Tình trạng mất ngủ sau sinh mổ có thể khởi phát ở nhiều sản phụ, bắt nguồn từ các nguyên nhân khác nhau. Vậy, sản phụ sinh mổ bị mất ngủ có nguy hiểm không? Cần làm gì để cải thiện tình trạng sau sinh mổ bị mất ngủ?
Trong quá trình sinh mổ, sản phụ sẽ được bác sĩ gây tê tủy sống khiến vùng bụng trở xuống mất cảm giác hoàn toàn. Nhờ vậy, sản phụ vẫn giữ sự tỉnh táo nhưng không cảm nhận cơn đau trong suốt quá trình phẫu thuật. Tuy nhiên, sau sinh mổ khi mà thuốc tê tủy sống hết tác dụng, sản phụ sẽ bắt đầu cảm nhận được cơn đau ở khu vực vết mổ với mức độ tăng dần.
Cảm giác đau vết mổ có thể kéo dài từ 4 đến 5 ngày (tùy thuộc vào từng trường hợp). Không những vậy, sau sinh mổ sản phụ có thể phải đối mặt với các vấn đề sức khỏe khác như đau lưng, đau đầu, buồn nôn, chóng mặt, đau vùng chậu…
Nếu không có biện pháp hỗ trợ đúng cách, tình trạng đau vết mổ và các vấn đề sức khỏe liên quan có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ, khiến sản phụ mất ngủ sau khi sinh.
Xem thêm: Mất ngủ sau phẫu thuật là thế nào
Một số sản phụ với cơ địa nhạy cảm có thể phản ứng với thuốc tê tủy sống, dẫn đến khởi phát các vấn đề sức khỏe sau sinh mổ, trong đó có tình trạng mất ngủ. Ngoài ra, sau quá trình sinh mổ, sản phụ có thể được bác sĩ chỉ định sử dụng một số loại thuốc với tác dụng kháng viêm, giảm đau, hỗ trợ co tử cung…
Mặc dù ít phổ biến, tuy nhiên một số trường hợp sản phụ có thể gặp phải tác dụng phụ không mong muốn khi sử dụng các loại thuốc này, bao gồm vấn đề về giấc ngủ như mất ngủ, khó ngủ, ngủ không sâu giấc.(1)
Phụ nữ sau sinh là đối tượng có nguy cơ khởi phát các vấn đề về tâm lý như căng thẳng, rối loạn lo âu, trầm cảm… Bởi sau khi trải qua quá trình mang thai và sinh con, phụ nữ phải đối mặt với nhiều sự thay đổi về sinh lý (thay đổi nội tiết tố, suy giảm sức khỏe tổng thể, hệ miễn dịch suy yếu…) và về tinh thần (tự ti về ngoại hình thay đổi, áp lực tinh thần từ việc chăm con nhỏ…).
Trong khi đó, phụ nữ sinh mổ cần nhiều thời gian hồi phục và có thể gặp phải nhiều vấn đề sức khỏe tinh thần hơn sinh thường. Trên thực tế, không ít trường hợp sản phụ sinh mổ căng thẳng quá mức và tự ti vì chưa thể làm quen với vết mổ không được thẩm mỹ xuất hiện trên cơ thể. Khi sức khỏe tinh thần suy giảm, phụ nữ sau sinh có thể bị mất ngủ và các vấn đề về rối loạn giấc ngủ khác.
Bên cạnh niềm hạnh phúc khi đón chào sinh linh bé nhỏ, sản phụ sau sinh mổ có thể chưa thể làm quen với thói quen sinh hoạt thay đổi gần như hoàn toàn. Lúc này, người mẹ dành hầu hết thời gian trong ngày cho việc chăm con, thường xuyên phải thức giấc nhiều lần trong đêm để cho bé bú, thay tã, dỗ dành… Điều này gây rối loạn nhịp sinh học, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng giấc ngủ, khiến người mẹ gặp phải tình trạng mất ngủ vào ban đêm và buồn ngủ quá mức vào ban ngày.
Sau khi trải qua quá trình sinh mổ, cơ thể người mẹ có nhiều sự thay đổi để kịp thời thích ứng với việc cho con bú, đặc biệt là quá trình sản sinh hormone. Cụ thể, để kích thích quá trình sản xuất sữa, nồng độ hormone prolactin có xu hướng gia tăng, trong khi nồng độ progesterone và estrogen giảm thiểu đáng kể. Sự thay đổi nội tiết tố đột ngột có thể khiến sản phụ sau sinh mổ chưa thích ứng kịp thời, ảnh hưởng đến tâm trạng và chất lượng giấc ngủ.
Chất lượng giấc ngủ có liên quan mật thiết đến hiệu quả hồi phục sức khỏe thể chất lẫn tinh thần. Giấc ngủ giúp tối ưu hiệu quả tái tạo và sửa chữa tế bào bị tổn thương trong cơ thể, đồng thời góp phần tăng cường sức đề kháng thông qua cơ chế thúc đẩy sản xuất cytokine – loại protein quan trọng trong hệ miễn dịch.(2)
Do đó, kéo dài tình trạng mất ngủ sau sinh mổ có thể ảnh hưởng đến hiệu quả hồi phục sức khỏe của sản phụ, tiềm ẩn nhiều rủi ro sức khỏe nguy hiểm.
Nguy cơ khởi phát bệnh trầm cảm có thể gia tăng ở phụ nữ sau sinh mổ bị mất ngủ. Kéo dài tình trạng mất ngủ sau sinh mổ có thể gây ra nhiều sự thay đổi tiêu cực về tâm lý, khi đó sức khỏe tinh thần suy giảm tạo điều kiện thuận lợi khiến các vấn đề về rối loạn tâm thần tiến triển, trong đó có bệnh trầm cảm.
Chất lượng giấc ngủ suy giảm có thể là tác nhân khiến tình trạng mất cân bằng nội tiết tố sau sinh tiến triển nghiêm trọng. Sản phụ thường xuyên bị mất ngủ có thể ảnh hưởng đến quá trình cân bằng nội tiết tố sau sinh mổ, tiềm ẩn nhiều vấn đề sức khỏe nguy hiểm như suy giảm hệ miễn dịch, giảm sản xuất hoặc mất sữa mẹ, khởi phát các vấn đề về tâm lý…
Ngủ không đủ giấc có thể khiến sức khỏe thể chất lẫn tinh thần của sản phụ suy giảm đáng kể. Khi đó, người mẹ có thể thường xuyên rơi vào trạng thái mệt mỏi và buồn ngủ quá mức vào ban ngày, ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình chăm sóc em bé.
Việc sử dụng thuốc để cải thiện tình trạng mất ngủ sau sinh mổ cần có sự chỉ định của bác sĩ. Lạm dụng thuốc ngủ có thể tiềm ẩn nhiều rủi ro sức khỏe nguy hiểm, thậm chí đe dọa sức khỏe của sản phụ sau sinh mổ. Để được điều trị kịp thời, sản phụ bị mất ngủ sau sinh cần sớm đến bệnh viện để bác sĩ trực tiếp thăm khám.
Nếu không được điều trị kịp thời, sinh mổ bị mất ngủ có thể ảnh hưởng đến hiệu quả của quá trình tiết sữa trong cơ thể người mẹ. Tình trạng mất ngủ sau sinh mổ có thể làm giảm lượng sữa mẹ, thông qua cơ chế cụ thể như sau:
Mất ngủ sau khi sinh mổ là tình trạng nguy hiểm, tiềm ẩn nhiều rủi ro sức khỏe cho mẹ và bé. Vì vậy, sản phụ thường xuyên bị mất ngủ sau sinh mổ cần sớm đến bệnh viện để bác sĩ thăm khám và điều trị càng sớm càng tốt. Đặc biệt là khi sản phụ sau sinh mổ bị mất ngủ có kèm theo các vấn đề sức khỏe khác như rối loạn tâm trạng, giảm khả năng ghi nhớ, mệt mỏi quá mức, đau đầu dữ dội, buồn nôn, nôn ói…
Gia đình và sản phụ cần thay băng, chú ý theo dõi tình trạng của vết thương, tuân thủ nghiêm ngặt hướng dẫn vệ sinh vết mổ của bác sĩ. Chăm sóc vết mổ sau sinh đúng cách sẽ giúp hạn chế nguy cơ nhiễm trùng, rút ngắn quá trình hồi phục sức khỏe của sản phụ, nhờ vậy chất lượng giấc ngủ của người mẹ được cải thiện đáng kể.
Để cải thiện tình trạng suy giảm chất lượng giấc ngủ sau sinh mổ, sản phụ cần có biện pháp điều hòa nhịp sinh học của cơ thể. Sau quá trình mang thai và sinh con, thói quen sinh hoạt, nhịp sinh học của cơ thể người mẹ có nhiều sự thay đổi.
Phụ nữ sau sinh mổ nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được hướng dẫn biện pháp giúp điều chỉnh nhịp sinh học đúng cách, có thể bao gồm các vấn đề như hạn chế tối đa việc sử dụng thiết bị điện tử, quy định thời gian đi ngủ – thức dậy cố định trong ngày, tối ưu chế độ dinh dưỡng…
Để nâng cao chất lượng giấc ngủ, phụ nữ sau sinh mổ cần giữ vững tinh thần tích cực bằng việc quản lý căng thẳng, stress đúng cách. Sau quá trình “vượt cạn” – đặc biệt là sinh mổ, sức khỏe tinh thần của người mẹ có xu hướng nhạy cảm hơn, tiềm ẩn nguy cơ căng thẳng thần kinh quá mức, thậm chí là khởi phát bệnh trầm cảm.
Vì vậy, để cải thiện giấc ngủ, sản phụ sau sinh cần tránh căng thẳng, dành thời gian để nghỉ ngơi, giảm tải bớt áp lực trong việc chăm sóc em bé bằng cách chia sẻ với người thân…
Tư thế ngủ đúng cách đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện chất lượng giấc ngủ. Phụ nữ sau sinh nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được hướng dẫn tư thế ngủ đúng, có thể bao gồm các vấn đề như sử dụng gối hỗ trợ chuyên dụng, các tư thế nằm an toàn… Từ đó có thể hạn chế các tác nhân gây mất ngủ do ngủ sai tư thế bao gồm căng cơ, chuột rút, đau cổ – vai – gáy, chèn ép hệ thống mạch máu…
Mặc dù sau sinh mổ sức khỏe tổng thể của người mẹ thường suy yếu, tuy nhiên duy trì vận động nhẹ nhàng là điều cần thiết giúp cải thiện sức khỏe và nâng cao chất lượng giấc ngủ. Phụ nữ sau sinh nên tham vấn ý kiến bác sĩ về tần suất, cũng như cường độ vận động nhẹ nhàng và phù hợp. Có như vậy, quá trình lưu thông máu và trao đổi chất trong cơ thể mới được tối ưu, giúp cải thiện tình trạng mất ngủ sau sinh mổ hiệu quả.
Lưu ý: Sau sinh mổ, phụ nữ không nên vận động quá mạnh hoặc tần suất dày đặc để tránh nguy cơ gây tổn thương vết mổ, dẫn đến nhiễm trùng nguy hiểm cho sức khỏe.
Xây dựng chế độ dinh dưỡng an toàn, phù hợp với thể trạng của mỗi sản phụ sau sinh mổ là yếu tố quan trọng giúp nâng cao sức khỏe tổng thể và cải thiện chứng mất ngủ hiệu quả. Mỗi sản phụ sẽ có thể trạng và nhu cầu dinh dưỡng khác nhau. Vì vậy, thực đơn ăn uống hàng ngày cần cung cấp đa dạng các nhóm dưỡng chất và chuẩn cá nhân hóa dưới sự hướng dẫn của bác sĩ. Từ đó, quá trình hồi phục sức khỏe sau sinh có thể được rút ngắn và chất lượng giấc ngủ sẽ được nâng cao.
Để tối ưu hiệu quả chữa trị và đảm bảo an toàn cho sức khỏe, phụ nữ bị mất ngủ sau khi sinh mổ nên chọn thăm khám tại cơ sở y tế uy tín quy tụ đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao và sở hữu cơ sở vật chất hiện đại. Sản phụ sau sinh mổ bị mất ngủ có thể tham khảo và chọn khám chữa trị tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh.
Tại đây, sản phụ sẽ được bác sĩ, chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực sản phụ khoa, thần kinh trực tiếp thăm khám. Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh còn là một trong số ít cơ sở y tế chú trọng đầu tư hệ thống trang thiết bị hiện đại ứng dụng công nghệ tiên tiến, hỗ trợ đắc lực giúp nâng cao hiệu quả chẩn đoán và điều trị bệnh.
Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh cung cấp quy trình khám chữa bệnh chuyên nghiệp, nâng cao hiệu quả điều trị, tiết kiệm thời gian, áp dụng đầy đủ chính sách bảo hiểm giúp tối ưu chi phí cho người bệnh.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Tóm lại, giấc ngủ đóng vai trò quan trọng không chỉ với sức khỏe mẹ mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến hành trình nuôi con bằng sữa mẹ. Vì vậy, sản phụ bị mất ngủ sau sinh mổ cần được thăm khám và điều trị càng sớm càng tốt.
