Chỉ số huyết áp phản ánh nhiều vấn đề về sức khỏe tim mạch. Huyết áp tăng giảm bất thường là mối quan tâm của nhiều người, đặc biệt là ở người lớn tuổi. Vậy huyết áp người già ở mức bao nhiêu được xem là bình thường? Có khác biệt gì giữa huyết áp của người 60, 70 hay 80 tuổi hay không? Làm sao để kiểm soát các chỉ số huyết áp một cách tối ưu và hiệu quả?
Huyết áp là áp lực của máu khi lưu thông và tác động lên thành động mạch, được đo bằng 2 giá trị huyết áp tâm thu (số lớn) và huyết áp tâm trương (số nhỏ), tính bằng đơn vị milimet thủy ngân (mmHg). (1)
Chỉ số huyết áp có sự biến động liên tục và không cố định. Do đó huyết áp tăng giảm trong ngày là bình thường. Tuy nhiên nếu huyết áp ở người lớn tuổi duy trì ở mức cao hoặc thấp trong thời gian dài là dấu hiệu nguy hiểm, dễ dẫn đến các vấn đề sức khỏe như đau tim, đột quỵ, suy tim hoặc các vấn đề về thận.
Theo Trường môn Tim mạch Hoa Kỳ và Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ, huyết áp nên được duy trì ở mức dưới 130/80 mmHG, lý tưởng hơn là dưới 120/80 mmHg. Chỉ số huyết áp dao động trong khoảng từ 120/80 mmHg đến 139/89 mmHg cho thấy dấu hiệu huyết áp cao. Còn theo Hiệp hội Tim mạch châu Âu, huyết áp từ 130/85 trở lên dự báo tiền tăng huyết áp. (2)
Dưới đây là bảng chỉ số huyết áp theo độ tuổi và giới tính, theo trang thông tin chăm sóc sức khỏe MedicineNet (Mỹ).
| Độ tuổi | Huyết áp tâm thu (mmHg) | Huyết áp tâm trương (mmHg) | ||
| Nam giới | Nữ giới | Nam giới | Nữ giới | |
| 21-25 | 120.5 | 115.5 | 78.5 | 70.5 |
| 26-30 | 119.5 | 113.5 | 76.5 | 71.5 |
| 31-35 | 114.5 | 110.5 | 75.5 | 72.5 |
| 36-40 | 120.5 | 112.5 | 75.5 | 74.5 |
| 41-45 | 115.5 | 116.5 | 78.5 | 73.5 |
| 46-50 | 119.5 | 124 | 80.5 | 78.5 |
| 51-55 | 125.5 | 112.55 | 80.5 | 74.5 |
| 56-60 | 129.5 | 132.5 | 79.5 | 78.5 |
| 61-65 | 115.5 | 130.5 | 76.5 | 77.5 |
Có. Bước vào giai đoạn lão hóa, hệ thống mạch máu của cơ thể bị thay đổi, động mạch trở nên cứng hơn, khiến tim phải bơm máu mạnh hơn. Điều này làm cho áp lực máu tăng cao và gây những ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe. Cụ thể như:
>>> Xem thêm: 20+ yếu tố ảnh hưởng đến huyết áp cần nhận biết để kiểm soát bệnh
Người càng lớn tuổi thì khả năng bị cao huyết áp càng lớn, thống kê cho thấy gần ¾ người trên 70 tuổi gặp phải tình trạng này. Cao huyết áp là nguyên nhân hàng đầu gây ra khoảng 45% các ca tử vong liên quan đến tim mạch và 51% các ca tử vong do đột quỵ, trở thành mối đe dọa nghiêm trọng đối với sức khỏe cộng đồng toàn cầu.
Theo khuyến cáo hiệp hội Tim mạch châu Âu năm 2024 Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị tăng huyết áp, huyết áp cao được chia thành 4 mức độ:
Huyết áp cao hiếm khi biểu hiện triệu chứng, do đó thường được xem như “kẻ giết người thầm lặng”. Nhiều bệnh nhân không biết bản thân mắc bệnh huyết áp cao cho đến khi xuất hiện cơn đau tim, đau tức ngực, khó thở, đánh trống ngực, chảy máu mũi,… Nếu không được kiểm soát, tình trạng này có thể dẫn đến các bệnh lý nguy hiểm như đột quỵ, suy tim và bệnh thận.
>>> Xem thêm: 9 cách hạ huyết áp tự nhiên, an toàn, không dùng thuốc
Huyết áp thấp ở người già xảy ra do không đủ lưu lượng máu đến các cơ quan, nguy cơ dẫn đến các tình trạng như chóng mặt, ngất xỉu, té ngã, hoa mắt, khó thở, mệt mỏi,… Huyết áp thấp ở người già nhìn chung được chia thành 2 loại:
Huyết áp không ổn định (huyết áp thay đổi) ở người già là tình trạng các chỉ số huyết áp thay đổi theo nhiều khung thời gian. Điều này gây ảnh hưởng đến sức khỏe mạch máu và làm tăng nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ. Khi huyết áp có sự thay đổi chênh lệch quá lớn giữa các lần đo cho thấy những vấn đề sức khỏe tiềm ẩn như bệnh lý tim mạch, tăng huyết áp, suy giảm trí nhớ,…
Kiểm soát huyết áp là vấn đề rất cần thiết, giúp người bệnh chủ động phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm và bảo vệ sức khỏe tim mạch. Một số phương pháp giúp kiểm soát huyết áp ở người già như:
Xây dựng chế độ ăn uống phù hợp và khoa học là một trong những cách để kiểm soát huyết áp cho người già. Một số lưu ý trong chế độ dinh dưỡng được khuyến cáo như:
Hoạt động thể chất nhẹ nhàng, vừa phải là cách kiểm soát huyết áp hiệu quả, giảm nguy cơ mắc bệnh tim. Nên thực hiện các bài tập thể dục, đi bộ, đạp xe,… với cường độ vừa phải và tần suất tối thiểu 5 lần/tuần, mỗi lần 30 phút.
Người lớn tuổi cần duy trì giấc ngủ chất lượng từ 6-8 giờ mỗi đêm để đảm bảo hệ tim mạch hoạt động ổn định. Thiếu ngủ hoặc ngủ không ngon giấc có thể làm tăng huyết áp và tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.
Căng thẳng có thể khiến huyết áp tăng cao và gây những tác động xấu đến sức khỏe. Vì vậy, người lớn tuổi cần giữ tinh thần thoải mái, giải tỏa căng thẳng bằng việc hít thở sâu, đi dạo, nghe nhạc, trò chuyện,… tránh làm tăng huyết áp.
Nicotin trong thuốc lá khiến lượng chất béo tích tụ trong động mạch, ảnh hưởng đến việc lưu thông máu trong cơ thể. Thêm vào đó, rượu, bia và các chất kích thích là những nguyên nhân khiến huyết áp tăng cao. Vì vậy, người bệnh nên ngừng sử dụng thuốc lá, hạn chế tối đa rượu, bia để kiểm soát huyết áp tốt hơn và bảo vệ sức khỏe tim mạch.
Các nghiên cứu đã chỉ ra yoga có thể giúp giảm căng thẳng và điều hòa huyết áp hiệu quả. Người lớn tuổi thực hiện các bài tập yoga nhẹ nhàng giúp cơ thể khỏe khoắn, giảm lo âu, căng thẳng và tăng cường sức khỏe tim mạch.
Người cao tuổi cần theo dõi huyết áp thường xuyên nhằm phát hiện những bất thường, kịp thời có biện pháp điều trị và phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm. Tần suất thực hiện kiểm tra huyết áp được khuyến cáo chung cho mọi lứa tuổi như sau:
Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ khuyến cáo người gặp các vấn đề huyết áp cao, huyết áp thấp hoặc không ổn định nên thường xuyên kiểm tra các chỉ số huyết áp tại nhà. Bên cạnh đó cần thực hiện tái khám theo lịch hẹn của bác sĩ.
Có. Thuốc điều trị huyết áp là giải pháp tối ưu để kiểm soát huyết áp ở mức an toàn. Thuốc huyết áp được bác sĩ tại Bệnh viện Tâm Anh chỉ định sử dụng trong 2 trường hợp:
Tuy nhiên, việc dùng thuốc điều trị huyết áp cần tuân theo chặt chẽ chỉ định của bác sĩ, người bị huyết áp tuyệt đối không tự ý mua và sử dụng thuốc khi chưa được thăm khám và chưa được bác sĩ kê đơn.
Huyết áp mục tiêu cần đạt ở những bệnh nhân có nguy cơ tim mạch, đái tháo đường hoặc bệnh thận mạn tính từ cao đến rất cao là dưới 130/80 mmHg. Ở những bệnh nhân trên 70 tuổi, con số này cao hơn, khoảng dưới 140/80 mmHg do nguy cơ hạ huyết áp tư thế và té ngã. Mặc dù mục tiêu điều trị huyết áp ở người cao tuổi hiện chỉ đạt khoảng 70%, song các nghiên cứu đã chứng minh lợi ích của việc điều trị huyết áp giúp giảm 4,4% biến chứng suy tim, đồng thời giảm nguy cơ đột quỵ do xuất huyết và thiếu máu cục bộ.
Việc điều trị huyết áp bằng thuốc cần được kết hợp với những thay đổi trong lối sống để mang đến hiệu quả, giúp giảm tối đa các biến chứng tim mạch do huyết áp gây ra.
Có, người già nên uống thuốc huyết áp suốt đời nếu thật sự tăng huyết áp vô căn do tiến trình lão hoá. Điều trị huyết áp là một quá trình lâu dài, do đó người bệnh có khả năng cần uống thuốc liên tục theo chỉ định của bác sĩ để đạt hiệu quả tối ưu. Đồng thời bệnh nhân cần tuân thủ theo chỉ định điều trị và thực hiện tái khám đúng lịch. Không tự ý ngưng thuốc, đổi thuốc nếu chưa có sự đồng ý của bác sĩ điều trị.
Có. Huyết áp thấp phản ánh các dấu hiệu sức khỏe tiềm ẩn, đặc biệt gây những ảnh hưởng nghiêm trọng hơn ở người cao tuổi. Các triệu chứng của huyết áp thấp có thể biểu hiện từ nhẹ đến nguy hiểm, thậm chí đe dọa tính mạng.
Ở các trường hợp nhẹ, huyết áp thấp ở người già có thể khiến người bệnh mệt mỏi, chóng mặt, đau đầu, suy giảm thị lực, khó tập trung,… Tình trạng huyết áp tâm thu giảm đột ngột từ 20 mmHg trở lên, có thể gây ra sốc, lú lẫn, mạch yếu, thở nhanh, ngất xỉu hoặc nguy cơ té ngã cao. Vì vậy, huyết áp thấp kéo dài ở người cao tuổi cần được thăm khám sớm và có biện pháp điều trị phù hợp.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Huyết áp người già nếu không được theo dõi và kiểm soát có thể gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, làm gia tăng nguy cơ mắc các bệnh lý nguy hiểm như bệnh thận, đột quỵ, suy tim, nhồi máu cơ tim,… Việc chủ động tầm soát huyết áp ở người lớn tuổi không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe tim mạch, mà còn mang đến sự an tâm cho bản thân và gia đình.
