Không khí chuyển lạnh, khí hậu, độ ẩm không khí thay đổi đột ngột là những yếu tố có thể gây kích thích cơn hen ở trẻ. Vậy triệu chứng và nguyên nhân gây bệnh hen suyễn ở trẻ em mùa lạnh là gì?
So với người trưởng thành, khả năng thích ứng với những biến đổi của môi trường ở trẻ nhỏ thường chậm hơn. Vào mùa lạnh, trẻ rất dễ mắc các bệnh đường hô hấp, đặc biệt đối với những trẻ có đề kháng yếu, có tiền sử mắc bệnh hô hấp. Vì vậy, nếu không có biện pháp chăm sóc đúng cách, bệnh hen suyễn ở trẻ có thể trở nặng; cơn hen xuất hiện thường xuyên ảnh hưởng sức khỏe, sinh hoạt và cuộc sống của trẻ.
Bệnh hen suyễn ở trẻ em là bệnh lý được đặc trưng bởi tình trạng viêm mạn tính đường thở. Khi tiếp xúc với một số tác nhân kích thích, niêm mạc và các cơ thuộc hệ hô hấp bị kích thích, co thắt và tăng tiết dịch nhầy gây khó lưu thông khí, dẫn đến trẻ khó thở, khò khè. Trẻ bị hen suyễn cần có kế hoạch chăm sóc và điều trị bệnh rõ ràng, có sự hỗ trợ tối ưu trong gia đình và cả những người xung quanh.
Bệnh chưa có cách chữa khỏi hoàn toàn; tất các các biện pháp điều trị hiện có đều nhằm mục đích giảm mức độ nghiêm trọng của hen suyễn, giảm triệu chứng và tần suất xuất hiện cơn hen cấp, cải thiện chất lượng cuộc sống, để trẻ có thể học tập và sinh hoạt bình thường. May mắn thay, hen trẻ em tiên lượng tốt hơn hen người lớn, trong hen trẻ em, đặc biệt khi bệnh xuất hiện ở trẻ dưới 3 tuổi, đa số sẽ hết khi trẻ trưởng thành.
Thống kê cho thấy, bệnh hen suyễn ảnh hưởng đến khoảng 1 – 18% dân số ở một số nước. Bệnh có thể xảy ra ở người lớn (chiếm 5%) và trẻ nhỏ (chiếm 10%). Ước tính trên thế giới mỗi năm có 25000 trẻ tử vong do hen.
Mặc dù chưa có thống kê rõ ràng nào về tỷ lệ mắc bệnh hen suyễn ở Việt Nam nhưng có một số thống kê tại các vùng và địa phương cho thấy, có khoảng 4 – 8% trẻ bị hen suyễn. Hen suyễn không lây nhiễm từ người này qua người khác nhưng xu hướng mắc bệnh tăng qua những năm gần đây; trung bình cứ 20 năm, tỷ lệ mắc bệnh tăng 2 – 3 lần.
Ho, khò khè, khó thở, thời gian thở ra dài, thở nhanh, nặng ngực là những triệu chứng hen suyễn ở trẻ em mùa lạnh thường gặp. Các triệu chứng này thường trở nên dữ dội hơn vào nửa đêm về sáng hay khi thời tiết trở lạnh, nhiệt độ giảm xuống, độ ẩm không khí tăng hoặc khi trẻ tiếp xúc với các yếu tố kích thích cơn hen (khói, bụi, thuốc lá, lông chó, mèo, phấn hoa,..).
Ngoài ra, vào mùa lạnh, virus phát tán mạnh, trẻ cũng dễ mắc phải các bệnh hô hấp khác và đây cũng là một yếu tố thường gặp kích hoạt vào cơn hen cấp. Điều này khiến trẻ khó chịu, dễ cáu gắt, mất ngủ, cơ thể không được cung cấp đủ oxy, ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe của trẻ.
Trong cơn hen hen nặng, trẻ có thể có các triệu chứng như cánh mũi phập phồng, co rút cơ ngực khi thở, thở rút lõm hõm ức, trẻ nói ngắt quãng không thành câu, không thành lời, có tiếng rít lớn khi thở ra, tím môi,… Việc chậm trễ trong sơ cứu trẻ bị hen khi có các triệu chứng nguy hiểm của cơn hen nặng, có thể khiến trẻ phải đối mặt với nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí có nguy cơ tử vong.
Nguyên nhân gây bệnh hen suyễn ở trẻ em mùa lạnh hiện vẫn chưa được xác định cụ thể nhưng nó có liên quan đến yếu tố di truyền. Điều này có nghĩa là trẻ sẽ có nguy cơ mắc bệnh hen suyễn cao hơn nếu được sinh ra trong gia đình có bố, mẹ, anh, chị bị hen suyễn. Trẻ có cơ địa dị ứng (chàm da, dị ứng với dị nguyên đường hít, dị ứng thức ăn,…) có nguy cơ bị hen cao hơn.
Các yếu tố nguy cơ có thể gây kích hoạt vào cơn hen cấp ở trẻ em bao gồm:
Hen suyễn ở trẻ em mùa lạnh thường nguy hiểm hơn so với bình thường vì những yếu tố khởi phát cơn hen mùa này tăng nhanh và khó kiểm soát, do không khí trở nên lạnh hơn, virus sinh sôi mạnh hơn (virus cảm lạnh, cúm…), vì vậy tần suất xuất hiện cơn hen cấp gia tăng. Nếu bệnh không được kiểm soát tốt và trẻ không được chăm sóc, phòng ngừa hen suyễn mùa lạnh hiệu quả, cơn hen xuất hiện thường xuyên hơn, triệu chứng ngày càng tồi tệ hơn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và cuộc sống của trẻ.
Hen suyễn ở trẻ em mùa lạnh phải làm sao? Điều quan trọng trong điều trị trẻ hen suyễn là tránh các yếu tố khởi phát vào cơn hen cấp, tuân thủ điều trị dự phòng khi đã có chỉ định từ bác sĩ, từ đó làm giảm tần suất cơn hen và giảm nhẹ triệu chứng. Để làm được vậy, phụ huynh có thể tham khảo một số lưu ý khi chăm sóc trẻ hen suyễn mùa lạnh như sau:
Để biết thêm thông tin về cách chăm sóc trẻ và những vấn đề về sức khỏe khác của trẻ, bạn có thể liên hệ Chuyên khoa Nhi, bệnh viện đa khoa Tâm Anh theo địa chỉ:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Hy vọng với những thông tin trên, quý phụ huynh đã hiểu rõ hơn về hen suyễn ở trẻ em mùa lạnh. Phụ huynh cần đặc biệt chú ý chăm sóc trẻ đúng cách và phòng ngừa các yếu tố là tăng nguy cơ hen suyễn mùa lạnh ở trẻ.
