năng tim mạch thường bắt đầu với các bài tập nhẹ, và tăng dần cường độ phù hợp với từng cá nhân. Người bệnh sẽ được theo dõi chặt chẽ bằng điện tâm đồ, nhằm đảm bảo an toàn và hiệu quả trong suốt quá trình luyện tập. Nếu xuất hiện các dấu hiệu như khó thở, chóng mặt, hoặc đau ngực, người bệnh cần dừng tập ngay lập tức, sau đó các bác sĩ, chuyên gia sẽ đánh giá lại tình trạng sức khỏe tim mạch của bệnh nhân.
Việc thực hiện phục hồi chức năng tim mạch nên diễn ra tại các cơ sở y tế, bệnh viện được trang bị đầy đủ thiết bị và dưới sự giám sát của các chuyên gia, bác sĩ có chuyên môn cao.
Phục hồi chức năng tim mạch được chia thành ba giai đoạn chính, mỗi giai đoạn đều đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ bệnh nhân cải thiện sức khỏe tim mạch tốt hơn.
Giai đoạn đầu tiên, bắt đầu ngay sau khi bệnh nhân trải qua một biến cố tim mạch hoặc hoàn thành một can thiệp y tế liên quan. Ở giai đoạn này, bệnh nhân được tiến hành đánh giá khả năng thể chất và động lực, để tham gia vào quá trình phục hồi chức năng tim mạch. Các chuyên gia sẽ hướng dẫn bệnh nhân thực hiện các bài tập nhẹ nhàng ngay tại giường bệnh. Tập trung vào việc tăng cường phạm vi chuyển động và ngăn ngừa tình trạng suy giảm thể chất do nằm viện lâu ngày.
Bên cạnh đó, đội ngũ chuyên gia phục hồi chức năng cũng chú trọng đến các hoạt động sinh hoạt hàng ngày và giáo dục bệnh nhân về việc tránh căng thẳng quá mức. Trong giai đoạn này, người bệnh được khuyến khích nghỉ ngơi, cho đến khi việc điều trị các bệnh lý đi kèm hoặc các biến chứng sau phẫu thuật hoàn tất.
Khi bệnh nhân đã ổn định và được bác sĩ tim mạch cho phép, giai đoạn phục hồi chức năng tim mạch sẽ bắt đầu. Thời gian của giai đoạn này thường kéo 12 tuần với 36 buổi, tùy vào tình trạng sức khỏe của bệnh nhân. Người bệnh sẽ trải qua một đợt đánh giá, để xác định những hạn chế về khả năng vận động.
Đây là giai đoạn nòng cốt, người bệnh sẽ được xây dựng chương trình vận động thể lực phù hợp, hướng dẫn cách thay đổi thói quen hoạt động và kiểm soát yếu tố nguy cơ. Chương trình luyện tập tại cơ sở phục hồi chức năng tim mạch có thể bao gồm: bài tập về sức bền như đạp xe, chạy bộ trên thảm, tập kháng lực, thể dục nhịp điệu,…
Song, các chuyên gia sẽ quan sát những vấn đề về tâm lý để giải pháp hỗ trợ, đồng hành cùng bệnh nhân. Ngoài ra, người bệnh còn được tư vấn về chế độ dinh dưỡng, rèn luyện thể lực để kiểm soát các yếu tố nguy cơ như: tăng huyết áp, đái tháo đường, tăng cân,…
Giai đoạn cuối cùng tập trung vào việc gia tăng tính độc lập và khả năng tự theo dõi sức khỏe của bệnh nhân. Ở giai đoạn này, các hoạt động sẽ chú trọng vào việc tăng cường độ dẻo dai, sức mạnh cơ bắp và khả năng thể lực. Bệnh nhân sẽ học cách tự quản lý quá trình phục hồi của mình, giúp họ duy trì sức khỏe tim mạch lâu dài và cải thiện chất lượng cuộc sống.
Để thực hiện một buổi tập luyện phục hồi chức năng tim mạch, cần phải có sự kết hợp chặt chẽ giữa đội ngũ y tế và bệnh nhân. Quy trình thực hiện buổi luyện tập mẫu, bao gồm:
Trong suốt quá trình tập luyện phục hồi, bệnh nhân sẽ được làm việc, theo dõi bởi đội ngũ y tế chuyên nghiệp, bao gồm:
Nội dung chương trình tập luyện phục hồi chức năng tim mạch:
Đội ngũ chuyên gia, bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra sức khỏe của bệnh nhân, đánh giá khả năng thể chất và những giới hạn y tế. Sau khi xác định các nguy cơ và tình trạng sức khỏe, chuyên gia sẽ xây dựng chương trình tập luyện phù hợp với thể trạng người bệnh.
Tập thể dục đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe tim mạch. Các bài tập phục hồi chức năng tim mạch thường bao gồm các hoạt động ít tác động và ít rủi ro chấn thương như: đi bộ, đạp xe, chạy trên thảm hoặc các bài tập kháng lực khi cần. Một số nghiên cứu còn chỉ ra rằng việc tập yoga mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe tim mạch.
Bệnh nhân thường tập luyện ít nhất 3 lần mỗi tuần, dưới sự hướng dẫn của đội ngũ chuyên gia về các kỹ thuật tập luyện đúng cách bao gồm việc khởi động và giãn cơ sau khi tập.
Chương trình sẽ cung cấp thông tin, kiến thức về cách thực hiện sống lành mạnh. Điều này bao gồm việc xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh tốt cho tim mạch, cách duy trì cân nặng hợp lý, cách quản lý căng thẳng và các biện pháp ngăn ngừa yếu tố nguy cơ (huyết áp cao, tiểu đường, cholesterol cao).
Sau khi trải qua biến cố tim mạch nguy hiểm, người bệnh thường mang tâm lý căng thẳng, lo sợ, thậm chí là trầm cảm. Chương trình không chỉ giúp người bệnh phục hồi về thể chất, mà còn hỗ trợ họ vượt qua giai đoạn khó khăn này bằng cách cân bằng lại cảm xúc, giải tỏa áp lực.
Khi phục hồi chức năng tim mạch, người bệnh nên lưu ý đến một số yếu tố quan trọng. Đầu tiên, bệnh nhân cần đánh giá sức khỏe tim mạch toàn diện để xác định thể trạng và các yếu tố nguy cơ. Tiếp theo, thiết lập mục tiêu phục hồi và xây dựng chương trình tập luyện phù hợp với tình trạng sức khỏe, để đảm bảo an toàn và hiệu quả cho bệnh nhân.
Sau khi kết thúc chương trình phục hồi, bệnh nhân vẫn nên tiếp tục duy trì luyện tập và thay đổi lối sống lành mạnh. Ngoài ra, việc thực hiện tái khám định kỳ là điều cần thiết, để theo dõi tiến độ hồi phục và điều chỉnh kế hoạch khi cần.
Thời gian của chương trình phục hồi chức năng tim mạch thường kéo dài kéo dài 12 tuần với tổng cộng 36 buổi. Tuy nhiên, thời gian cụ thể còn tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe và mức độ hồi phục của từng bệnh nhân. Trong một số trường hợp, chương trình có thể kéo dài lâu hơn, nhằm đảm bảo bệnh nhân có đủ thời gian để phục hồi và cải thiện sức khỏe hoàn toàn.
Phục hồi chức năng tim mạch là chương trình được thiết kế an toàn. Trong suốt quá trình tập luyện, đội ngũ chuyên gia, bác sĩ sẽ theo dõi chặt chẽ tình trạng sức khỏe của người bệnh, bao gồm nhịp tim, huyết áp và các dấu hiệu khác. Các chuyên gia cũng sẽ hướng dẫn bệnh nhân cách tập luyện an toàn để giảm thiểu nguy cơ chấn thương và các biến chứng liên quan đến tim mạch.
Trong những trường hợp hiếm gặp, việc tập luyện phục hồi chức năng tim mạch có thể dẫn đến chấn thương hoặc rối loạn nhịp tim. Nếu rủi ro này xảy ra, người bệnh sẽ được yêu cầu ngừng tập luyện, sau đó các bác sĩ chuyên khoa sẽ can thiệp chữa trị ngay lập tức.
Để đặt lịch khám, tư vấn và điều trị trực tiếp với các bác sĩ tại Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách hàng có thể liên hệ theo thông tin sau:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Sau khi kết thúc chương trình phục hồi chức năng tim mạch, người bệnh sẽ nắm một cách vững vàng về những bài tập hiệu quả, phù hợp với thể trạng, cũng như cách duy trì lối sống lành mạnh. Bệnh nhân tim mạch cần tiếp tục thực hiện chế độ ăn uống, tập luyện và thói quen sinh hoạt lành mạnh để bảo vệ sức khỏe tim mạch lâu dài.
