Mật độ tinh trùng sau lọc rửa bao nhiêu là tốt? Thông tin cần biết

Phương pháp lọc rửa tinh trùng giúp chọn lọc tinh trùng khỏe mạnh ra khỏi những tinh trùng dị dạng, tinh trùng chết trong tinh dịch. Mật độ tinh trùng sau lọc rửa là yếu tố quan trọng giúp tăng tỷ lệ thành công cho các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản. Vậy mật độ tinh trùng sau lọc rửa bao nhiêu thì được đánh giá tốt? BSĐH Đặng Tuấn Anh – Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Hà Nội sẽ giải đáp trong bài viết sau.

Mật độ tinh trùng sau lọc rửa bao nhiêu là tốt?

“Mật độ tinh trùng sau khi đã được lọc rửa và cô đặc đạt khoảng 10-20 triệu tinh trùng với tỷ lệ di động hơn 30% được xem là kết quả tốt nhất. Mẫu cô đặc này có số lượng tinh trùng khỏe mạnh, di động cao và sống sót tốt trong môi trường âm đạo, tăng khả năng thụ tinh thành công”, Bác sĩ Đặng Tuấn Anh Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Hà Nội giải đáp cho vấn đề “mật độ tinh trùng sau lọc rửa bao nhiêu là tốt?”

Tổng quan về phương pháp lọc rửa tinh trùng hiện nay

Lọc rửa tinh trùng là một kỹ thuật được áp dụng trong quá trình điều trị hỗ trợ sinh sản. Mục đích của việc này nhằm tách tinh trùng có hình dạng bình thường, khả năng di động tiến tới tốt để chuẩn bị cho kỹ thuật bơm tinh trùng vào buồng tử cung IUI hoặc làm thụ tinh trong ống nghiệm IVF.

Cơ quan sinh sản của người phụ nữ là một “hệ thống phân tách đặc biệt”, có khả năng chọn lọc tinh trùng chất lượng tốt nhất để thụ tinh với noãn, tạo thành phôi. Để tiếp cận với trứng, tinh trùng phải trải qua một quá trình “lựa chọn nghiêm ngặt”. Cụ thể, trong một lần xuất tinh, hàng triệu tinh trùng sẽ được đưa vào âm đạo.

Trong số ngày chỉ có khoảng 10% tinh trùng đi vào cổ tử cung, 1% đi vào buồng tử cung và 0.1% vào ống dẫn trứng. Cuối cùng, khoảng 1.000-10.000 tinh trùng tiếp cận đến noãn và chỉ một tinh trùng thụ tinh thành công để tạo phôi.

Nguyên nhân có sự “suy giảm” số lượng tinh trùng này do trong môi trường âm đạo phụ nữ, tinh dịch ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng tinh trùng như: tinh dịch chứa chất ngăn cản quá trình hoạt hóa và phản ứng ở đầu tinh trùng, vi khuẩn làm tăng nguy cơ bệnh sinh dục nam, axit béo không bão hòa Prostaglandin gây co thắt tử cung, tế bào chết và độc tố gây ảnh hưởng quá trình thụ tinh, bơm trực tiếp “tinh trùng tươi” có nguy cơ gây phản ứng dị ứng hoặc số phản vệ… (1)

Sự ra đời của kỹ thuật hỗ trợ sinh sản năm 1978 và được ứng dụng rộng rãi từ những năm 80 mở ra bước tiến mới giúp vợ chồng vô sinh có thể có con. Phương pháp chọn lọc tinh trùng trùng nhằm mục đích tách tinh trùng khỏi huyết tương, loại bỏ các tinh trùng chết để thu được nhiều tinh trùng khỏe mạnh nhất trong một mẫu thể tích nhỏ. Điều này giúp giảm phần lớn nguy cơ nhiễm trùng, phản ứng tiêu cực với các chất trong môi trường âm đạo người vợ, tối đa cơ hội thụ tinh thành công.

Bơm tinh trùng vào buồng tử cung là phương pháp điều trị đầu tay đối với các cặp vợ chồng vô sinh do người chồng bị vô sinh nhẹ hoặc không rõ nguyên nhân. Mục đích của việc chuẩn bị tinh trùng nhằm loại bỏ huyết tương, mảnh vụn tế bào, prostaglandin và các chất độc hại khác, giữ lại các tinh trùng khỏe mạnh. Điều này giúp hạn chế hiện tượng co thắt tử cung, nhiễm khuẩn.

Ngoài ra, quá trình lọc rửa tinh trùng còn loại bỏ các tinh trùng bất động, tinh trùng non và bạch cầu ra khỏi mẫu tinh dịch. Vì vậy, việc chọn lọc tinh trùng trước khi làm IUI cho phép chuyển tối ưu số lượng tinh trùng có hình thái bình thường, khả năng di động tiến tới tốt vào buồng tử cung.

Quá trình lọc rửa tinh trùng được áp dụng đối với trường hợp vợ chồng vô sinh được chỉ định làm IVF. Bác sĩ sẽ lấy mẫu tinh dịch, lọc rửa vào ngày người vợ chọc hút noãn. Tinh trùng sau khi lọc rửa sẽ được đưa vào dung dịch tương tự môi trường trong ống dẫn trứng của người phụ nữ. Các chuyên viên phôi học sẽ đếm số lượng tinh trùng để xác định mật độ tinh trùng, sau đó tiến hành đặt trong dung dịch thích hợp giúp tinh trùng nhanh chóng tiếp cận trứng, hợp nhất và phát triển thành phôi.

Đánh giá các chỉ số tinh trùng sau lọc rửa

Sau khi lọc rửa, các chỉ số quan trọng dùng để đánh giá chất lượng tinh trùng bao gồm:

• Mật độ tinh trùng sau lọc rửa đạt 10-20 triệu;
• Tổng số tinh trùng di động trên 5 triệu;
• Khả năng di động tiến tới trên 30%.

Quá trình thụ tinh thành công đòi hỏi các yếu tố bao gồm chức năng tinh trùng bình thường, chất lượng noãn tốt, khả năng tiếp cận và kết hợp giữa trứng và tinh trùng và nội mạc tử cung tiếp nhận phôi làm tổ. Tinh trùng phải có khả năng gắn kết với ZP (zona pellucida) của noãn, trải qua phản ứng acrosome, thâm nhập vào ZP và hợp nhất với trứng. Chính vì vậy số lượng tinh trùng khỏe mạnh sau lọc rửa cũng là yếu tố góp phần quyết định sự thành công khi điều trị hỗ trợ sinh sản.

Các yếu tố ảnh hưởng đến chỉ số tinh trùng sau lọc rửa

Bên cạnh mật độ tinh trùng sau lọc rửa thì đâu là yếu tố ảnh hưởng đến chỉ số tinh trùng sau lọc rửa? Theo bác sĩ Tuấn Anh để tinh trùng sau lọc rửa đạt chất lượng cao nhất thì mẫu tinh dịch sau thu nhận cần được phân lập càng sớm càng tốt, thường trong khoảng từ 30 phút cho đến 1 giờ để loại bỏ những tác nhân có hại cho tinh trùng.

Ngoài ra, một số yếu tố có thể tác động, làm ảnh hưởng đến mật độ tinh trùng sau lọc rửa như:

• Chất lượng mẫu tinh dịch: Mẫu tinh trùng có mật độ cao và ít tạp chất giúp thu được nhiều “tinh binh” chất lượng sau khi lọc rửa, nhờ đó tăng khả năng thụ thai thành công. Ngược lại, nếu mẫu chứa nhiều tế bào chết, tạp chất hoặc yếu tố viêm nhiễm, kết quả thu được sẽ không đủ tốt cho các phương pháp hỗ trợ sinh sản. Vì vậy, việc thu thập và lọc rửa tinh trùng cần tiến hành kỹ lưỡng và nhanh chóng, nhằm đảm bảo không bỏ sót bất kỳ “tinh binh” khỏe mạnh nào trong quá trình chuẩn bị.
• Kỹ thuật lọc rửa: Các kỹ thuật lọc rửa tinh trùng hiện nay đều có ưu, nhược điểm riêng, vì vậy tùy thuộc vào tính chất của mẫu tinh trùng mà các chuyên viên phôi học sẽ cân nhắc lựa chọn phương pháp lọc rửa phù hợp. Ví dụ ở phương pháp Swim-up/Swim-down sẽ dựa vào khả năng di chuyển của tinh trùng. Tinh trùng khỏe mạnh sẽ tự di chuyển lên phía trên hoặc xuống phía dưới môi trường nuôi cấy. Tuy nhiên, phương pháp này chỉ thích hợp cho mẫu tinh dịch có mật độ và khả năng di động cao; với mẫu có độ nhớt cao, phương pháp này không đạt hiệu quả.

Hoặc với phương pháp thang nồng độ sẽ áp dụng được cho nhiều loại mẫu, kể cả mẫu tinh dịch nhớt, mật độ thấp và di động kém. Phương pháp này dùng lực ly tâm để phân tách các tinh trùng có chất lượng khác nhau, nhưng có thể làm tăng phân mảnh DNA nếu lực ly tâm quá mạnh hoặc kéo dài.

Ngoài ra, các phương pháp khác được nghiên cứu để tăng hiệu quả trong việc lọc rửa tinh trùng có thể kể đến như: lựa chọn tinh trùng dựa trên điện tích – microflow cell, dựa vào từ tính – MACs, dựa vào dòng chảy – microfluidics và phương pháp Zeta dựa trên điện tích màng của tinh trùng.

• Điều kiện môi trường lọc rửa: Nhiệt độ và pH và các yếu tố khác của môi trường lọc rửa cần đảm bảo trong ngưỡng phù hợp để giảm thiểu sự oxy hóa tinh trùng, từ đó nâng cao tỷ lệ sống sót của tinh trùng.
• Kinh nghiệm của chuyên viên phòng lab: Lọc rửa tinh trùng là bước quan trọng trong các phương pháp hỗ trợ sinh sản. Vì vậy, kỹ thuật này cần được thực hiện bởi những chuyên viên có kỹ thuật, giỏi chuyên môn, kinh nghiệm trong việc xử lý và thao tác trên mẫu tinh dịch theo từng trường hợp cụ thể. Các chuyên viên giàu kinh nghiệm là người có thể đánh giá, phân tích để đưa ra kết quả chính xác nhất, đảm bảo hiệu quả cho quá trình lọc rửa tinh trùng.

Xem thêm: Tinh trùng dị dạng có làm IVF được không?

Lưu ý để có chỉ số tinh trùng sau lọc rửa tốt

Để đảm bảo tinh trùng đạt chất lượng tối ưu sau quá trình lọc rửa, cần chú ý một số yếu tố quan trọng:

1. Đánh giá chất lượng mẫu tinh dịch trước khi lọc rửa, giúp xác định phương pháp xử lý phù hợp.
2. Thời gian kiêng xuất tinh ngắn hơn thường giúp giảm tỷ lệ phân mảnh DNA trong tinh trùng.
3. Chọn môi trường và phương pháp lọc rửa dựa trên mục đích sử dụng và đặc điểm mẫu, đảm bảo chọn lọc được tinh trùng chất lượng cao.
4. Điều chỉnh tốc độ ly tâm để tối ưu hiệu suất mà vẫn bảo toàn tỷ lệ sống sót của tinh trùng.

Ngoài ra, thời điểm trước khi lấy mẫu tinh dịch để lọc lửa, để đảm bảo được mật độ tinh trùng sau lọc rửa nam giới nên lưu ý:

• Thiết lập chế độ dinh dưỡng đầy đủ, ưu tiên các loại thực phẩm chứa nhiều vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa. Đồng thời hạn chế các loại thực phẩm chế biến sẵn chứa nhiều chất béo chuyển hóa;
• Có chế độ làm việc điều độ, chú ý nghỉ ngơi đầy đủ, hợp lý;
• Duy trì thói quen luyện tập thể thao cường độ phù hợp giúp nâng cao tổng trạng sức khỏe, giảm nguy cơ thừa cân, béo phì;
• Từ bỏ các thói quen gây hại đến sức khỏe như uống rượu bia, hút thuốc lá. Tuyệt đối không sử dụng các chất kích thích như ma túy, cần sa…;
• Hạn chế làm việc trong các môi trường tiếp xúc với hóa chất độc hại, phóng xạ, kim loại nặng. Khi tiếp xúc cần chú ý mang đồ bảo hộ chuyên biệt, hạn chế tối thiểu tiếp xúc trực tiếp với các tác nhân gây hại;
• Không nên mặc đồ bó sát, ngồi quá lâu hoặc tắm nước, ngâm bồn nước nóng thường xuyên;
• Uống nhiều nước;
• Hạn chế căng thẳng, mệt mỏi, lo âu kéo dài;
• Sử dụng thuốc hỗ trợ cân bằng hormone cơ thể theo hướng dẫn từ bác sĩ chuyên khoa.

Xem thêm: Tinh trùng sau khi lọc rửa sống được bao lâu?

Để đặt lịch thăm khám, tư vấn chi tiết về quy trình lọc rửa tinh trùng làm hỗ trợ sinh sản, quý khách hàng có thể liên hệ:

Hy vọng các thông tin về vấn đề mật độ tinh trùng sau lọc rửa mà bác sĩ Tuấn Anh cung cấp sẽ giúp “phái mạnh” nắm bắt các thông tin cơ bản về quy trình lọc rửa tinh trùng. Tùy thuộc vào chất lượng mẫu tinh dịch, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp lọc rửa tinh trùng phù hợp nhằm thu nhặt tinh trùng khỏe mạnh nhiều nhất, tăng cơ hội thụ tinh với noãn thành công. Vì vậy nếu có bất kỳ thắc mắc nào về kỹ thuật lọc rửa tinh trùng, khách hàng có thể liên hệ trực tiếp IVF Tâm Anh để được bác sĩ tư vấn.