Anh V. suy thận mạn giai đoạn 5, ăn vài miếng xoài thì đau ngực, khó thở. Gia đình đưa ngay đến khoa Cấp cứu, BVĐK Tâm Anh TP.HCM lọc máu.

Sáng 24/4, bác sĩ CKI Tôn Minh Trí, khoa Cấp cứu BVĐK Tâm Anh TP.HCM cho biết vừa lọc máu cấp cứu kịp thời cho bệnh nhân nam T.T.V. (35 tuổi, quận 9) sau khi ăn nửa trái xoài.

Suy thận cấp trên nền suy thận mạn

Trước đó, tối 22/4, anh V. ăn nửa trái xoài. Vừa ngủ dậy, anh mệt lả người, đau ngực, khó thở, không ngồi được nên gọi người nhà đưa đến khoa Cấp cứu, BVĐK Tâm Anh TP.HCM. Trên xe đến bệnh viện, anh nôn ói liên tục.

Bác sĩ CKI Tôn Minh Trí tiếp nhận bệnh nhân trong tình trạng khó thở, da sạm đen, huyết áp tăng 145/95 mgHg (bình thường 120/80mmHg). Gia đình cho biết anh bị suy thận mạn giai đoạn 5, lọc máu (chạy thận) định kỳ 3 lần mỗi tuần.

Kết quả xét nghiệm máu và nước tiểu để đánh giá chức năng lọc của thận ghi nhận định lượng creatinin cao 1066 umol/l, gấp 10 lần bình thường (44-97 umol/l ở nữ, 53-106 umol/l ở nam), kali tăng 7.56 mmol/l (bình thường 3.5-5.1 mmol/l), u rê máu tăng đến 21.4 mmol/l (bình thường 2.76 – 8.07 mmol/l).

Bác sĩ Trí nhận định anh V. suy thận cấp trên nền suy thận mạn giai đoạn 5. Ngay lập tức, người bệnh được dùng thuốc hạ kali máu và chuyển đến khoa Hồi sức cấp cứu (ICU) để lọc máu cấp cứu. Sau 8 tiếng, người bệnh khỏe, ăn uống bình thường trở lại, được xuất viện và tiếp tục chạy thận định kỳ.

Anh V. kể, cuối năm 2022, anh liên tục đau lưng dù làm việc nhẹ. Nhiều lần anh ăn cơm xong thì bị nôn, nghĩ do trào ngược dạ dày. Đi khám ở nhiều bệnh viện đều chẩn đoán thận bình thường. Tháng 3/2023, anh V. phù chân, tay, mặt sưng, nghĩ do tăng cân. Sau đó, anh khó tiểu, bụng phình to, được gia đình đưa đến khoa Cấp cứu, BVĐK Tâm Anh TP.HCM. Bác sĩ xét nghiệm nước tiểu và máu, ghi nhận định lượng creatinin cao gấp 12 lần bình thường, khẳng định suy thận mạn giai đoạn 5, được lọc máu 3 lần mỗi tuần.

“Hối hận là cảm xúc xâm chiếm tôi khi bác sĩ thông báo bệnh tình. Bởi hơn 10 năm nay, mỗi ngày tôi uống 4-5 lon nước ngọt. Lượng nước lọc tôi uống 1 năm chưa đến 20 lít. Nghĩ sức khỏe tốt, tôi không đi khám sức khỏe định kỳ” – anh V. tâm sự.

Người suy thận không ăn trái cây chứa nhiều kali

Bác sĩ Trí cho biết suy thận mạn tính là tình trạng chức năng thận bị suy giảm hoặc ngừng hoạt động, không thể đào thải các chất độc và dịch thừa ra khỏi máu.

Nguyên nhân dẫn đến suy thận mạn là tăng huyết áp, hội chứng thận hư, sỏi thận, viêm cầu thận, biến chứng mạn tính của bệnh đái tháo đường… Uống nhiều nước ngọt làm tăng nguy cơ béo phì, tiểu đường, tăng huyết áp… Khi huyết áp không được kiểm soát trong thời gian dài, các mạch máu trong cơ thể bị tổn thương, giảm lượng máu cung cấp đến thận, phá hủy bộ lọc ở cầu thận. Nước ứ thừa trong mạch máu ngày một nhiều làm huyết áp lại càng tăng cao hơn.

Đặc biệt, thức uống có ga chứa axit photphoric làm thay đổi thành phần nước tiểu, thúc đẩy sỏi thận dẫn đến suy thận mạn tính. Theo một nghiên cứu đăng trên tạp chí Epidemiology, các nhà khoa học đã so sánh thói quen ăn uống của 465 người mắc bệnh thận mạn tính và 467 người khỏe mạnh trong 8 năm. Kết quả cho thấy uống 2 ly nước ngọt có ga (dù chứa đường tự nhiên hay đường nhân tạo) mỗi ngày làm tăng nguy cơ suy thận mạn tính gấp 2 lần. (1)

Bác sĩ Trí cho biết, các giai đoạn đầu, bệnh suy thận mạn tính thường không có triệu chứng rõ ràng, dễ nhầm lẫn với các bệnh khác. Đến khi xuất hiện các triệu chứng: sạm da, đau lưng, tiểu ít, phù nề… bệnh đã ở giai đoạn 5, phải chạy thận nhân tạo hoặc ghép thận để tiếp tục sự sống. Do đó, bác sĩ Trí khuyên người dân cần hạn chế uống nước ngọt, thường xuyên đi khám sức khỏe định kỳ, xét nghiệm máu, nước tiểu để kiểm tra chức năng thận.

Với người bệnh thận (viêm cầu thận, sỏi thận…) không nên uống nước ngọt, tránh bệnh tiến triển đến suy thận. Với người suy thận, cần uống thuốc, ăn uống theo hướng dẫn của bác sĩ. Người bệnh suy thận đang lọc máu cần tuân thủ chế độ ăn uống chặt chẽ.

Cụ thể, người bệnh nên ăn: ớt chuông đỏ, bắp cải, súp lơ, tỏi, hành tây, ức gà… Tuyệt đối hạn chế ăn trái cây, rau củ nhiều nước và dùng các loại thuốc dân gian, đông y… sẽ tăng kali khiến người bệnh ngưng tim, dễ tử vong. Trước khi ăn rau, củ luộc cần vắt ráo nước. Một số loại trái cây nhiều kali cần tránh như xoài chua, trái cây khô, sầu riêng, bưởi, mít, chanh, nước cam, chuối, cà chua, bí đỏ, rau muống…