Với hầu hết phụ nữ đang cho con bú, việc 2 bên ngực có kích thước khác nhau khá phổ biến và thường không đáng lo ngại. Tình trạng này có thể do thói quen cho con bú hay sự thay đổi nội tiết tố. Vậy ngực bên to bên nhỏ khi cho con bú phải làm sao? Phòng ngừa như thế nào? Bài viết sau sẽ giải đáp chi tiết.
Ngực bên to bên nhỏ khi cho con bú là tình trạng 1 bên ngực lớn hơn hoặc khác hình dạng so với bên còn lại trong giai đoạn cho con bú. Sự bất đối xứng này có thể dao động từ mức không đáng chú ý đến khác biệt rõ rệt về kích thước, hình dạng hoặc vị trí.
Một số nguyên nhân làm ngực không đều khi cho con bú như:
Vú thường phát triển lớn hơn và đôi khi mất cân bằng khi cơ thể chuẩn bị cho quá trình tiết sữa để cho con bú. Điều này bởi ngực rất nhạy cảm với hormone. Nếu ngực không đều ngay từ đầu, bên nhỏ hơn sẽ tiếp nhận ít hormone hơn do có ít mô vú hơn. Từ đó dẫn đến cả 2 bên ngực không phát triển cùng tốc độ trong thời kỳ mang thai. Ngoài ra, nếu phụ nữ đã phẫu thuật 1 bên ngực, bên có sẹo có thể tiếp nhận ít hormone thai kỳ hơn.
Nếu bé bú nhiều hơn ở 1 bên vú thì bên đó có kích thước lớn hơn nhiều so với bên còn lại. Bé càng bú nhiều, bú hết sữa ở bên nào thì cơ thể người mẹ sẽ sản xuất nhiều sữa hơn ở bên đó.
Bé có thể không muốn bú ở bên ngực nhỏ hơn vì dòng sữa chảy chậm hơn so với bên ngực còn lại. Từ đó dẫn đến cơ thể sản xuất ít sữa hơn, tạo thành 1 “vòng luẩn quẩn”, khiến ngực nhỏ càng ít sữa hơn theo thời gian. Ngược lại, bé có thể cảm thấy thoải mái hơn khi dòng sữa chảy nhanh ở bên ngực còn lại.
Bên cạnh đó, một nguyên nhân khác có thể khiến bé không bú tốt ở bên ngực nhỏ là sữa xuống quá nhanh, gây sặc sữa. Nếu tình trạng này diễn ra thường xuyên sẽ tạo trải nghiệm tiêu cực với trẻ khi bú sữa mẹ.
Tình trạng vú không đều khi cho con bú thường không gây vấn đề nghiêm trọng với sức khỏe. Sự khác biệt về kích thước giữa 2 bên ngực có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân như thói quen cho bé bú, sự thay đổi nội tiết tố hoặc sữa phân bổ không đều. Tuy nhiên, trong trường hợp ngực không đều kèm các triệu chứng như tiết dịch lạ từ núm vú, ngực đỏ, sưng to bất thường, đau nhức kéo dài… người bệnh nên đến bệnh viện để được khám và điều trị ngay.
Vú bên to bên nhỏ khi cho con bú có thể là dấu hiệu nguy hiểm nếu đi kèm các biểu hiện bất thường sau:
Một số cách chẩn đoán tình trạng ngực bên to bên nhỏ khi cho con bú như [2]:
Phương pháp này giúp chẩn đoán các điểm bất thường từ kết quả chụp nhũ ảnh. Siêu âm vú sử dụng sóng âm tạo hình ảnh về cấu trúc bên trong vú. Kết quả siêu âm vú có thể giúp xác định xem khối u lành tính hay ác tính, khối u rắn hay khối u chứa dịch.
Chụp cộng hưởng từ (MRI) vú là phương pháp chẩn đoán hình ảnh sử dụng từ trường và sóng vô tuyến để tạo ra các hình ảnh chi tiết về vùng vú. MRI vú thường được kết hợp với chụp nhũ ảnh nhằm mục đích tầm soát ung thư vú.
Nếu kết quả chẩn đoán hình ảnh bất thường hoặc bác sĩ nghi ngờ người bệnh mắc ung thư, bước tiếp theo là sinh thiết vú. Trong quá trình này, một phần mô vú được lấy ra để xét nghiệm. Nếu kết quả sinh thiết là âm tính, bác sĩ sẽ khuyến nghị người bệnh nên khám vú thường xuyên để theo dõi. Nếu kết quả dương tính, bác sĩ sẽ trao đổi với người bệnh về các phương án điều trị.
Một số cách khắc phục tình trạng ngực bên to bên nhỏ khi cho con bú:
Để 2 bên vú phát triển cân đối, chị em có thể tăng cường nguồn sữa ở bên vú nhỏ hơn bằng cách cho bé bú thêm vài lần ở bên đó. Bởi vì, khi bé bú nhiều ở một bên, cơ thể sẽ sản xuất nhiều sữa hơn ở bên đó, giúp vú trở nên đầy đặn và kích thước được cải thiện.
1 phương pháp mà các mẹ có thể áp dụng là bắt đầu cho bé bú ở bên bé thích. Bé sẽ bú nhanh để kích thích sữa xuống đồng thời ở cả 2 bên. Một mẹo khác là cho bé bú bên ngực nhỏ hơn khi bé sắp thức dậy hoặc sắp đi ngủ. Lúc này bé có cơ chế phản xạ tự nhiên và bắt đầu ngậm ti.
Trong quá trình tăng cường sản lượng sữa ở một bên ngực, các mẹ bỉm có thể sử dụng dụng cụ vắt sữa giữa các lần cho bé bú, đặc biệt nếu cảm thấy bé đã no hoặc ngừng bú. Chỉ cần vắt một lượng sữa nhỏ để giúp ngực cảm thấy thoải mái hơn, tránh tình trạng tắc sữa (có thể gây viêm vú) và hỗ trợ quá trình kích thích sản xuất sữa đều đặn.
Tư thế cho con bú có thể ảnh hưởng đến việc cân bằng lượng sữa giữa 2 bên ngực, giúp giải quyết vấn đề ngực to và ngực nhỏ. Khi cho con bú, việc thay đổi tư thế giúp bú nhiều hơn ở bên vú nhỏ hơn, kích thích sản xuất sữa. Từ đó giúp cả 2 bên ngực phát triển cân đối.
Ngực bên to bên nhỏ khi cho con bú cần điều trị khi xuất hiện các triệu chứng như: đau nhức kéo dài; ngực đỏ, sưng to bất thường; có khối u hoặc cục cứng; tiết dịch núm vú bất thường; thay đổi da trên bề mặt ngực; ngực thay đổi hình dạng đột ngột; sốt hoặc triệu chứng toàn thân khác.
Một số cách chăm sóc và theo dõi tình trạng ngực không đều khi cho con bú như:
Thay đổi bên ngực khi cho bé bú để kích thích sản xuất sữa cân bằng. Nếu bé quen bú 1 bên, mẹ nên bắt đầu mỗi cữ bú ở bên nhỏ hơn để kích thích hoạt động tuyến sữa. Trong trường hợp bé từ chối bú bên nhỏ, mẹ có thể thay đổi tư thế bế bé hoặc thử khi bé buồn ngủ để bé dễ hợp tác hơn.
Dùng máy hút sữa hoặc vắt tay đều cả 2 bên, đặc biệt ở bên nhỏ hơn, để đảm bảo sữa được tiết đều và giảm sự chênh lệch kích thước. Nếu sữa bên nhỏ ít, vắt sữa đều đặn sẽ giúp kích thích tuyến vú hoạt động tốt hơn.
Thực hiện massage nhẹ nhàng bên ngực nhỏ hơn để hỗ trợ lưu thông máu và giúp tuyến sữa thông thoáng. Massage cũng giúp phát hiện sớm các bất thường như cục cứng hoặc tắc tia sữa.
Sử dụng áo ngực có độ nâng vừa phải, giúp nâng đỡ tốt cả 2 bên ngực mà không gây áp lực quá lớn. Tránh mặc áo chật vì có thể gây tắc tia sữa.
Tự kiểm tra ngực bằng cách sờ nắn để phát hiện bất kỳ khối cứng, vùng da bất thường hoặc thay đổi về kết cấu ngực. Bên cạnh đó, chị em cũng nên theo dõi các dấu hiệu như đau, sưng hoặc tiết dịch bất thường để xử lý kịp thời.
Uống đủ nước và bổ sung thực phẩm lợi sữa như yến mạch, rau ngót, hạt chia để duy trì nguồn sữa ổn định. Tránh căng thẳng và đảm bảo giấc ngủ đầy đủ để cơ thể hồi phục tốt hơn.
Nếu ngực không đều kèm các triệu chứng như đau, đỏ, hoặc có khối cứng, các mẹ nên đến gặp bác sĩ để kiểm tra và tư vấn các giải pháp phù hợp.
Cho con bú ngực không nhỏ đi. Các mẹ nên ưu tiên cho con bú ở bên ngực nhỏ và ít sữa trước. Điều này bởi bú càng nhiều, lượng sữa được điều tiết càng nhiều và ngực càng to ra.
Ngực bên to bên nhỏ khi cho con bú có khắc phục nếu chị em áp dụng các biện pháp điều chỉnh kịp thời. Tuy nhiên, hiệu quả phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ chênh lệch giữa 2 bên ngực.
Tình trạng ngực bên to bên nhỏ sau khi cai sữa có thể cải thiện nhưng không phải lúc nào cũng hết hoàn toàn. Điều này phụ thuộc vào nhiều yếu tố như mức độ chênh lệch, cách chăm sóc trong quá trình cho con bú, cơ địa của từng người và khả năng đàn hồi của mô vú sau sinh.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Tình trạng ngực bên to bên nhỏ khi cho con bú hay sau khi cai sữa là vấn đề thường gặp và thường không nguy hiểm. Tuy nhiên, điều này có thể ảnh hưởng đến thẩm mỹ và ngoại hình. Với các biện pháp chăm sóc phù hợp, tình trạng này sẽ cải thiện.
