Sau khi khỏi bệnh Covid-19, mỗi người nên kiểm tra sức khỏe thận, dù chưa từng có các bệnh lý ở thận trước đây. Bởi virus SARS-CoV-2 có thể trực tiếp tấn công và phá hủy thận một cách âm thầm mà không có bất kỳ triệu chứng nào.
Các nghiên cứu khoa học cho thấy, tất cả bệnh nhân Covid-19 cấp tính đều có thể mắc Hội chứng Hậu Covid-19, bao gồm người không có triệu chứng và cả người phải điều trị trong đơn vị chăm sóc tích cực (ICU). Người bị ảnh hưởng bởi virus SARS-CoV-II càng nhiều, các biến chứng hậu Covid-19 cũng sẽ càng nhiều.
Một nghiên cứu được đăng trên tạp chí EclinicalMedicine của Lancet, khảo sát 3.762 người mắc COVID-19 kéo dài ở 56 quốc gia đã xác định ra 203 triệu chứng, trong đó 66 triệu chứng cần được theo dõi đến 7 tháng. Các triệu chứng thường gặp nhất là mệt mỏi, khó chịu sau gắng sức và sương mù não. Một số triệu chứng khác gồm ảo giác, rùng mình, ngứa da, thay đổi chu kỳ kinh nguyệt, suy giảm chức năng tình dục, tim đập nhanh, vấn đề kiểm soát bàng quang, zona, mất trí nhớ, giảm thị lực, tiêu chảy và ù tai…
Liên quan đến thận, một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí uy tín The Lancet cho hay, khi theo dõi hơn 70.000 người tại 302 bệnh viện ở Anh nhận thấy biến chứng phổ biến nhất hậu Covid-19 là tổn thương thận. Tình trạng này ảnh hưởng đến 1/4 bệnh nhân Covid-19 thể nặng.
Theo BS.CKII Tạ Phương Dung, Phó Giám đốc Trung tâm Tiết niệu thận học, Bệnh viện đa khoa Tâm Anh TP.HCM, thận là một trong những cơ quan rất quan trọng của cơ thể. Tuần hoàn trong cơ thể mỗi người luân chuyển liên tục. Mỗi ngày, thận của một người trưởng thành phải lọc khoảng 180-200 lít máu, tương đương 1,5-2 lít máu mỗi phút. Điều đó có nghĩa là thận phải hoạt động liên tục. Theo sinh lý bình thường, khi bước vào độ tuổi 40-50 là lúc thận bắt đầu suy giảm chức năng. Trong trường hợp người bị mắc Covid-19, dù có hay không có bệnh thận trước đây thì thận cũng bị ảnh hưởng.
Khi tấn công cơ thể người, virus SARS-CoV-2 thường tập trung ở vùng hầu họng và từ đó đi vào phổi, chúng gắn với thụ thể ACE II và đi khắp cơ thể. Thận là nơi thụ thể ACE 2 nhiều nhất, nên sẽ là mục tiêu của virus SARS-CoV-2. Virus bám vào thành ống thận, màng cầu thận và tấn công trực tiếp các tế bào thận.
Virus làm phổi bị tổn thương, gây thiếu oxy cho các cơ quan, bao gồm cả thận. Khi vào cơ thể SARS-CoV-2 còn kích hoạt phản ứng viêm gây ra các cơn bão Cytokine phá hủy thận và các cơ quan nội tạng khác. Một trong những ảnh hưởng nghiêm trọng khác của virus SARS-CoV-2 lên sức khỏe của thận chính là gây đông máu thận khiến cho thận bị viêm, dẫn đến suy thận nhanh chóng, thậm chí là phải tiến hành lọc máu.
Biểu hiện tổn thương thận trong Covid-19 thể hiện qua tình trạng tổn thương thận cấp (tổn thương thận do ly giải cơ vân); bệnh cầu thận gồm tiểu máu (do bệnh lý đông máu, viêm thận, phá vỡ hàng rào cầu thận) hay tiểu đạm (do tổn thương tế bào nội mô, màng đáy cầu thận, chân giả…); bệnh thận mạn khi chức năng thận càng giảm thì tình trạng tăng nồng độ Cytokine tiền viêm và monocyte viêm càng nặng.
Điều đáng nói là dù không có triệu chứng rõ ràng, nhưng nhiều trường hợp thận đã bị tổn thương nghiêm trọng. Rất nhiều nghiên cứu cho thấy, sau khi nhiễm Covid-19, người bệnh dù không có biểu hiện nặng, protein của virus đã xuất hiện trong nước tiểu hay một số trường hợp kiểm tra máu của người đã tử vong do Covid-19 mới phát hiện kháng nguyên tích tụ trong tế bào biểu mô thận.
Tổn thương thận ít khi được nhận biết và thường không thể nhận biết bằng mắt thường, mà cần phải thông qua các kết quả xét nghiệm máu, nước tiểu… Do đó, bác sĩ Phương Dung khuyến cáo người bệnh nên quan tâm đến việc kiểm tra chức năng thận thường xuyên hơn, tương tự như việc khám sức khỏe định kỳ hàng năm. Với những người không có tiền sử bệnh thận, việc kiểm tra chức năng thận nên được thực hiện 3-6 tháng/lần. Nếu có bệnh thận, người bệnh nên kiểm tra chức năng thận hàng tháng.
Đặc biệt, với những bệnh nhân có bệnh thận và đã chữa khỏi Covid-19 càng phải tích cực theo dõi sức khỏe của thận. Người bệnh có thể nhân cơ hội khám một bệnh nào đó kết hợp với kiểm tra chức năng thận. Hoặc khi nhận thấy những bất thường liên quan tới thận – niệu như: tiểu đỏ, tiểu bọt, sưng phù chân – tay- mặt, thậm chí là toàn thân. Trường hợp khác là khi kết quả xét nghiệm máu hay nước tiểu có bất thường như tăng BUN (Blood Urena Nitrogen – chỉ số xét nghiệm ure máu), độ thanh thải Creatinin, xuất hiện đạm – hồng cầu…
Một lời khuyên khác từ bác sĩ Phương Dung là người bệnh, bao gồm cả người bệnh thận hậu Covid-19, tuyệt đối không nên tự ý dùng bất kỳ loại thuốc nào lan truyền trên mạng Internet, trong dân gian và cả toa thuốc đã điều trị của người khác để tránh làm thận bị tổn thương nhiều hơn, do những tác dụng phụ không mong muốn.
Tuy việc tầm soát chức năng thận là rất quan trọng, nhưng người bệnh cũng không nên ồ ạt đi khám. Bởi lẽ, việc này vừa có thể gây nên tình trạng quá tải cho các hệ thống y tế, vừa gia tăng nguy cơ lây nhiễm cho bản thân, nhất là khi biến chủng mới đang lây lan phức tạp như hiện nay. Nếu muốn đi khám, người bệnh nên đặt hẹn trước và tới bệnh viện vào thời điểm được sắp xếp để được thăm khám kỹ càng. Với hệ thống tổng đài hoạt động thông suốt 24/7 của Hệ thống BVĐK Tâm Anh, người bệnh có thể đặt lịch khám với các chuyên gia thuận tiện, dễ dàng, đạt được hiệu quả cao trong việc tầm soát chức năng thận, bác sĩ Dung bổ sung.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH